Kotre xwênawîyeke ‏

Kotre xwênawîyeke

Çend Rojêk bû, aramî şar şêwabû, sîmay Serbazgeyyaney qella, serdemî Hêrşekanî holakoy lay Xellk wênadekrid. Pêştir Xellk le Sengerekanî dewruberewe laşey kurr û hawser û bra û bawkyan bo hatbuwewe, rik û bîzarî lêwanlêw bû. Xellkî lebîrî paşekewtkirdnî xorakda bû, mîlîşyay Parte fermanrrewakan herdû Dergey şaryan girtbû, rêgeyannededa Xellk hatuçoy asayî bkat, her boye nirxî ştumek le bazarda wek lafawî Behar le hellçûndabû.

 

Êwaran zerdey demkel, detut şkanewey Wêney deryay xwêne le Asmanda beyanyanyanîş dukellî hawen û arpîcî, bzey kazîwey le pişt xoyewe deşardewe. Tirsî Merg, xwênî le demarda demeyand û Ruxsarî Xellk zerdhellgerraw wek xezan, motekey awarebûnewe, oqrey le Xellkî reşurrut brrîbû. Rengî hellbzirkaw û çawî waqurrmawî destifroşanî şêxella, tirpey naasayî dllî xwêndkaran, tris û rakerrakey jnanî awkêşî daretû û Kesnezan, sîmay şerrî mîlîşyakanî (lubnan)yan be şar bexşîbû. Sengerî serbanî Mallan û damezrawekan, luley Mergî rû le Xellk lenêw otomobêlî Serbazî mîlîşyakan, hemû yek peyamyan leser Rojnamekanî kazîwe û hewallnamekanî xorinşîn radegeyand ” emrro ya sbey, dêwezmey Merg le Baweştandegrêt, êwe sawakan, krêkaranî mafûr û çnîn û cgere, jnanî lengefroş, mîrdiMnallanî swallker û boyaxçyanî pêş çêştxanekan, êwe ey pasewananî koyletî, ey ewaney ke Merg le luley çekekanî êwewe singî xelk nîşanedegrêt.

 

Şewane çekdarekanî fllan û fîsar, lêrew lewê le badawa û kemerbendî şar, be rûy yekdîda helldeşaxan û çend Malle hejarêk, ke hêşTake dêwezmey ablloqey abûrî Gyanî nekêşabûn û twanîbûyan be paşmawey zbilldanî nîştmaperweran û karton û rîx û sewze û terrey genîwî bazarekan Gyanderken, dekewtneber bezeyî gulehawen û fîşek, fîşeke wêlle na, bellku le luley çekî drawsêkeyanewe derdeçû. Em care Dayk û bakî ew pêwe nebûn, xuşke çkolekey to berkewt û hezar û yek xozgey Mnallaney le dillda xelltanîxwên bûn.

 

Hemû Parte benaw opozsyonekan kewtne xokokirdnewe û amadeyî bo Hêrşêk, ke boy hebû lelayen neyarî Parte Dostekeyanewe bikrête seryan, ya bo derbrrînî hellwêstî hellperistane û frîwdanî cemawerêk, ke narrezayyan beramber Parte fermanrrewakan derdebrî. Hemuwan her le beşdaranî Desellatewe ta paşkokan û bêdesellate Desellatixwazekan, kewtne jarawkirdnî mêşkî cemawer be bîrî Nîştmanperwerî û Neteweçîyetî, taweku cemawerî begyanhatû, dest bo hîç hewllîkî şorrşigêrrane bo lenêwbirdnî şerr nebat.

 

Hewllî zîndûkirdnewey berey Kurdistanî û pêkhênanî komîtey aştî û djî şerrî brakan, yekêk bû lew hewllane û lelayen Rêkixrawe Neteweçî û Nîştmanîyekanewe, lew laşewe çep û Rêkixrawe cemawerîyekan le hewllî bergirtin be şerrêk bûn, ke le teqîneweda bû.

