له‌ کام قۆناخی په‌سه‌ندکردنی راستیداین؟؟!!

و. له‌ فارسییه‌وه‌:

ڕژیمی گۆشتخۆری

(ڕژیمی خۆراکی ناسروشتی و وێرانگه‌ریی مرۆڤ هه‌موو ئه‌و خۆراکانه‌ ده‌گرێته‌وه‌، که‌ به‌رهه‌می به‌هره‌کێشی مرۆڤن له‌ ئاژه‌ڵ)

ڕژیمی گۆشتخۆری یه‌کسانه‌ به‌:

1- برسییه‌تی جیهانی:

ساڵانه‌ 30 ملیۆن مرۆڤ له‌ برسییه‌تیدا دەمرن = 70% له‌ گه‌نم و 60% سۆیای به‌رهه‌م هاتوو له‌ ساڵێکدا، کە ته‌نیا له‌ ده‌وڵه‌ته‌ یه‌کگرتووه‌کانی ئه‌مه‌ریکا ده‌رخواردی مه‌ڕوماڵات و په‌له‌وه‌رانی گۆشتی ده‌درێت

2- به‌رزبوونه‌وه‌ی پله‌ی گه‌رما له‌ جیهاندا یەکسانە بە له‌ناوچوونی پارچه‌ سه‌هۆله‌کانی جه‌مسه‌ری باکوور، ئەمەش یەکسانە بە ئاڵوگۆری وێرانگه‌رانەی ئاو و هه‌وا:

65% گازی نیترۆ (Nytro gas ) بەهۆی چالاکییه‌کانی مرۆڤه‌وه‌ به‌رهه‌م دێت، 9% سەرجەمی گازی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن و 37% سەرجەمی گازی میتان (Methan) به‌رهه‌می چالاکییه‌کانی مرۆڤن، کە له‌ ئاژەڵگەکاندا ده‌درێته‌ ده‌ره‌وه‌….

3- له‌ناوچوونی سه‌رچاوه‌کانی ئاو – خاکی به‌پیت و ئاڵوده‌بوونی خێرای ژینگه‌

ئه‌وڕۆکه‌ 20%ی بوونه‌وه‌رانی زیندوو له‌سه‌ر گۆی زه‌مین، ئاژه‌ڵی به‌رهه‌مهاتوو به‌ شێوازی پیشه‌سازی پێكیده‌هێنیت!

4- ڕوتاندنه‌وه‌ی جه‌نگه‌ڵه‌کان – له‌ناوبردنی ئیکۆسیسته‌مه‌کان و جۆرواجۆری بیۆلۆجی – له‌ناوبردنی تەپۆڵکە مەرجانییەکان:

%70ی دارستانه‌کانی ئامازۆن (سییەکانی گۆی زه‌مین)، ته‌نیا بۆ دابینکردنی ئاڵفی ئاژه‌ڵ یا ده‌ستراگه‌یشتن به‌ کێڵگه‌کانی ئالف به‌ جۆرێکی هه‌رگیز نه‌گه‌ڕاوه‌ له‌ناوبراون

5- بڵاوبوونه‌وەی نه‌خۆشییه‌ کوشنده‌ هاوبه‌شه‌کانی ئاژه‌ڵ – مرۆڤ و کاراییان له‌سه‌ر ژینگه‌ و ژیانی کێوی؛ لەوانە پەتای باڵندە و پەتای بەراز و تد

ته‌نیا له‌ ساڵی 2003دا له‌ ئاسیا، ئامارێکی فەرمی نیشانی ده‌دات، که‌ زیاتر له‌ 120 ملیۆن باڵداری ماڵی و کێوی یا له‌ژێر کارایی نه‌خۆشی ئه‌نفلوانزای باڵدارانه‌وه‌ مردوون* یا به‌هۆی به‌رگرتن به‌ بڵاوبوونه‌وه‌ی ئه‌م نه‌خۆشییه‌وه‌، به‌ زیندوویی له‌ ئاگردا سووتێنراون!

6- نه‌خۆشییه‌کانی مرۆڤ، که‌ له‌ ڕژیمی ناسروشتیی گوشتواردنه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرن:

Continue reading “له‌ کام قۆناخی په‌سه‌ندکردنی راستیداین؟؟!!”

