چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٥

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی/ بەشی پازده‌هه‌م

سێهه‌م: گرنگی له‌دایکبوونی دیدێکی دیکه‌ بۆ سیاسه‌ت‌و پێداویستی له‌دایکبوونی نوخبه‌یه‌کی سیاسی نوێ ل٣٨

کاتێك ئه‌م سه‌ردێڕه‌ یا سه‌ربابه‌ته‌ دەخوێنیته‌وه‌، بێ سێ و دوو ده‌گه‌ڕێیته‌وه‌ سه‌ر ناوه‌نده‌ جهیانییه‌کانی بنکه‌ له‌ ئه‌مه‌ریکا، که‌ ساڵانه‌ چه‌ندین ملیارد دۆلار خه‌رجی ڕاکێشانی لاوان له‌ وڵاتانی جیهاندا بۆ به‌شداری له‌ ڕامیاریی باو و به‌شداری له‌ ده‌نگدانه‌کان و هه‌ڵبژاردنه‌کاندا ده‌که‌ن. له‌ به‌رامبه‌ریشدا ئه‌گه‌ر سه‌رنجی به‌شداریکردنی خه‌ڵکی له‌ ده‌نگدانه‌کان له‌م سه‌ر تا ئه‌و سه‌ری دونیادا بده‌ین، ئه‌وا بۆمان ده‌رده‌که‌وێت، که‌ له‌ چه‌ند ساڵی ڕابوردوودا به‌ڕێژه‌یه‌کی به‌رچاو به‌شداری و هۆگری خه‌ڵك بۆ ده‌نگدانه‌کان گۆڕینی ئه‌م لیست به‌و لیست، ڕووی له‌ که‌می و هاتنه‌خواره‌وه‌ کردووه‌ و هه‌ر ئه‌مه‌یه‌، که‌ نووسه‌رانی ده‌سته‌بژێرخواز و به‌رته‌ریخوازی هه‌راسان کردووه‌ و بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ که‌وتوونه‌ته‌ خۆ و ده‌خوازن به‌ گۆڕینی ده‌موچاوه‌کان، مژده‌ی داهاتوویه‌کی گه‌ش بده‌ن.

نووسه‌ران زۆر به‌ وریاییه‌وه‌، خه‌ریکی مامه‌خه‌مه‌یی و هه‌وڵی ڕزگاکردنی ده‌سه‌ڵات له‌ چوونه‌-ژێرپرسیارن، نه‌ك ده‌سه‌ڵاتداران، بۆیه‌ ده‌یانه‌وێت به‌ تاوانبارکردنی فڵان لێپرسراو و ده‌سه‌ڵاتدار به‌ نه‌خوێنده‌واری و نه‌زانی و نه‌شاره‌زایی، ده‌سه‌ڵات و سه‌روه‌ری وه‌ك سه‌رچاوه‌ی گه‌نده‌ڵی و سته‌م و بێرێزی به‌ مرۆڤ له‌ ژێرپرسیار ڕزگار بکه‌ن و ده‌سته‌بژێرێکی دیکه‌، بکه‌نه‌ هه‌توانی زامه‌کان.

له‌دایكبوونی ڕوانگه‌یه‌کی نوێی ڕامیاریی یا ڕوانگه‌یه‌کی خۆشباوه‌ڕانه‌ به‌ ڕامیاریی باو و باڵاده‌ست؟ ئه‌گه‌ر له‌مه‌ بوگزه‌رێین، ئه‌وا ده‌بێت له‌ خۆمان بپرسین، ئایا گرفت له‌ کۆنبوونی ده‌سته‌بژێری ڕامیارییدایه‌ یا له‌ خودی هه‌بوونی ده‌سته‌بژێره‌کاندا؟ مه‌گه‌ر ده‌سته‌بژێرکردن و پله‌به‌ندی مرۆڤه‌کان و پێبه‌خشینی پله‌وپایه‌ی نابه‌رابه‌ر، سه‌رچاوه‌ی هه‌موو نادادوه‌رییه‌کی کۆمه‌لایه‌تی نین، ئیتر کارکردن بۆ قوتکردنه‌وه‌ی ده‌سته‌بژێرێکی دیکه‌ له‌ پای چییه‌ و بێجگه‌ له‌ زیادکردنی نه‌هامه‌تی و نادادوه‌ری و گه‌نده‌ڵی و پشێوی کۆمه‌ڵایه‌تی چی دیکه‌ به‌رهه‌م ده‌هێنیت؟ Continue reading “چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٥”

çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 14

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî

beşî çwardehem

nayeksanî le kurdistanda leser bnemay karî nabecêû nayasayîû naexlaqîû naînsanîû gendellîyewe drustbuwew geşedesenêt. koy îşkirdnî hemû sîstme syasîyekew ew sîstme abûrîyeş ke rastewxo be sîstme syasîyekewe grêdrawe, leser bêdadîû pêşêlkirdnî prinsîpî yeksanî damezrawew kardekat. L33

nûseran nayeksanî wek dyardeyekî hergîz negorr û nemir debînin û leser ew bnemayeş beser dû desteda dabeşî deken; destey yekem, nayeksanî nayasayî û namorrallî û namroyî û gendell, duwem, nayeksanî yasayî, morrallî, mroyî û nagendell! lêreda wêray heşbeserî komellgey kurdistan bo nûseranî nawdarî, pirsyarêk dêtegorrê; bêcge le cyawazîye cesteyyekanî mrov û awhewa û hellkewtey cugrafî şwênekan, kamanen ew nayeksanîyaney ke sruştî û morrallî û mroyî û nagendell û rewan?

nûseran wawetir le cadûkirdin le xwêner derron û sîstemî abûrî dekene pabendî sîstemî ramyarî, ke eme bo her kesêk, ke elf û bêyek le ramyarî û abûrî bzanêt, dekate nezanî ya fêllkirdin le xellk. ewan ewe lebîrdeken, ke serxan (sîstemî ramyarî) wellamdereye be jêrxanî abûrî [bnemay abûrî û peywendîyekanî berhemhênan] bo nmûne abûrî bernamerrêjîy nawendî bolşevîkî, desellatî takpartîy û dîktatorî dexwazêt, abûrîy bazarazad, sîstemî parlemanî û frepartî dexwazêt, nek be pêçewanewe. çunke bew radeyey ke dewlletekan mil be pêşmercî nawende cîhanluşekan deden, bew radeye bernamerrêjî nawendî û desttêwerdanî dewllet û abûrî nîştmanî lawaz debêt û le beramberîşîda wek wellamdanewe be teratênî abûrîy û ramyarîy nawende cîhanîyekan, cêpîy takpart û seroksalarî lawaz debêt û rollî kompanîyekan û desellate abûrîye cîhanîyekan le pişt demamkî nwêneranî hellbjêrdrawî netewe û nîştmanewe behêztir debêt.

nûseran pêmannallên, ke çon û be çi pêwerêk detwanin rewayetî abûrî û ramyarî û komellayetî û morrallî be nayeksanî bden? paşan bo êmey rûn nakenewe, ke nayeksanî dewllete îdallekanî dêmokrasî borcwazî le kwêwe û le çîyewe serçawedegrin û hatûn û çî raygirtûn?

peregrafêk dwatir nûseran daxwazî gerranewe bo sereta û xallî destpîk deken, ya mebestyan yeksan dabeşkirdnî kurdistane lenêwan hemuwanda û înca destpêkirdnî pêşbirrkêy twanayî û danayî û şarezayyekan, ya eweta mebestyan le hemuwan le destebjêre ramyarekan û roşinbîrekane? Continue reading “çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 14”

چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٤

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردیبەشی چوارده‌هه‌م 

نایه‌کسانی له‌ کوردستاندا له‌سه‌ر بنه‌مای کاری نابه‌جێ‌و نایاسایی‌و نائه‌خلاقی‌و نائینسانی‌و گه‌نده‌ڵییه‌وه‌ دروستبووه‌و گه‌شه‌ده‌سه‌نێت. کۆی ئیشکردنی هه‌موو سیستمه‌ سیاسییه‌که‌و ئه‌و سیستمه‌ ئابوورییه‌ش که‌ ڕاسته‌وخۆ به‌ سیستمه‌ سیاسییه‌که‌وه‌ گرێدراوه‌، له‌سه‌ر بێدادی‌و پێشێلکردنی پرنسیپی یه‌کسانی دامه‌زراوه‌و کارده‌کات. ل٣٣