 

Germay hawîn, tawî sendibû. Sêber berew xorhellat le kşandabû, hemû Kesêk gwêy bo bîstinî dengî tequhorr hellxistibû, pêkdadanekey dwênê êwarey lay “yarîge”î şar, wek bangewazêk zorbey endaman û hellsurawanî Rêkixrawe cemawerîyekanî le binkey (yekêtî bêkaran) kokirdewe, karayî nzîkbûnewey şerr leser hoş û boçûnî Kesekan hênde tawî sendibû, qsewbasekanî berradey hellçûn û naaramî gerimkirdbûn. Lenêw beşdarbuwanda sê boçûn berceste bûbûn; nermirrew (aştîxwaz), ke zorîne bû, myanerrew (Desellatixwaz), tundirrew (berengarî cemawerî), ke kemayetî bû, bellam her sê la leser ewe hawrrabûn, ke debêt ştêk bo bergirtin be şerreke bikrêt. Miştumirr leser ewey çî bikrrêt, ta dehat gerimtir debû, hendêk car hellçûn û twanc leyekdan û hendêk car aramî û xawbûnewey demarekan. Yek le dway yek norey qsekirdin bernedekewt, hawboçûnanî dwênê, djeboçûnî ewrro bûn û dje boçûnaney dwênê nzîk û hawdeng. Metrisî şerr, hokarêk ke hemû hawsengîyekanî têkdabû..

 

‘Ebo: Hawrrêyan, beboçûnî min êsta debêt le bîrî eweda bîn, ke şerr rabgirîn, nek pêşnyarî Desellat ya şura. Cemawer lem kateda ragirtnî şerryandewêt nek ştî dîke ! Wek basman kird, ême le bangewazekemanda bo gişt layen û Rêkixrawekan, Xwazyarî ragirtnî şerrîn, le wellam be bangewazekeman, çend Rêkixrawêk amadeyî xoyan bo xopîşandanî hêmnaney em dwanîwerroye derbrrîwe.

 

Dlo: ême, hemû kat pêşnyarî şura dekeyn, Xellk debêt Şuray gerrek û kargekan pêkbihênin, katêk ke twanîman şerr rabwestênîn û şar le mîlîşyakan çollbkeyn, ew kat şurakan û ême û her layenêkî dîke ke pşîtwanî pêşnyarekey ême dekat, le berrêwebirdnî şarda beşdarîdekeyn. Bellam ême debêt ewe bzanîn, ke nabêt rêge bidrêt hîç layenêkî şerrker em hele bo xoy bqozêtewe bo Hêrş bo ser beramberekey.

 

‘Elo: bellam Hawrrêyan, wek aşkraye be drêjayî mêjû, şerrî borijwazî çi le nêwan dû dewllet ya le nêwan dû mîlîşyatda bûbêt, tenya bo lawazkirdnî Çewsawan buwe û be heman şêweş aştî borijwazî bo seqamgîrkirdnî em lawazîye û cêgîrkirdnî Yasa û berjewendîyekanî. Boye wellamî ême bo em hewlley borijwazî, bo em şerre, aştî nîye, bellku lenêwbirdnî şerre be şerrî şorrşigêrrane. Hîç kat ew dûlayene waz le şerr nahênin, çunke ragirtnî le destî ewanda nîye û hîç katêkîş çekdare xelletawekanî ban saxtmanekan û kenarî Şeqamekan çoll naken û berekanî şerr becênahêlln, tenya ew kate nebêt, ke cemawer piştîyanberdedat û cemawer beramberyan Senger degrêt. Pêwîste ême her hengawêkman bem amancewe bêt; çi pagende û çi rêpêwan û çi pêkhênanî destey çekdar û şura.

 

‘Ebo: em bradere deyewêt, be Xeyallpillawî komune berpabkat. Ême êsta bêcge le ragirtnî şerr, hîçî dîkeman pênakrêt eme xodzîneweye le karkirdin.

 

Dlo: na Hawrrêyan, em dû boçûne hîçkamyan, naguncên, ême debêt em hele bqozînewe û şurakan drustibkeynewe, şar le çekdar çollbkeyn û lenêwşarda be xoman Desellat bigrînedest.

 

‘Elo: başe Hawrrêyan, wa şarman le çekdar çollkird û şurakan sêyekî dengyan bedestihêna, ewa dû beramber deng be şerrkeran deden û hem nexşekêşeranî şerr, be serkut-kirdin naçaryandekat. Herweha le welamî ew braderey dîkeda, başe eger şerrî şorrşigêrraneman pênakrêt, ewa naştwanîn şorşigêrrbîn, dey kewate be boçûnî to, debêt djeşorşibîn û dawa le ballekanî borijwazî bkeyn, ke waz le şerre mîlîşayyekeyan bhênin û wek dû bray Neteweyîy, serwerîman bken.