ڕه‌گەکانی ئه‌نارکۆ- سه‌ندیکالیزم

نووسینی: ڕودۆلف ڕۆکه‌ر

و. له‌ فارسییه‌وه‌:

زۆرێك له‌ ئه‌نارکیسته‌کان، به‌تایبه‌ت له‌ وڵاتانی لاتین، به‌شێکی زۆری چالاکییان له‌ بزاڤی کرێکاریدا ئه‌نجام داوه‌، لەوێوە له‌ ساڵانی دواییدا بزاڤی ئه‌نارکۆسه‌ندیکالیستی له‌ دایك بوو. بنەما تیئۆرییەکانی ئه‌نارکۆسه‌ندیکالیزم له‌ فێرکارییەکانی سۆشیالیزمی ئازادیخوازانە یا ئەنارکیزمەوە سەرچاوە دەگرن، لە کاتێکدا شێوه‌ی ڕێکخراوه‌ییه‌که‌ی له‌ بزاڤی سه‌ندیکالیزمی شۆڕشگێرانه‌ی ساڵانی 1895 -1910 وه‌رگیراوە، به‌تایبه‌ت ئەوەی کە له‌ فه‌ره‌نسه‌، ئیتالیا و ئیسپانیا, زۆر گه‌شه‌ی کردبوو. به‌ شێوه‌یه‌کی گشتی، ئه‌ندێشه‌ و شێوازه‌کانی تازه‌ نەبوون. زۆربه‌یان پێشتر بە قوڵی لە ڕیزەکانی نێونه‌ته‌وه‌یی یه‌که‌مدا دەنگیان دابووەوە، کاتێك کە په‌ره‌سه‌ندنی پەروەردە هزرییه‌کانی ئەنجوومەنی سەرتاسەری، گەیشتبوونە لوتکە. ئه‌م بابەتە له‌ کێشمه‌کێشه‌کانی له‌مه‌ڕ گرنگی ڕێکخراوبوونی ئابووریی کرێکاران، لە کۆنگره‌ی چواره‌مدا له‌ بازیل 1869، بە ڕوونی ده‌رکه‌وت. له‌ ڕاپۆرتێکدا لەمەڕ ئەم پرسە، که‌ Eugene Hins لەپێش کۆنگرەوە بە نێوی فیدراسیۆنی به‌لجیکا ئاماده‌ کردبوو، بۆ یه‌که‌مین جار ڕوانگه‌یه‌که‌ی ته‌واو تازه‌ له‌مه‌ڕ ئه‌م بابه‌ته‌ خرایه‌ ڕوو، که‌ لێکچوونێکی ئاشکرای له‌ته‌ك ئه‌ندێشه‌کانی ڕۆبێرت ئۆئێن و بزاڤی کرێکاری ده‌هه‌ی 1830 ئینگلاند هه‌بوو.

Continue reading “ڕه‌گەکانی ئه‌نارکۆ- سه‌ندیکالیزم”

لەبارەی دادگەییکردنمەوە: خه‌باتی چینایه‌تی یا نه‌فره‌تی چینایه‌تی؟

ئێریکۆ مالاتێستا

٢٠ی سێپتەمبەری ١٩٢١

و. لە فارسییەوە:

له‌بەردەم لێژنه‌ی سوێندخۆران (بڕیاردانی)ی میلان‌دا تێڕوانینگه‌لێكم له‌مه‌ڕ خه‌باتی چینایه‌تی و پرۆلیتاریا ده‌ربڕین، كه‌ ڕه‌خنه‌ و سه‌رسوڕمانێكی زۆریان وروژاند. وا لێرەدا بە ورده‌كارییه‌كی زیاتره‌وه‌ ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌ سه‌ر ئه‌و تێڕوانینانه‌.