نووسه‌ران نایه‌کسانی وه‌ك دیارده‌یه‌کی هه‌رگیز نه‌گۆڕ و نه‌مر ده‌بینن و له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ش به‌سه‌ر دوو ده‌سته‌دا دابه‌شی ده‌که‌ن؛ ده‌سته‌ی یه‌که‌م، نایه‌کسانی نایاسایی و نامۆڕاڵی و نامرۆیی و گه‌نده‌ڵ، دووه‌م، نایه‌کسانی یاسایی، مۆڕاڵی، مرۆیی و ناگه‌نده‌ڵ! لێره‌دا وێرای هه‌شبه‌سه‌ری کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستان بۆ نووسه‌رانی ناوداری، پرسیارێك دێته‌گۆڕێ؛ بێجگه‌ له‌ جیاوازییه‌ جه‌سته‌ییه‌کانی مرۆڤ و ئاوهه‌وا و هه‌ڵکه‌وته‌ی جوگرافی شوێنه‌کان، کامانه‌ن ئه‌و نایه‌کسانییانه‌ی که‌ سروشتی و مۆڕاڵی و مرۆیی و ناگه‌نده‌ڵ و ڕه‌وان؟

نووسه‌ران واوه‌تر له‌ جادووکردن له‌ خوێنه‌ر ده‌ڕۆن و سیسته‌می ئابووری ده‌که‌نه‌ پابه‌ندی سیسته‌می ڕامیاری، که‌ ئه‌مه‌ بۆ هه‌ر که‌سێك، که‌ ئه‌لف و بێیه‌ك له‌ ڕامیاری و ئابووری بزانێت، ده‌کاته‌ نه‌زانی یا فێڵکردن له‌ خه‌ڵك. ئه‌وان ئه‌وه‌ له‌بیرده‌که‌ن، که‌ سه‌رخان (سیسته‌می ڕامیاری) وه‌ڵامده‌ره‌یه‌ به‌ ژێرخانی ئابووری [بنه‌مای ئابووری و په‌یوه‌ندییه‌کانی به‌رهه‌مهێنان] بۆ نموونه‌ ئابووری به‌رنامه‌ڕێژیی ناوه‌ندی بۆلشه‌ڤیکی، ده‌سه‌ڵاتی تاکپارتیی و دیکتاتۆری ده‌خوازێت، ئابووریی بازارئازاد، سیسته‌می پارله‌مانی و فره‌پارتی ده‌خوازێت، نه‌ك به‌ پێچه‌وانه‌وه‌. چونکه‌ به‌و ڕاده‌یه‌ی که‌ ده‌وڵه‌ته‌کان مل به‌ پێشمه‌رجی ناوه‌نده‌ جیهانلوشه‌کان ده‌ده‌ن، به‌و ڕاده‌یه‌ به‌رنامه‌ڕێژی ناوه‌ندی و ده‌ستتێوه‌ردانی ده‌وڵه‌ت و ئابووری نیشتمانی لاواز ده‌بێت و له‌ به‌رامبه‌ریشیدا وه‌ك وه‌ڵامدانه‌وه‌ به‌ ته‌راتێنی ئابووریی و ڕامیاریی ناوه‌نده‌ جیهانییه‌کان، جێپیی تاکپارت و سه‌رۆکسالاری لاواز ده‌بێت و ڕۆڵی کۆمپانییه‌کان و ده‌سه‌ڵاته‌ ئابوورییه‌ جیهانییه‌کان له‌ پشت ده‌مامکی نوێنه‌رانی هه‌ڵبژێردراوی نه‌ته‌وه‌ و نیشتمانه‌وه‌ به‌هێزتر ده‌بێت.

نووسه‌ران پێمانناڵێن، که‌ چۆن و به‌ چ پێوه‌رێك ده‌توانن ڕه‌وایه‌تی ئابووری و ڕامیاری و کۆمه‌ڵایه‌تی و مۆڕاڵی به‌ نایه‌کسانی بده‌ن؟ پاشان بۆ ئێمه‌ی ڕوون ناکه‌نه‌وه‌، که‌ نایه‌کسانی ده‌وڵه‌ته‌ ئیدئاڵه‌کانی دێمۆکراسی بۆرجوازی له‌ کوێوه‌ و له‌ چییه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ده‌گرن و هاتوون و چی ڕایگرتوون؟ Continue reading “چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٤”

çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 13

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî

beşî syazdehem

tenha komellgayekî dadperwer detwanêt hawdengîy drustibkat lenêwan dîdu boçûnû temahe cyawazekanda, detwanêt rîkewtnêkî frecemser drustibkat lenêwan dîdgaw boçunû wîstû meyle nakokekanda, bebêewey hîç yekêk lew dîdgaw meylû wîstane tuşî bêdengkirdnû daplosînû pêkdadanî tundutîjbbin legell yekda. L30

nûseran awêzanî pyahelldanî bêbnema debnewe û dekewnewe şêwandnî wêne rۊasteqînekanî dêmokrasî parlemanî. her be zorî ew pyahelldane bêbnemaye deyanewêt çawbestêkî weha le dadwerîyekeyan bedestewe bden, ke stemkar û stemlêkraw, diz û dzîlêkraw, heman maf û yeksanyan hebêt, eweş be giştî le sayey sîstemêkda, ke xoy berhemhênerî nadadwerî û serkut û nayeksanîye!

ewan roşnî nakenewe, le sayey sîstemêkda ke desellat nwênerayetî çînêk dekat û hemû yasa û rêsakanî dakokî le berjewendî ew çîne deken, çon detwanrêt dadperwerî bo hemû çînekan dabîn bikrêt? katêk ke çînî bindest û çewsawe daway yeksanî bkat û ew yeksanîyeş bo çînî serwer be watay kotayî serwerîyekey bêt, aya le komellge naketwarîyekey nûseranda dewllet û hêze dapllosênerekanî bêlayenane hewllî bergirtin be tundutîjî deden ya wek şîkagoy 1886 û tasllucey 2006 krêkaranî narrazî dedene ber destrrêjî çeke asayişparêzekanyan? aya xudî nûseran her wek êsta djayetî tundutîjî deken ya le pênaw manewey rêwişwênî destebjêraney xoyan le sayey serwerî çînayetî sermayedaranda, xwazyarî hatne meydanî çekme asnînekan debin û daway sepandin û serwerî yasa deken? Continue reading “çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 13”

چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٣

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی

بەشی سیازده‌هه‌م

ته‌نها کۆمه‌ڵگایه‌کی دادپه‌روه‌ر ده‌توانێت هاوده‌نگیی دروستبکات له‌نێوان دیدو بۆچوون‌و ته‌ماحه‌ جیاوازه‌کاندا، ده‌توانێت ڕیکه‌وتنێکی فره‌جه‌مسه‌ر دروستبکات له‌نێوان دیدگاو بۆچون‌و ویست‌و مه‌یله‌ ناکۆکه‌کاندا، به‌بێئه‌وه‌ی هیچ یه‌کێك له‌و دیدگاو مه‌یل‌و ویستانه‌ توشی بێده‌نگکردن‌و داپلۆسین‌و پێکدادانی توندوتیژببن له‌گه‌ڵ یه‌کدا. ل٣٠

نووسه‌ران ئاوێزانی پیاهه‌ڵدانی بێبنه‌ما ده‌بنه‌وه‌ و ده‌که‌ونه‌وه‌ شێواندنی وێنه‌ ڕۊاسته‌قینه‌کانی دێمۆکراسی پارله‌مانی. هه‌ر به‌ زۆری ئه‌و پیاهه‌ڵدانه‌ بێبنه‌مایه‌ ده‌یانه‌وێت چاوبه‌ستێكی وه‌ها له‌ دادوه‌رییه‌که‌یان به‌ده‌سته‌وه‌ بده‌ن، که‌ سته‌مکار و سته‌ملێکراو، دز و دزیلێکراو، هه‌مان ماف و یه‌کسانیان هه‌بێت، ئه‌وه‌ش به‌ گشتی له‌ سایه‌ی سیسته‌مێکدا، که‌ خۆی به‌رهه‌مهێنه‌ری نادادوه‌ری و سه‌رکوت و نایه‌کسانییه‌!

