Karîkatêrî soşyalîzm
Hejên
1î dêsemberî 2014
Berayî, dwênê şew berêkewt le erşîvî bernamekanî (komelle tîvî/ kanallî komelle) dîmaneyekî bernamey (dyalog)î rêkewtî 3î novemberî 2014 berrêz (emîrî hesenpûr) berçawkewt û mnîş be gringîpêdanêkî zorewe gwêm le tewawî dîmaneke ragrit, herçende sernic û rexnem leser zorêk le wellamekan û boçûnekanî ew berrêze heye, bellam le êsta leber kemîy kat û bwar tenya leser xallêk ya boçûnêkî dewestim, ewîş (komellî soşyalîstî)ye le rwangey ewewe.
*************
Berrêz emîrî hesenpûr le dîmaneyekda le bernamey (dyalog)î kanallî komelle/ komelle tîvî le wellamî yekêk le pirsyarekanda gutî
“… Her ewey dellêt asoyek hebêt, asoyekî borijwayî nebêt; asoyekî le rastîda komunîstî bêt. Çunke amanc sosyalîzm nîye, amanc komunîzme. Ême nakrêt ew nîzamî çînayetîye lenawberîn. Her bllêyn sosyalîzman dewêt. Soşyalîzm xoy komellêkî çînayetîye. Druste ke lewêda çînî krêkar desellatî heye, bellam çînekan herwa demênnin, çînî komellayetî herwa be asanî lenawnaçin. Proseyekî brrêk drîjî heye û xebatî çînayetî dewêt, ke lenawbçêt. ….“
Ber le her lêkdaneweyek bo boçûnekey berrêz (emîrî hesenpûr), hezdekem ewe bxemerrû ke bedîwêkda ew rast debêjêt, ke soşyalîzm komellêk ya sîstemêkî çînayetîye. Mnîş pêdagrî leser ewe dekem, bellam mebestim karîkatêre markisîstîyekeye bo soşyalîzm nek xudî soşyalîzm, wate lew soşyalîzme çînayetîyeda partîy pêşrew borcwa û serwere, tewawî çîn û twêjekanî komellîş prrolîtaryan, rêk ewey ke le ( rusîyey bolşevîkî)da dîtman !
Bellê katêk ke serwer hebêt, xobexo debêt jêrdestîş hebêt; lêreda pirsyarêk yexeman degrêt: le komellî soşyalîstîda eger krêkaran û zehmetkêşan [bewatey markisîstekan] serwern, edî jêrdest kêyye û ew dîktatorîye beser kêda pyadedekrêt?
Eger dellên beser borcwazîda; edî ke borcwazî hebû û pêgey abûrîy hebû, ku detwanîn lenêwan sermayedarî wek komellî çînayetî û soşyalîzm [be gutey hesenpûr ] komellêkî çênayetîye, cyawazî bkeyn û çon detwanrêt weha komellêk soşyalîstî ya dje borcwazî bêt? Min le pêkewehellkirdin û bûnî desellatî ramyarîy komunîstekan [xoyan watenî desellatî krêkaran] û desellatî abûrîy sermayedaran hawkatî yekdî û leser yekdî, tenya têrrwanîn û komellêkî efsaneyî debînim ya le baştirîn barda goranîyek wênadekem, ke awazekey hellperkêye û hellbestekey şîwen û waweyla û qurpêwan!
Eger pêgey abûrîy û manewey borcwazî wek çînî komellayetî bmênêt, ku bwarî desellatî djekey [krêkaran] dedat? Edî berawrid bew wênakirdne çînayetîyekî soşyalîzm, çon nakrêt û guncawtirîş nebêt, bewe xoşbawerrbîn, ke le rêgey parlemanewe ya le rêgey amojgarîkirdin û arastekirdnî borcwakanewe berew soşyalîzm brroyn?