لەوێدا زۆر بە توڕه‌ییه‌وه‌ به‌رامبه‌ر به‌ تۆمه‌تبارکردنم بە هەڵخڕاندنی نەفرەت ناڕه‌زایه‌تیم ده‌ربڕی؛ ڕوونم كرده‌وه‌، كه‌ له‌ پاگه‌نده‌كه‌مدا هه‌رده‌م ویستوومه‌ بیسه‌لمێنم، كه‌ تاوانه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان پەیوەندییان به‌ شەڕەنگێزی سه‌رۆكێك یا سه‌رۆكێكی تر، فه‌رمانڕوایه‌ك یا فه‌رمانڕوایه‌كی ترەوە نییە، به‌ڵكو سەرچاوەیان بۆ میرییه‌كان و ده‌زگەکان دەگەڕێتەوە؛ له‌به‌ر ئه‌وه‌، ڕێگه‌چاره‌ له‌ گۆڕینی دانه‌ دانه‌ی ئه‌و فه‌رمانڕه‌وایانه‌دا نییه‌، لەبری ئەوە پێویسته‌ ئه‌و بنچینه‌یه‌ كه‌ مرۆڤ بەسەر مرۆڤدا سەروەر دەکات، له‌ناو ببرێت؛ هه‌روا هەردەم ڕوونم كردووەته‌وه‌، که‌ پڕۆلیتێره‌كان، وه‌ك تاك، له‌ بۆرژواكان باشتر نین، به‌ هه‌مان شێوه‌ كه‌ بەڵگەکان نیشانی ده‌دەن، کاتێك کە كرێكارێك بەڕێکەوت بە ڕێوشوێنی دەوڵەمەندی و فەرماندان دەگات، وه‌ك بۆرژوازییه‌كی ئاسایی ڕه‌فتار ده‌كات، بەڵکو خراپتریش.

Continue reading “لەبارەی دادگەییکردنمەوە: خه‌باتی چینایه‌تی یا نه‌فره‌تی چینایه‌تی؟”

شۆڕش له‌ پراکتیکدا

ئێریکۆ مالاتێستا

ئۆکتۆبه‌ری 1922

و. لە فاسییەوە: هەژێن

له‌ كۆبوونه‌وه‌یه‌كدا كه‌ له‌ بین Bienne ی سویسرا بۆ په‌نجاهه‌مین ساڵیادی ئه‌نجومه‌نی Saint Imier به‌رپا كرا، هاوڕێ بێرتۆنی (Bertoni) و من بۆچونگه‌لێكمان ده‌ربڕین، كه‌ هاوڕێ كۆلۆمێر (Colomer) پێی خۆش نه‌بوون. هه‌ر به‌و جۆره‌ی كه‌ له‌ ئازادی Libertaire ی پاریسدا نووسیویه‌تی، دڵنیایه‌ بۆچوونه‌كانی ئێمه‌ له‌ته‌ك ئامانجی ئاراسته‌ زیندووەکانی بزاڤی ئه‌ناركیستی هاوچه‌رخ ناته‌بان. وی ده‌نووسێت، هاوڕێیانی ئاڵمانی، ئیسپانی، ڕوسی، ئه‌مه‌ریكایی و که‌ له‌و ئاماده‌ له‌و كۆبوونه‌وه‌دا ئاماده‌بوون، هه‌ر وه‌ك خودی خۆی، به‌ڕاده‌یه‌ك ته‌کانیان خواردووه‌ و توڕه‌ بووبوون “émus et presque indigné”.

Continue reading “شۆڕش له‌ پراکتیکدا”

Bírokey mírayetí (hikumetí) bash

núsíní: éríko malatésta

w. Le farsíyewe: hejhén

híc kes natwanét be dillníyayíyewe dadwerí bikat, ke ci kesék rast dekat u ci kesék helleye, ci kesék le rastíyewe nizíkitre ya leser bashtirín régeye bo bedesthénaní zortirín bashe bo her kesék u bo hemúan. Azadí hawdem be ezimún, teníya régeye bo peybirdin be rastí u ewey ci shték bashtiríne؛ herwa azadí le arada nabét, eger azadí hellekirdin, retibkirétewe. Continue reading “Bírokey mírayetí (hikumetí) bash”

Démokirasí u enarkí

éríko malatésta
marcí 1924
w. Le fasíyewe: hejhén

míríye díkitatoríyekan le ítalíya, íspaníya u rusíye, weha cawtébirríy u sheydayíyekí fir awaníyan le naw parte tirsnok u koneperstekan le sertaserí jíhan helldexirrandúwe, ke xeríkí ewen “démokirasí” be jorék dahénan destemo biken. Bem péyíe éme debínín ke búneweranék le rijhéme konekanda- ke be bashí letek hunerí sherengézaney ramíyarída xúyan girtúwe u lépirsirawí serkut u kushtubirrékin ke beramber cíní kirékarda dét – serlenuwé serhe‌lldedenewe u ( lewéwe ke buwéríyan téda níye) xoyan be kesaní péshikewtú dadenén u benawí azadíyewe le hewillí destibeserdagirtiní dahatúy nizíkdan. Bem réwshuwénewe tenanet twaníwíane serkewtú bin.