ئه‌وان ڕۆشنی ناکه‌نه‌وه‌، له‌ سایه‌ی سیسته‌مێکدا که‌ ده‌سه‌ڵات نوێنه‌رایه‌تی چینێك ده‌کات و هه‌موو یاسا و ڕێساکانی داکۆکی له‌ به‌رژه‌وه‌ندی ئه‌و چینه‌ ده‌که‌ن، چۆن ده‌توانرێت دادپه‌روه‌ری بۆ هه‌موو چینه‌کان دابین بکرێت؟ کاتێك که‌ چینی بنده‌ست و چه‌وساوه‌ داوای یه‌کسانی بکات و ئه‌و یه‌کسانییه‌ش بۆ چینی سه‌روه‌ر به‌ واتای کۆتایی سه‌روه‌رییه‌که‌ی بێت، ئایا له‌ کۆمه‌ڵگه‌ ناکه‌توارییه‌که‌ی نووسه‌راندا ده‌وڵه‌ت و هێزه‌ داپڵۆسێنه‌ره‌کانی بێلایه‌نانه‌ هه‌وڵی به‌رگرتن به‌ توندوتیژی ده‌ده‌ن یا وه‌ك شیکاگۆی 1886 و تاسڵوجه‌ی 2006 کرێکارانی ناڕازی ده‌ده‌نه‌ به‌ر ده‌ستڕێژی چه‌که‌ ئاسایشپارێزه‌کانیان؟ ئایا خودی نووسه‌ران هه‌ر وه‌ك ئێستا دژایه‌تی توندوتیژی ده‌که‌ن یا له‌ پێناو مانه‌وه‌ی ڕێوشوێنی ده‌سته‌بژێرانه‌ی خۆیان له‌ سایه‌ی سه‌روه‌ری چینایه‌تی سه‌رمایه‌داراندا، خوازیاری هاتنه‌ مه‌یدانی چه‌کمه‌ ئاسنینه‌کان ده‌بن و داوای سه‌پاندن و سه‌روه‌ری یاسا ده‌که‌ن؟ Continue reading “چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٣”

çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 12

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî

beşî dwazdehem

duwem dadperwerîy, nayeksanîy û hejarîy

ptewkirdnî dadperwerîyû nehêştnî nayeksanîû çareserkirdnî kêşey hejarîy le kurdistanda

meseley nebûnî dadperwerî yekêke le mesele here gringekanî emrrokey dunyay syasîû komellayetî îme. mebestman le dadperwerî amadegî ew rohe syasîyeye ke leser dû kollekey serekî westawe. yekêkyan mamellekirdnî însane wek bûnewerî azad. em xalle le cewherda manay desteberkirdnû parastnî mafekanî mrovû azadîye serekîyekanî însane. L 29

nûseran le serapay nûsînekeyanda komelêk têzyan dahênawe, ke hîç bnemayekî locîkî û awezpesend û hizryan nîye. lewêwe ke ewan pêyanwaye le sayey serwerî çînayetîda azadî bedî dêt, leser ew bnema awejuwe dadperwerî û yeksanî takekan ya xoyan watenî “mrovekanî komellgey ême” wêna deken û rîformêkî ramyarîy le deselatî borcwazî kurdda, ewey ke ewan be desellatî partîy nêwî deben, dekene rêgey çareserî hemû gîrugriftêk û welananî rêgrîyekan.

eger azadî be watay azadbûnî tak le birryardan û hellbjardnî pêdayistîyekanî jyanî bemecî pêşêlnekirdin û nebezandnî snûrî azadî kesanî dîke werbigrîn, ewa nakrêt le sayey bûnî serwerî hêndêk beser hêndêkî tirda [çi serwerî kemînetî beser zorîneda û çi serwerî zorîne beser kemîneda] qse le bûnî azadî bkeyn. eger azadî be watay xudserwerî mrov beser xoy le pantayî azadî ewanî dîkeda, leberçaw bigrîn, ewa dîsanewe azadî dabeş nakrêt. çunke tenya le azadî giştîy komellda azadî tak deseber dekrêt. katêk ke komellge jêrdestî serwerî kesanêk bêt, qsekirdin le bûnî azadî pirr bew watayey ke takekan le koylayetîyewe ta êsta xoyanyan bo bekuşt dawe ya deden, eger xoşbawerrîy nebêt, ewa xoşbawerrkirdnî kesanî dîkeye. dekrêt le komellgey naazadda kesêk azadendêş bêt, bellam ta ew katey ke kesanêk [çi be nwênerayetî narrastewxo çi be dîktatorî] birryar leser jyan û xwast û dahatûy takekan bden, ewa azadî xwaste û nebuwete ketwar û naştwanêt le weha barêkda bbêt. Continue reading “çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 12”

چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٢

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی “نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی

بەشی دوازده‌هه‌م

دووەم دادپەروەریی، نایەکسانیی و هەژاریی

پته‌وکردنی دادپه‌روه‌ریی‌و نه‌هێشتنی نایه‌کسانی‌و چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی هه‌ژاریی له‌ کوردستاندا