Herçende min her dû têrrwanîneke retdekemewe û be efsanebafîyekî tîorîyan debînim, bellam eger bwarî dîke û çarey dîkeman nebêt û her ew dû hellbijêre leberdem mrovayetîda bo rizgarbûn lem sîstemî êsta learada hebin, be boçunî min ewa galltecarîyekey duwem awezgîranetre, çunke awez pesendî dekat, ke borcwazîyek heste mroyyekey berew bîrkirdnewey berêt, bellam hergîz awez pesendî ewe nakat, ke serxan desellatî pêşrrewanî krêkaran [komunîstekan] û jêrxan desellat û pêgey sermayedaran bêt!
Rastîyekey yekem care, ke min bîser ya bînerî dîmaneyekî berrêz (hesenpûr) debim, ke lebarey soşyalîzm û komellî dahatuwe dwabêt. Leberewe min wênayekî dîkem bo têrwanînî ew hebû û lew bawerreda nebûm, weha boçûnêkî bo soşyalîzm hebêt, ke be lêkdaewey min ew soşyalîzme tenanet şayanî nawhênanîş nîye nek têkoşan lepênaw hatnedîy! Çunke eger komellî soşyalîstî her çînayetî bêt û lewêşda her xerîkî “xebatî çînayetî” bîn, ey têkoşanî pêş ew soşyalîzme nawî çî debêt ya detwanîn çi nawêkî lê bnêyn?
Be boçûnî min, têrrwanînî dîtêrmînîstyaney soşyal-dêmokratekan [wek pende kurdîyeke debêjêt “serî ga le dollewe derdeçêt”] bewey serencam serî sermayedarî le soşyalîzmewe derdeçêt, awezgîrtre. Çunke belayenîkem pêwîst be xobekuştdan û zîndanîbûn û têkoşan û leserkarderkran nakat û sermayedaranî serwer wek komunîste serurekan, komell berew komunîzm deben û herweha têkoşanî bêhudey pêş “soşyalîzmî çînayetî”îş pêwîstinîye û îdî wze û twana û behre û bîroke û boçûnekanman bo ew kate helldegrîn û ewaneş ke birryare be pêşrewîy partîy komunîst xoyan bekuştibden, bextî jyanyan debêt û wek raberanî zîndû becorêk çêj le jyanî çînayetî deben!
Berrastî min hem le serdemî komunîstibûnimda û hem paş ewe zor pagendey karîkatêrî (partî pêşrrew) û ( fermandarîy û dewlletî krêkarîy û soşyalîstîy wkomunîstî)mi bîstûn ya berçawkewtûn , bellam hîçkamyan hêndey em karîkatêre aweznegîr û nalocîkî nebuwe û nebûn; soşyalîzmêk ke birryare komellî yeksanî – azadî – dadperwerîy û hawbeşîy berhemênan – dabeşkirdin – birryardan û komellayetîykirdnewey kertekanî berhemhênan bêt, çon detwanêt çînayetî bêt û çîne komellayetîyekan hêşta le arada bin û naçar be têkoşanî çînayetî djî hendêkyan bîn?
Çînî komellayetîy çîye? Aya çînî komellayetîy bebê pêgey abûrîy cyawaz û berter ya bêbeş detwanin bûnyan hebêt? Aya pêge û berterîy abûrîy bebê desellat wserwerîy detwanêt bûnî hebêt? Eger krêkar desellatdare, îdî djekey çon detwanêt wek çînî komellayetî daray pêgey abûrîy, bûnî hebêt û hêşta çîn û twêjekanî prolîtarya wêrray desellatdarîy krêkaran naçar be têkoşan bin? Têkoşan djî kê û desellatî kê? Ey aya desellatî ramyarîy ya serwerîy çînayetî bebê pêgey abûrîy zall detwanêt bûnî hebêt? Aya eme bew serencameman nageyênêt, ke “desellatî krêkaran” tewawkerî pêgey nakok û cyawazî abûrîy sermayedarane [djekey krêkarane]?