Continue reading “Démokirasí u enarkí”

Berew enarkízim

núsíní: éríko malatésta

w. Le farsíyewe: hejhén

bawerrí gishtí eweye, le ber ewey ke éme xoman be shorrshgérr néw debeyn, cawerrwaní eweman hebét ke enarkízim be yek lédan bedí bét؛ lédan wek serenjamí destibejéyí yaxíbún, ke be tundutíjhíyewe hérsh bo hercíyek ke heye debat u be pékhatey ketwarí taze jégey degirétewe. Rastíyekey eweye ke em térrwaníne tenanet le néw hendék hawrréyanda ke shorrsh be weha shéwazék derk deken, búní níye Continue reading “Berew enarkízim”

بیرۆکەی میرایه‌تی (حکومه‌تی) باش

نووسینی: ئێریکۆ مالاتێستا

و. لە فارسییەوە: هەژێن

هیچ كه‌س ناتوانێت به‌ دڵنیاییه‌وه‌ دادوه‌ری بكات، كه‌ چ كه‌سێك ڕاست دەکات و چ كه‌سێك هەڵەیه‌، چ كه‌سێك له‌ ڕاستییه‌وه‌ نزیكتره‌ یا لەسەر باشترین ڕێگه‌یە بۆ به‌ده‌ستهێنانی زۆرترین باشە بۆ هەر كه‌سێك و بۆ هه‌مووان. ئازادی هاوده‌م بە ئه‌زموون، ته‌نیا ڕێگه‌یە بۆ په‌یبردن به‌ ڕاستی و ئەوەی چ شتێك باشترینە؛ هەروا ئازادی لە ئارادا نابێت، ئه‌گه‌ر ئازادی هه‌ڵه‌كردن، ڕه‌تبكرێته‌وه‌.

Continue reading “بیرۆکەی میرایه‌تی (حکومه‌تی) باش”

دێمۆكراسی و ئه‌ناركی

ئێریکۆ مالاتێستا

مارچی ١٩٢٤

و. لە فاسییەوە:

میرییه‌ دیكتاتۆرییه‌کان له‌ ئیتالیا، ئیسپانیا و ڕوسیه‌، وەها چاوتێبڕیی و شه‌یداییه‌کی فراوانیان له‌ ناو پارته‌ ترسنۆك و كۆنه‌په‌رسته‌كان لە سەرتاسەری جیهان هەڵدەخڕاندووە، که‌ خەریکی ئەوەن دێمۆكراسی بە جۆرێك داهێنان دەستەمۆ بکەن. به‌م پێیه‌ ئێمه‌ ده‌بینین كه‌ بوونه‌وه‌رانێك له‌ ڕژێمه‌ کۆنه‌كانداكه‌ به‌ باشی له‌ته‌ك هونه‌ری شه‌ره‌نگێزانه‌ی ڕامیاریدا خوویان گرتووه‌ و لێپرسراوی سه‌ركوت و كوشتوبڕێکن که‌ به‌رامبه‌ر چینی كرێكاردا دێت – سه‌رله‌نوێ سه‌رهه‌ڵده‌ده‌نه‌وه‌ و ( له‌وێوه‌ كه‌ بوێرییان تێدا نییه‌) خۆیان به‌ که‌سانی پێشكه‌وتوو داده‌نێن و به‌ناوی ئازادییه‌وه‌ له‌ هه‌وڵی ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی داهاتووی نزیكدان. به‌م ڕێوشوێنه‌وه‌ ته‌نانه‌ت توانیویانه‌ سه‌ركه‌وتوو بن.

Continue reading “دێمۆكراسی و ئه‌ناركی”