مه‌سه‌له‌ی نه‌بوونی دادپه‌روه‌ری یه‌کێکه‌ له‌ مه‌سه‌له‌ هه‌ره‌ گرنگه‌کانی ئه‌مڕۆکه‌ی دونیای سیاسی‌و کۆمه‌ڵایه‌تی ئیمه‌. مه‌به‌ستمان له‌ دادپه‌روه‌ری ئاماده‌گی ئه‌و ڕۆحه‌ سیاسییه‌یه‌ که‌ له‌سه‌ر دوو کۆڵه‌که‌ی سه‌ره‌کی وه‌ستاوه‌. یه‌کێکیان مامه‌ڵه‌کردنی ئینسانه‌ وه‌ک بوونه‌وه‌ری ئازاد. ئه‌م خاڵه‌ له‌ جه‌وهه‌ردا مانای ده‌سته‌به‌رکردن‌و پاراستنی مافه‌کانی مرۆڤ‌و ئازادییه‌ سه‌ره‌کییه‌کانی ئینسانه‌. ل ٢٩

نووسه‌ران له‌ سه‌راپای نووسینه‌که‌یاندا کۆمه‌لێك تێزیان داهێناوه‌، که‌ هیچ بنه‌مایه‌کی لۆجیکی و ئاوه‌زپه‌سه‌ند و هزریان نییه‌. له‌وێوه‌ که‌ ئه‌وان پێیانوایه‌ له‌ سایه‌ی سه‌روه‌ری چینایه‌تیدا ئازادی به‌دی دێت، له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌ما ئاوه‌ژووه‌ دادپه‌روه‌ری و یه‌کسانی تاکه‌کان یا خۆیان واته‌نی “مرۆڤه‌کانی کۆمه‌ڵگه‌ی ئێمه‌” وێنا ده‌که‌ن و ڕیفۆرمێکی ڕامیاریی له‌ ده‌سه‌لاتی بۆرجوازی کورددا، ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌وان به‌ ده‌سه‌ڵاتی پارتیی نێوی ده‌به‌ن، ده‌که‌نه‌ ڕێگه‌ی چاره‌سه‌ری هه‌موو گیروگرفتێك و وه‌لانانی ڕێگرییه‌کان.

ئه‌گه‌ر ئازادی به‌ واتای ئازادبوونی تاك له‌ بڕیاردان و هه‌ڵبژاردنی پێدایستییه‌کانی ژیانی به‌مه‌جی پێشێلنه‌کردن و نه‌به‌زاندنی سنووری ئازادی که‌سانی دیکه‌ وه‌ربگرین، ئه‌وا ناکرێت له‌ سایه‌ی بوونی سه‌روه‌ری هێندێك به‌سه‌ر هێندێکی تردا [چ سه‌روه‌ری که‌مینه‌تی به‌سه‌ر زۆرینه‌دا و چ سه‌روه‌ری زۆرینه‌ به‌سه‌ر که‌مینه‌دا] قسه‌ له‌ بوونی ئازادی بکه‌ین. ئه‌گه‌ر ئازادی به‌ واتای خودسه‌روه‌ری مرۆڤ به‌سه‌ر خۆی له‌ پانتایی ئازادی ئه‌وانی دیکه‌دا، له‌به‌رچاو بگرین، ئه‌وا دیسانه‌وه‌ ئازادی دابه‌ش ناکرێت. چونکه‌ ته‌نیا له‌ ئازادی گشتیی کۆمه‌ڵدا ئازادی تاك ده‌سه‌به‌ر ده‌کرێت. کاتێك که‌ کۆمه‌ڵگه‌ ژێرده‌ستی سه‌روه‌ری که‌سانێك بێت، قسه‌کردن له‌ بوونی ئازادی پڕ به‌و واتایه‌ی که‌ تاکه‌کان له‌ کۆیلایه‌تییه‌وه‌ تا ئێستا خۆیانیان بۆ به‌کوشت داوه‌ یا ده‌ده‌ن، ئه‌گه‌ر خۆشباوه‌ڕیی نه‌بێت، ئه‌وا خۆشباوه‌ڕکردنی که‌سانی دیکه‌یه‌. ده‌کرێت له‌ کۆمه‌ڵگه‌ی نائازاددا که‌سێك ئازادئه‌ندێش بێت، به‌ڵام تا ئه‌و کاته‌ی که‌ که‌سانێك [چ به‌ نوێنه‌رایه‌تی ناڕاسته‌وخۆ چ به‌ دیکتاتۆری] بڕیار له‌سه‌ر ژیان و خواست و داهاتووی تاکه‌کان بده‌ن، ئه‌وا ئازادی خواسته‌ و نه‌بووه‌ته‌ که‌توار و ناشتوانێت له‌ وه‌ها بارێکدا ببێت. Continue reading “چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١٢”

çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 11

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî

beşî yazdehem

aşnakirdnewey syasekanî ême be behakanî mrovû rêzgirtnî, yekêke le pêdawîstîye here gringekanî dunyay ême. L27

berrastî nûseran xoyan le gêlî deden ya xellk be gêll dezanin û bew core wa nîşan deden, ke lew birrwayedan seranî kurd bew xewnaney ewan, aşna nîn! min hawkêşeke pêçewane debînim, ewe mrovî kurd û takî komellgey kurdistane, ke debêt be beha û maf û xwast û twana û wîstî xoy aşnabêt, nek pêçewanekey! çunke katêk ke tak xoy bnasêt û bitwanêt rêwişwênî xoy le komellge û peywendîye abûrîy û ramyarîy û komellayetîyekanda dyarî bkat, ewsa debînîn, ke çon le huşyarî komellda bûnî serkirde û desellat debne bêrrêzî be xudî mrov!

nûseran leser ew bnemayey ke pêyanwaye zorîney xellk “mêgel -xoyan watenî” cêgey bezeyî û destgîruîyn û lewe kemtrin, ke twanay aşnabûnyan be mafî xoyan hebêt, boye wek qeşekan le tewawî nûsînekeyanda rûy demyan desellatdarane û daway bezeyî û lakirdnewe le mafî mrovyan lêdeken. serçawey weha têrrwanêk bo berterîdan bexoyan wek destebjêrêkî roşinbîr degerrêtewe. ewan huşyarî be behrey xudadawî dezanin û zorîne lewe kemtir seyr deken, ke twanay aşnabûn û huşyarbûneweyan hebêt. ewan bawerryan bewe heye, ke azadî dedrêt û bexşîşî serwerane, rêz û beha leser bnemay nîştmandarêtî û lelayen serweranewe be ême dedrên.

wek wtim, bûnî desellatdar bêrrêzîye be bêdesellat û leweş bêrrêzî tir eweye, ke bêdesellat lewe kem aweztir û bêhêztir bzanrêt, ke twanay xorrizgarkirdin lew barey hebêt û le beramber eweda daway bezeyî le deselatdaran bkey, ke rêz bo bêdesellatan bgêrrnewe û wek segî berderge êske-mafyan bo frrê bden. le serûy hemû ew bêrrîyanewe û xraptir le hemûyan amojgarîkirdnî çewsênerane, bewey ke rêz le çewsawekanyan bigrin. çunke nûseran djî serwerî mrov beser mrovewe nîn, bellku xerîkî amojgarîkirdnî serweranin, bewey dillnerm û bebezeyî û maqull bin. emeş pêwîstî be erkkêşanî nûseran nîye û qsegeranî torat û încîl û quran hezaran sall lewewber bew kare hestawn û berencamî koşşekeşyan tenya xoşbawerrkirdin û çawerrwanrragirtnî çewsawan buwe le çawerrwanî hatnî weha roj û weha serwerêkda ke bezeyî pêyanda bêtewe. Continue reading “çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 11”

چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١١

سەرنجداندنێکی ڕەخنەیی له‌ پەرتووکۆکەی نیگایەك لە ئێستا و خەونێك بۆ سبەی”ی مه‌ریوان وریا، ئاراس فه‌تاح، به‌ختیار عه‌لی، ڕێبین هه‌ردی

بەشی یازده‌هه‌م

ئاشناکردنه‌وه‌ی سیاسه‌کانی ئێمه‌ به‌ به‌هاکانی مرۆڤ‌و رێزگرتنی، یه‌کێکه‌ له‌ پێداویستییه‌ هه‌ره‌ گرنگه‌کانی دونیای ئێمه‌. ل٢٧