Hellbete eweş bllêm, berrêz (hesenpûr) naçarbuwe, ke bîr lewe bkatewe û hewllîdawe paradoksî ” fazî yekem (soşyalîzm)” û ” fazî duwem (komunîzm) ” çareserbkat; ke herdem ewe pirsyarî berdewamî soşyalîste djedesellatekan buwe: eger soşyalîzm qonaxî yekemî komellî bêçîn û çewsaneweye, edî bo yekser komunîzm na û desellatî pêşrrew û dîkatorî sûr lepênaw çî? Herçende berrêzî hewllîdawe wellam bew pirsyare bdatewe, bellam bedaxewe be arasteyekî zor nalocîk û awejûtir royîştuwe. Wêray ewey locîk berew eweman debat, ke komell ya sîstemî soşyalîstî wek hemû komell û sîstemekanî pêş xoy, ke be serhelldanî abûrîy û komellayetîy û kultûrîy le derûnî komell û sîstemî pêş xoyanda twanîwyane komell û sîstemeke bgorrn, her awaş soşyalîzm le derûnî komell û sîstemî sermayedarîda wek retkerewey serhelldedat û debête hoy gorrînî şêwey peywendîye komellayetîyekan û dahênanî şêwazî nwêy berhemhênanî herewezîy û hengawnan berew komellayetîykirdnewey kertekanî berhemhênan û dwacar le belayekda kewtinî hawsengî mlimlanêkeda kêşeke be kotayî degat; eger zorîney komell xorrêkxistin û amadeyî û daxwazîy û wîstî komell ya sîstemî soşyalîstyan hebêt, ewa komell û sîstemî sermayedarî le rûy rêkxistinî berrêweberayetîy û abûrîy û kultûrîy û rêkxistinî komellayetîyewe debête bûnêkî zyade û rêgir û hêzî retkerewey komellayetî welaydenêt; îdî be raperrînî xwênawî bêt ya be mangirtnî giştî û ragirtnî jyanî sermayedarane bêt. Herwa eger zorîne mil be sîstem û rêkxistin û berrêweberayetî çînayetî bden û bîr le gorrîn û çareser û derbazbûn le koyletî nekenewe, ewa sedan hezar sallî dîke [eger goy zemîn nefewtît] sîstemî çînayetî berdewam û tokemtir û çespawtir û frawantir û tenanet dekewête pelhawîştin bo komellekanî derewey goy zewî, eger le aradabin û hebin!
Bekurtî, bîstinî ew boçûne xeyallî gîrramewe sedey raburdû û ew demey ke grup û rêkixrawe nasîwnalîstekanî wek komelley rencderanî kurdistan (korrek) û hemû rêkixrawe markisîst lênênîstekanî dîke, lawanêkî kemezmûnî wek minyan bew guteye xoşbawerrdekrid, ke deyangut “ bo ewey cyawazî çînayetî lenêwberîn, pêwîste sereta xebatî rizgarîy nîştmanî bkeyn û katêk ke desellatî ramyarîyman hebû, îdî lewêwe xebatî çînayetî djî borcwazî destipêdekeyn “. Aya ew boçûne û boçûnî “ Soşyalîzm xoy komellêkî çînayetîye.” hîç cyawazîyan heye, ke pêşmercî her dûkyan her be desellatgeyîştinî “partîy pêşrrew” û birdinman berew komunîzm be bexşînewey bellênî serxerman? Aya ew soşyalîzme bêcge le sermayedarî dewlletî sruştwergirtû le pîşesazîykirdnewey wllat be peyrrewîy ramyarîy û planekanî(bîsmark) her wek lênîn û partekey pêyhestan, detwanêt hîçî dîke bêt?
**************
Têbînî : deqî dîmaneke rastewxo û bedwandne, nûsînewey ew wergîrawe ” …” lelayen mnewe encamdrawe, hellbete nazanim eger bexoy bînûsyaye, çi rênûsêkî bekardebrid. Herweha bedaxewe natwanrêt lînkî rastewxoy dîmaneke dabnirêt, leberewe lînkî kanalleke dadenêm û xwênerî hêja detwanêt lenêw katagorî bernamekanda bernamey (dyalog) bdozêtewe û paşan leser witwêjî rêkewtî 3î novemberî 2014 kirtebkat hittp://tivkomala.com/kurdi/