 

Dlo: em bradere le qsekanîda zor naumêd dyare û bas le bûnî hêzîkî ke dekat, ke le piştî em şerrewe bêt. Bellam wek aşkraye, em şerre regurrîşey konî heye û le êstada qeyranî abûrî û kêşe leser Desellat, hoy serekî hellgîrsanewey şerrekeye, nek le beramber prrolîtaryada.

 

‘Elo: beboçûnî min, em şerre ya rastir bllêyn em şanogerîye, drêjey heman şanogerî şerrekanî kendawe. Çunke ewe çend Mangêke Xellk bekuştindeden, keçî taze be taze le rageyandnekeyanda bas lewe deken, ke “zor naşîrîne le radyo û telefzyonekanda cnêw û nawunatore be serokekan bidrê”, taze xerîke raygeyyênin, ke şerre! Ger eme şanogerî nîye, ey çîye? Dyare wek le gerranewey leşkirî be’sda bo serkutî Xellk 1991da derkewt, ke emerîka û hawpeymane kurdekanî derhênerî ew şanogerîye bûn û amancîş têkişkandinî bzûtenweyek bû, ke le derewey nexşekanî ewanda raperrî. Beboçûnî min tenya karêkîş, ke pêwîste destî bo berîn, eweye : yekem, bangewazî gişt çekdarekane bo ragirtnî şerr û gerranewe bo naw rîzekanî cemawer bkeyn. Duwem, xopîşandanî berdewam le gerrek û şWênekanî karewe bo ser binkekan û damezrawekan, beşêwey sertaserî. Rêkxistinî Xellk bo derkirdnî çekdarekan le serban û gerrekekanda, Takatêk ke hawsengî hêz be qazancî cemawer deşkêtewe, ew kat zemîne bo Raperrînî çekdarane lebardebêt. Hellbete eweman lebîrneçêt, ke pêwîste em hewlle sertaserî bêt, nek tenya lêre, wek ewey çend Mange le nawçekanî dîke şerre û keçî taze lêre daçllekawn. Şura û her Rêkixrawêkî Xebatkar û şorrşigêrr le henawî bzûtneweyekî awada dêtederewe, nek be bangewaz û drustkirdnî le binke Partîyekanda!

 

Dlo: Hawrrêyan bebirrway ême debêt şurakan drustibkeyn û şerr rabgirîn. Gring eweye em êwareye çîbkeyn? Êmeş ew hengaweman pêbaşe, bellam be Xeyall na ! Taêsta le qsew-basekanda awa derdekeêt, ke zorîne letek êmeye, layenî duwemîş, lêreda be xopîşandanî aram û karî hawbeş letek her layenêk, razîye. Kewate ştêk nemawe ta leserî buwestîn. Le wellamî ew bradereda, dellêm ême bêdeng nebûyn, bellku beyannameman derkirduwe.

 

‘Elo: Hawrrêyan, ême natwanîn nîşaney aştî le qoll bkeyn, natwanîn hellgirî druşmêk bîn, ke le xizmet xudî borijwazîdaye, natwanîn bebê amadeyî, Xellk bkeyne nîşaney tfengekan.

 

‘Ebo: be qsey êwe bêt, ta prrolîtaryay cîhan yeknegrêt, Debêt çawerrwanbîn. Emeş bo ewrro tenya şanxallîkirdne le jêr em erke, Hawrrêyan. Ger qseyek nemawe, ba brroyn !

 

Amadebuwan, bêcge lewaney, ke hawrray ‘Elo bûn, berew şwênî yekgirtnewey herdû ballî xopîşandaneke kewtnerrê. Benaw destifroşekanî bazarî Şêxellllada berew meydanî nafurekey qella têperrîn. Letek her hengawêkda be komell Xellk dwayandekewt, rik û bêzarî Xellkî beradeyek bû, ke detgut hemû katî kewtnerrêy em şemendefereyan dezanî, ta geyiştne sêrray nafureke, çend hezar Kesêk kobûnewe. Heşamateke le westanîda şepolîdeda, druşmî corawcor dengekan hênde narrêkbûn, le çend metrêkîşewe têgeyiştin lêyan sextibû. Le nawendî heşamatekeda Kesêkyan berizkirdewe û destî be nîşaney dawakirdin le Xellkeke ta bêdengbin, berizkirdewe, çend carêk kokî û bllindgokey le demî nzîk kirdewe ….