به‌ڕاستی نووسەران خۆیان لە گێلی دەدەن یا خەڵك بە گێڵ دەزانن و به‌و جۆره‌ وا نیشان ده‌ده‌ن، که‌ له‌و بڕوایه‌دان سه‌رانی کورد به‌و خه‌ونانه‌ی ئه‌وان، ئاشنا نین! من هاوکێشه‌که‌ پێچه‌وانه‌ ده‌بینم، ئه‌وه‌ مرۆڤی کورد و تاکی کۆمه‌ڵگه‌ی کوردستانه‌، که‌ ده‌بێت به‌ به‌ها و ماف و خواست و توانا و ویستی خۆی ئاشنابێت، نه‌ك پێچه‌وانه‌که‌ی! چونکه‌ کاتێك که‌ تاك خۆی بناسێت و بتوانێت ڕێوشوێنی خۆی له‌ کۆمه‌ڵگه‌ و په‌یوه‌ندییه‌ ئابووریی و ڕامیاریی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کاندا دیاری بکات، ئه‌وسا ده‌بینین، که‌ چۆن له‌ هوشیاری کۆمه‌ڵدا بوونی سه‌رکرده‌ و ده‌سه‌ڵات ده‌بنه‌ بێڕێزی به‌ خودی مرۆڤ!

نووسەران لەسەر ئەو بنەمایەی کە پێیانوایە زۆرینەی خەڵك مێگەل خۆیان واتەنی” جێگەی بەزەیی و دەستگیرویین و لەوە کەمترن، کە توانای ئاشنابوونیان بە مافی خۆیان هەبێت، بۆیە وەك قەشەکان لە تەواوی نووسینەکەیاندا ڕووی دەمیان دەسەڵاتدارانە و داوای بەزەیی و لاکردنەوە لە مافی مرۆڤیان لێدەکەن. سەرچاوەی وەها تێڕوانێك بۆ بەرتەریدان بەخۆیان وەك دەستەبژێرێكی ڕۆشنبیر دەگەڕێتەوە. ئەوان هوشیاری بە بەهرەی خوداداوی دەزانن و زۆرینە لەوە کەمتر سەیر دەکەن، کە توانای ئاشنابوون و هوشیاربوونەوەیان هەبێت. ئەوان باوەڕیان بەوە هەیە، کە ئازادی دەدرێت و بەخشیشی سەروەرانە، ڕێز و بەها لەسەر بنەمای نیشتماندارێتی و لەلایەن سەروەرانەوە بە ئێمە دەدرێن. Continue reading “چاوپۆشینێك لە ئێستا و تراجیدیایەك بۆ سبەی/ ١١”

çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 10

serincdandnêkî rexneyî le pertûkokey “nîgayek le êsta û xewnêk bo sbey”î merîwan wirya, aras fetah, bextyar ‘elî, rêbîn herdî

beşî dehem

ew desellatey wllatekey xoy xoşnewêtû hawnîştmanyan besernekatewe, naştwanêt xoşewîstîû hestî berpirsyarêtî lenaw takû grupekanî komellgada berhembhênêt, ew desellatey berjewendî netewîy kurtibkatewe bo paristnî destkewte desteyîû xêzanîyekî, natwanêt syasetû asayîşî neteweyî darrêjêt. L22

nûseran baş wênakirdnî desellatêkî xizmetkar û milkeçî xellk û daxwazîyekanî, be komellêk druşm le çeşnî druşme partîyekan beser desellatda helldeden û dwacar penadebenewe ber dêwcamekey borcwazî “berjewendî neteweyî“, herwek çon ferensîyekan leber “berjewendî neteweyî!!” letek prusekan rêkdekewn û kumuney parîs, ke dêmokrasî rastexo û berrêweberayetî xellk bû, xelltanî xwên deken, bolşevîkekan leserdemî lênîn û trotiskîda le pênaw berjewendî giştî letek desellatdaranî allman û nemsa şerr radegrin û komunekanî okranya serkut deken û dwatir stalîn û hîtler leser pirsî polonya û “berjewendî neteweyî!!” rêkdekewn, emerîka le cengî cîhanî duwemda leber “berjewendî neteweyî!!” hîroşîma û nakazakî be bombî etom wêran dekat, şay êran û rjêmî be’si be çawdêrî emerîka leser “berjewendî neteweyî!!” hersê layen, gelî kurd serkut deken û (rjêmî be’s)îş leber berjewendî neteweyî û nîştman zyatir le sê hezar gund ragwêz û dû sed hezar gundinşîn enfal û pînc hezarîş kîmabaran dekat, bem core lîstî serkutî bzave komellayetîyekan û şerrexwênawîyekan û frîwdane parlemanîyekan lejêr nêwî “berjewendî neteweyî û nîştmanî!!”da hênde drêje, manîfêstekey nûseran naygrête xoy! Continue reading “çawpoşînêk le êsta û tracîdyayek bo sbey/ 10”