 

Qsegerî yekem: cemawerî berrêz, ême djî şerrîn, ba aştî bgerrêtewe, ba şerr ragrîn, ba parey teqemenî û xercî şerr, bidrêt be dawderman bo Mnallan … Her êsta hezaran Mindall leberdem herreşey Mergdan, keçî sedan hezar dînar dekrêne xercî çek û teqemenî qed le xotan pirsîwe boçî? Dey kewate hemû beyek deng ba bllên, na bo şerr,bellê bo aştî! .. Na bo şerr,bellê bo aştî! ..  Na bo şerr,bellê bo aştî!

 

Qsegerî duwem : Azîzanim, Xellkanî djî şerr, birrwanne em bare ke Parte fermanrrewakan drustyankirduwe, birrwanne barî jyantan, awarekan .. Xellkî em şare, şerr çi bedbextîyekî beser-hênawîn, aya Kes le êwe Xwazyarî em şerreye? Kê dengî bem Partane dawe, ta her kat wîstyan hana bo şerr bern? Katêk ke bo Xellkî daway azûqeyan lêdekeyn, le wellamda pêmandellên “mîrîman sawaye û budceman nîye! “, Katêk ke bo awarekanî kerkuk daway xanûyan lêdekeyn ya dawayan lêdekeyn ke le kelawey Serbazgekanda deryanneken, le beramberda dest be paranewe û byanû hênanewe bo xodzînewe deken û le kelawekanda deryandeken û Serbazge û dezgey hewallgirî bo Gyanî Xellk rêkdexenewe û her katêkîş dengoy şerrbêt, firmêskî tîmsahî bo awarekan derrêjn. Awarekan, Xellkî berrêzî şar, îdî katî ewe hatuwe hemuwan beyek deng bllêyn na bo şerr, bellê bo aştî .. Na bo şerr,bellê bo aştî!.. Na bo şerr,bellê bo aştî! .. Na bo şerr,bellê bo aştî! .. Na bo şerr,bellê bo aştî!

 

Lem kateda le Şeqamî batewe beşî duwemî xopîşandaneke geyişte bero, ke le komellêk Kommelle û Rêkixraw pêkhatbû, be çepllerrêzan pêşwazîyan lêkra .. Heşamateke hênde gewre bûbû, lelayen rêkxeranî xopîşandanekewe kontrill nedekra.. Îdî druşm û hawarî Xellk, druşme amadekrawekanî destey berrêweber nebûn, bellku qse û wîstî naxî Xellkeke bûn û her Kese qsey dllî xoy deçrrî …

 

Qsegerî sêyem : hizbî ême, hizbî çînî krêkar û Zehmetkêş, djî şerr têdekoşêt. Ême Xwazyarî ragirtnî destbecêy şerrîn. Ême cemawer bo westanewe djî şerr û xorrêkxistin le şuray karge û gerekekanda, bangewazdekeyn. Debêt hêze şerrkerekan lenêw şar biçne derewe. Ême Xwazyarî pêkhênanî Desellatî şurAyîn, na bo şerr, bellê bo aştî.

 

Paş çepllelêdan, nwênerî beşî duwemî xopîşandaneke, ke le brî çend Rêkixrawêk qseykird, berizkrayewe …

 

Qsekerî çwarem: cemawerî beşeref, wa lem nêweda dû Partî bra şerryane û tenya destkewtî mêjûîy Netewekeman (parlemane – korpekeman) ledestdeçêt, korpey Desellatî Neteweyîman zîndebeçalldekrêt. Firyakewn ba be hemû layekman em şerre narrewaye, ke nahezanî Netewekeman agrî xoşdeken, ragrîn. Dû Partî bra, be beşdarî gişt dillsozanî Netewekeman, fermanrrewayî em xake azade bkeyn. Ême komîteyekman pêkhênawe û benawî “komîtey djî şerrî brakujî”, beyanî benawî êwewe deçîne barge kak mes’ud û mam celal û daway ragirtnî şerryan lêdekeyn …

 

Ew Rojane herKes çi be çak û çi be xrap bidwaye, her çepllerrêzanbû, çunke Xellkî le serdemî serokî serokanewe tûşî em derde kuşindeye bûbûn. Denge dengî Xellkeke, zengî ewe bû, ke narrezayetî Xellk dij be şerr le serûy astî bîrkirdnewey Partekaneweye. HerKese le şwênî xoyewe dengî berz dekirdewe …

 

– ême nehatûyn ta btannêrîne xizmet cenerrallekanî şerr.

 

– tenya be lenêwbirdinyan wek (be’s) kotayî be şerr dêt.

 

– îdî leme zyatir natwanîn çawerrêy bellênekanyan bîn, Merg le çawerrwanî Mergesat xoştre. Ne detwanîn bêyneder, ne detwanîn Şewan bêxem le Mallî xoşmanda serxewêk bişkênîn, Takey çawerrwanî Merg, îdî bese !

 

Rik û bêzarî Xellk lewe derçûbû, ke bitwanrêt kontroll bikrêt. Destey serpersitî xopîşandaneke rayangeyand ” ewrro kotayî be xopîşandaneke dehênîn û sbeynê sat (4)î paşnîwerro le meydanî kotrî aştî kodebînewe, êsta dawatan lêdekeyn, bllawey lêbken ” ….

 

Layen û Rêkixrawekan her yeke û cemawerî lafîtebedest û Xellkanî xoyan berew bnekkanyan berêkirdewe. Ewey mayewe, Kesanêk bûn, îdî çawerrwanî û danbexodagirtin boyan watay nebû, hatbûn aramî bo şar bgêrrnewe yan Gyanî xoyan bûbû bebar beseryanewe, lêy rizgarbbin, hatbûn le camî pirrbûy rik û bêzarîyan, lafawî Raperrîn hestênin û bargekanî şerrî koyletî rabmalln. Lafawî bêzarî behemû lada şepolî deda, xopîşanderan yaxîyane berew berdem bargey parêzga Asayş milyan dena. Lewêş komellêk gwêyan bo nWênerî Partî mafî çarenûs, ke le hewllî eweda bû rik û bêzarî cemawerî begyanhatû belarrêda berê, Taku le djî Parte reqîbekey bekarîberêt. Bellam eme tenya xewnî nêw koşkî serweran bû. Heşamat şepolîdeda û Xellkeke destîkirde heya û hû û fîkelêdan. Nwênerî sewz naçarbû, waz le qsekanî bhênêt. Heraw û haw huy Xellkeke naçarîkrid, berew bargey sewzî bgerrêtewe. Ew ca rêpêwangerran berew bargekanî Partî Dayk û otonomî be pêçewanewe milyanna û be “druşmî xotan û şerrtan bo derewe” be berdem barge zerdekey (şîraton)da, ke wek dumellêk lenêwşarda helltoqîbû, têperrîn. Pyawanî serok wek pîşeyî hemîşeyyan Asman û zewîyan le cemawerî narrazî û djeşerr, kirde agir û herçî beşe budcey dawderman bû, kirdyane agir û asn û beser xopîşanderanda barandyan … Xopîşanderanî bêçek û djeşerr naçar le beramber destirêjî nebrrawey qaremananî şerrda, be çend brîndarêkewe ew naweyan çollkird. Ew brîndaraney ke leberdem Dergey bargey şerrkeranda becêmabûn, xzêndrane jêrzemînekanî eşkencedan.

 

Xor wek Xwazyaranî dllişkawî aştî, bere bere awabû û Şewî şerrkeran ballî beser şarda kêşayewe. Le tirsa tund tund Dergekan daxran û Kes neydewîra be aramî le Mallî xoyda serxewê bişkênît. Beşdaranî çawerrêy xopîşandanekan, le çawerrwanî hellkutanî deste Şewkutekanda xewyan lêzrrabû. Derkewtinî xor le demkelda nîşaney zîndûmanewe bû, tîşkî xor le teputoz û dukellî şerrda, kem rengtir berçaw dekewt, tîşkî runakî xor tirsî tarmayye bkujekanî le dllî Xellkda derrewandewe. Sîmay şar, dûdllî pêwe dyarbû. her Kese û katêk ke berew şwênî kar dekewterrê, dllî le miştîda bû, newek bew beyanîye zuwe, deste şarawekan bîrrfênin. Sat be sat Xellk le çawerrwanîda bû, ta bzanêt ew êwareye çi rûdedat. Serşeqam û Kollanekan be Yasawll û hewallgrekanî zanyarî û parastin gîrabûn, ta le cmucûllî Xellk agadarbin û nexşe û pîlanekanyan bo serkut baştir dabrrêjn.

 

Katî wellamwergirtnewey pirsyare bêejmarekanî Xellk nzîkbûbuwewe. Radyo û telefzyonekanî Desellatdaran herreşe û gurreşeyan le Xellk dekrid, eger dest bo karî ajawegêrrî bern, mebest le ajawe, xopîşandanî djî şerr bû.

 

Xor germ germ dagerrabû, detut nefret le şerr û aştî dewllemendan û hejaran dekat, germ dagerrabû ta xwên le mûlulekanî Xellkda coşbda û bo Raperrînewe hanyanbdat. Xor geyiştbuwe lay çepî kotreke. Her rêbwarêk ke degeyişte lay, lêdanî dllî xêratirdebû. Kotrokey aştî, damaw serî lenêw ballekanîda heşardabû… Tirpey dllî çend gerrek ewllatir debîstra … Hêz le balekanîda brrabû.. Awazî aştî le qurrgîda xinkabû û betirsewe çawî brrîbuwe ew luleçekaney, ke le pişt kelawekanî Kollanî t’cîl û ‘ereban û ser telare sewzekey beramber bankî herêm, dllî Xellkyan nîşanegirtbû û le dwênê Şewewe leser Sengergirtin û le xwêngewzanî cemawer, rahênrabûn.

 

Le gişt lawe Xellk berew çwarryanî meydanî kotreke xirrdebûnewe, Kesanêkî zor letaw germî xoretaw, xoyan hawîştbuwe sêberî dukanekan … Nwênerî Kommelley awarekan, dengî hellbrrî. Kotrokanî aştî, ke bînyan pencey Mergihêner, pelepîtkey çekekan fşardedat, dllexurpeyan tawîsend, ballişkaw firyanekewtin leberdem rêjeney Mergda hellfirrn. Le gişt layekewe, rehêlley guley pagendekeranî dîmukrasî û mafî Mrov, Daykird. Dewruberî meydanî kotrî aştî lebrî Sengerekanî pêşewey rjêm, draye ber agrî çekî qaremananî şerr. Cemawerî mollixwardû, şleja û helledawan tenya raste Şeqamî bazarî sîrwan û bate deretanêk bûn bo derbazbûn. Le çawtrukanêkda cestey le xwêngewzawî çend brîndar û kujrawêk bûne tabloy aştî leser Şeqam û şostekan. Le mawey nêwan destrrêjekanda, her çon bû beşdaranî xopîşandaneke twanyan brîndarekan rizgarbken û be Taksî berew firyaguzarî byangiwêznewe. Herçende hellsurrawanî yekêtî karmendanî nexoşxanekan bew kare hestan, bellam firya nedekewtin û cestey le xwêngewzawî çend Kesêk lew nawe kewtibû rizgar bken. Beramber kotrî aştî, cestey bêGyanî lawêkî ‘erebizman, ke hêşta tabokey destî ke leserî nûsrabû “la llhirb, n’mi llislam, î’îş mam clal û kake mis’ud…” bernedabû, xwênî geşî texte spîyekey, ke nîşaney aştîXwazî bû, sûr sûr nexşandibû, xwênî wirdewirde Nûsînekey dadepoşî, detut tund girtûyetî Taku nasîwnalîstekan be tabûrî pêncem tawanbarîneken û bîselmênêt, ke djî (be’s)e û Dostî Xellkî Kurdistan. Ew neytwanî lew xewney aştîperwerî daçllekê û tablokey be nêwçewanî ewaneda bçeqênêt, ke aştîxwazîyan letek serweran fêrkirdbû.

 

Em dîmene bûbuwe tan û poy srudî xroşanî cemawer û çirrnukgîrkirdnî azarekanyan bedem Gyanellawe le şostekan û be xwênî gewzawyan em pirsyaraney le mêjûda nûsîyewe “a eme bû rizgarî Nîştman, ke Sallanêk mijdeyman pêdedra? A eme bû berhemî Gyanbexşînî hezaran û dengdanî milyonîman? A eme bû destkewtî Raperrînekanî azar û sêptember (eylûl)î 1991?

 

Dukan û bazar, giştî daxrabûn, her detgut Rojanî paş Raperrîne katêk ke leşkirî (be’s) gerrayewe. Rêbwaran be xêrayî têdeperrîn, wek bllêy sêberyan buwete Merg û rawyandenêt. Le tenîşt pirdekey te’cîl, çend Kes le serperşitîgerranî xopîşandaneke yekyan girtbuwewe ta bîrêk le dahatûy xoyan bkenewe, neka sbey ştêk rûbdat. Serukeley ‘Elo, ke beşdarî xopîşandanekey nekirdbû, peydabû û be twancewe rû le (‘Ebo) pirsî ..

 

– kwa nîşane spîyekey qolltan, xo êwe aştîxwazbûn, boç lelayen bra Neteweyyekantanewe xelltanî xwênkran?

 

Wek ewey Kesyan gwêyan le pirsyarekey nebûbêt, Kesyan wellamyan nedayewe …

 

‘Ebo: debêt bîrêk le barî xoman bkeynewe. Bwarêk bo çalakî nemawetewe, beboçûnî min debêt ew Şew Kesman le Mallî xomanda nexewîn, çunke bedillnyayyewe deste çekdarekan bo destigîrkirdnî hellsurawan derdeçin.

 

Dlo: ême taweku serûy xoman birryarnedat, natwanîn derçîn. Detwanin letek êmeda bên bo binke û ta Merg parêzgarî le xoman dekeyn. Her ke zorîş naçarbûyn, deçîne şarêkî dîke û drêje bekarî xoman dedeyn.

 

Nwênerî Rêkixrawe Kurdistanîyekan (n. R. K): na kake Gyan, debêt ême wek lêjneyek bçîne lay serkirdayetî herdû lay şerreke û pêyanbllêyn, ke ême layengirî aştîn.

 

Dlo: ême amadenîn, karî awa bkeyn, çunke dezanîn tawanbar kêye, meger leser telare sewzekey beramber bankî herêm teqeman lênekra? Ey meger xotan nallên, çekdarekanî asayiştan bînîwun, ke çunete kelawekanî gerrekî te’cîl û damezrawn. Meger çend çekdarêkî xotan ke parêzgarî xopîşandaneke bûn, bedestî ewane nekujran, hêştake êwe deçin û daway bezeyyan lêdeken?

 

(n. R. K.) : tkatan lêdekeyn, basî ewe neken, ke çekdarî ême beşdarbûn û kujrawn, taweku ême bewe tawanbarneken, ke teqeman le çekdarekanî Asayş kirdbêt!

 

‘Elo: be boçûnî min ne bwarî karkirdin û hellsuran buwete kunemşik, taweku berew henderan penaberîn, ne pêwîst be kirrnûşbirdin le berdem serweran dekat, ne pêwîst be barge-gwastnewe bo şarî dîke dekat ! Ewey birryarî dabêt, djî berey djeşorrş Xebatbkat, ewa berdewam debêt û hêzêkî cemawerîş debêt, ke bbête pallpiştî, eweş ke le Twanayda nîye ba birrwat pakane bo qesabanî serkute xwênawîyekey ewrro bkat. Başe ewa êwe derçûn, ey ew hemû Xellke ke beşdarî xopîşandanekeyan kirduwe û pagendeyan bo Xellk-hellxirran kirduwe û lafîteyan berizkirduwetewe û druşmyandawe, çîbken û bo kwê bçin? Nexêr tenya rêgeçare, berdewamîdane be rageyandin û rêkxistin û destbirdin bo pêkhênanî Rêkixrawey cemawerî gerrek û nawendekanî kar û frrîdanî lafîte û druşme sazişkarîyekan, bellê tenya be bzûtnewey awa dekrêt ber beşerr û hêrrşî serweran bgîrêt, ke bo sendnewey ew Azadîyaney ke cemawer le ramallînî Desellatî rjêmî be’sda bedestyanhênawn, berrêyan xistuwe !

 

Herçende qsekanî ‘Elo, serudllî degirtin û djîbûn, bellam kurtihênanî mezendekeyan bo şerrragirtin, zmanî kulkirdbûn û hîç wellamyan nedayewe … Paş bênewberdey qsewbasekan, dwacar birryardra rageyandinêk bllawbikrîtewe, ke têyda tawanbaranî em Hêrşe bixrêne rû û herweha serdanî Rojname û radyo û telefzyonekan bikrê, taweku daway bllawkirdnewey rageyandnekeyan lêbkirêt.

 

Êsta îdî naumîdî ballî beser şarda kêşabû, Derge û Pencerekan tûnid gîrabûn. Kesanêkî zor le Mallî xoyanda nedemanewe û rûyan le Dost û nasyawanyan nabû. Zengî gerranewey serkut û rfandinî narrazîyan le nîwey Şewda le gwêy Xellkîda dezrîngayewe. Letaw dllexurpe û şêwawî hoş û bîr, Xellkî xewî lêzrrabû. Ew Şewe zor Kes le çawerrwanîda bûn, ta bzanin hellwêst û boçûnî derewe û nawewe Desellat beramber ew tawane çî debêt…

 

Radyo û telefzyonî rûzerdî Parte paşrrewekan raygeyand, ke ew xopîşandane ladane le Yasa û çeprrewî Mnallaneye û nabêt Xellk çîdî beşdarî têdabken. Rageyandinî Parte fermanrrewa şerrkerekan, bangewazyan bo Xellk bllawkirdewe, ke her Kesêk beşdarî lew karaneda bkat û hewllî weha karêk bdat, ewa szay Yasayî dedrêt û rêge be ajawegêrrî nadrêt, ewaney xopîşandan deken, komellêk ajaweçîn û djî berjewendî Ballay Netewe û Nîştman Xellk frîwdeden …

 

Zor layenî dîke bêdeng manewe û wek ewey ke lem şareda hîç rûynedabêt. Bew şêweye ewey debû bikraye, nekra û ew tawane gewreye perdepoşkra. Çunke xopîşandanî djî şerr, nawerrokî puçî Nîştmanperwerî û Neteweçîyetî Desellatdaranî derdexsit. Ew pirsyarane bêwellam manewe: meger ewaney xopîşandanyan kird, kurd nebûn? Meger Xwazyarî ragirtnî şerr nebûn, ta rêge bo gerranewey be’si xoşnebêt û carêkî dîke Mallyan wêrannebêt û Rollekanyan nebne sûtemenî şerrî narreway Desellatixwazan? Meger xopîşandan bo djayetî şerr û gêranewey tebayî nebû, meger ewaney teqeyan le xopîşandaneke kird, djî aştî nebûn, îdî bo bêdengey lêkra û perdepoşkra?

 

Ewaney sûdyan le şerrda bû û becorêk nokerî bazirgananî şerr û çeksazî bûn, nîşaneyan le leşkirî aştî girt û xelltanîxwênyan kird. Leşkirêk, ke aştî lay milkeçî nebû, leşkirêk bû le newekanî Raperrîn, milkeçî snûr û Yasakanî şerrkeran nebû, le henawî narrezayetî cemawerewe hatbuweder, boye le xwênyan gewzand. Xopîşandanî djî şerr, peyamî Raperrînewey cemawerî le keşkollda bû, raperrênêk, ke şerrkeranî ewroy dekirde bra û hawbeşî beyanî, raperrênêk, ke peyamekanî Raperrînî azarî degeyande şwên xoy, raperrênêk, ke nawerrokî hawnîştmanêtî û hawneteweyeyî dewllemendan û hejaran, serweran û jêrdestan, şerrixwazan û aştîxwazanî dexisterrû, boye be Rojî nêwerro û bêsillkirdnewe herdû berey şerr pêkewe û leyek katda lûley çekekanyan kirde xopîşanderanî dje şerr û lawanî hewlêr û daretû û Kesnezan û quştepeyan xelltanîxwênkird.

 

Marçî 1998