Xemi Nan & Xewni Azadi

Namobûnêk, ke çend sedeye ewrupay qutdawe û sallanêkî zorîşe destî nawete bîneqaqay komellgekanî emerîkay latîn û eferîka û ewrupay xorhellatî û henûkeş le xorhellatî nawîn û asya bazarî germe.

Eme yekêke le nexoşîye hawçerxekan; rwalletîybûn, kultûrî bekarberîy, rîklamkirdin bo kompanîyekan beser tî-şêrt û çaketekanmanewe, rîklamkirdin be kîsey şmekkrrînî destmanewe; be watayekî dîke xizmetkirdin û krêgirteyî “fî sbîl alle” bo sermayedaran herwek xobekuştindan û dengdan bo serwerbûnî ramyaran, çerxî naxpûçî mrov, çerxî namobûn lexo û krêgirteyî bo serwerîy ewanî dîke!

پابلۆ نيرۆدا
و. لە فارسییەوە ھەژێن

بۆ مردیت نازم ؟
ئێستا، چی بكه‌ین
به‌بێ سرووده‌كانی تۆ
له‌ كوێ چاوگێك په‌يداكه‌م كه‌ تێيدا
هه‌مان خه‌نده‌ بێ، كه‌ له‌كاتی پێشوازی ئێمه‌دا له‌ ڕوخساری تۆدا بوو
نيگايه‌ك وێنه‌ی نيگای تۆ
تێكه‌ڵه‌يێ له‌ ئاو و ئاگر
لێوانلێو له‌ ئازار و شادی
نيگايه‌ك كه‌ ئێمه‌ی بۆ ڕاستی ده‌چڕی، له‌ كوێ په‌يداكه‌ين ؟
برای من
هه‌ست و ئه‌ندێشه‌گەلێكی وه‌ها تازەت‌ له‌ مندا ئافه‌راندن
ئه‌گه‌ر بايه‌كی توند،كه‌ له‌ ده‌رياوه‌ هه‌ڵده‌كا
بيانبا
هه‌ر وه‌ك هه‌ورێ، وه‌ك گه‌ڵايێ ده‌خليسكێن و
ده‌چنه‌ شوێنێ، لەسه‌ر زه‌مينێكی دوورده‌ست ده‌كه‌ونه‌خوارێ
كه‌ تۆ له‌ ژيانتا هه‌ڵتبژاردبوو و
پاش مردنيش په‌ناگه‌ی تۆيه‌
ئه‌مه‌ بۆ تۆ، چه‌پكه‌ گوڵێكی داودیی چیلی
بۆ تۆ، جه‌نگی گه‌لان و مشتومڕی من و
ده‌نگی كپكراوی ته‌پڵه‌ خه‌مباره‌كانی سه‌رزه‌مينی من
برام، بێ تۆ له‌ دونيادا، زۆر‌ ته‌نيام.
له‌ تاسه‌ی ڕوخساری تۆدا دامام
كه‌ وه‌ك دره‌ختی گوڵكردووی گێلاس، زێڕين بوو
له‌ هاوه‌ڵی تۆدا كه‌ بۆم نان بوو، كه‌ بۆم شكانی تينوويه‌تی بوو و
وزه‌ی ده‌دايه‌ خوێنم، بێبه‌ش بووم
يه‌كه‌م جار كە لەتەك تۆ ڕووبه‌ڕووبووم، كاتێ بوو كه‌ له ‌زيندان ده‌رچووبووی
له‌ زيندانێكی نيوه‌ تاريك، كه‌ وه‌ك چاڵی سته‌م و ئازار بوو
نيشانه‌ی سته‌مم له‌ ده‌سته‌كانی تۆدا دی
له‌ نيگای تۆدا له‌دووی تيری كينه‌ گه‌ڕام
به‌ڵام دڵێكی پاكت هه‌بوو
دڵێ پڕ له‌ زام و ڕۆشنايی
ئێستاكه‌ من چی بكه‌م ؟
ئايا ده‌توانرێ دونيا به‌بێ ئه‌و گوڵانه‌ وێنابكرێ
كه‌ تۆ له ‌گشت لايێ چاندبووتن ؟
چۆن ده‌توانم بژێم، بێ ئه‌وه‌ی تۆ ڕێنوێيگه‌ر بی ؟
بێ هه‌ستی سوارچاكانه‌ی گه‌لیی تۆ و توانای هۆنه‌ریی تۆ؟
سوپاس بۆ تۆ كه‌ وه‌ها بووی
سوپاس بۆ تۆ، بۆ ئه‌و ئاگره‌ی كه‌ به‌ سرووده‌كانت هه‌ڵتگيرساند …

Pablo Nîroda
w. le Farsîyewe : Hejên

bo mirdît Nazm ?
êsta, çî bkeyn
bebê Srûdekanî to
le kwê Çawgêk peydakem ke têyda
heman Xende bê, ke le katî pêşwazî êmeda le Ruxsarî toda bû
Nîgayek wêney Nîgay to
têkelleyê le Aw û Agir
lêwanlêw le Azar û Şadî
Nîgayek ke êmey bo Rastî deçrrî, le kwê peydakeyn ?
Bray min
Hest û Endêşegelêkî weha tazet le minda aferandin
eger Bayekî tund,ke le Deryawe helldeka
byanba
her wek Hewrê, wek Gellayê dexlîskên û
deçne Şwênê, leser Zemînêkî dûrdest dekewnexwarê
ke to le Jyanta helltibjardibû û
paş mirdnîş Penagey toye
eme bo to, Çepke Gullêkî Dawdîy Çîlî
bo to, cengî gelan û miştumrrî min û
Dengî kipkrawî Teplle xembarekanî Serzemînî min
Bram, bê to le Dunyada, zor tenyam.
le tasey Ruxsarî toda damam
ke wek Drextî Gullkirdûy Gêlas, zêrrîn bû
le Hawellî toda ke bom Nan bû, ke bom şkanî tînûyetî bû û
Wzey dedaye Xwênim, bêbeş bûm
yekem car ke letek to rûberrûbûm, katê bû ke le Zîndan derçûbûy
le Zîndanêkî nîwe tarîk, ke wek Şallî Stem û Azar bû
nîşaney Stemim le Destekanî toda dî
le Nîgay toda ledûy Tîrî Kîne gerram
bellam Dllêkî pakt hebû
Dllê pirr le Zam û Roşnayî
êstake min çî bkem ?
aya detwanrê Dunya bebê ew Gullane wênabkrê
ke to le gşit layê çandibûtin ?
çon detwanim bjêm, bê ewey to rênwêyger bî ?
bê Hestî Swarçakaney Gelîy to û Twanay Honerîy to?
supas bo to ke weha bûy
supas bo to, bo ew Agrey ke be srûdekant helltigîrsand …

Dostî azîz, min sûkayetî be kes nakem, pendêkî pêşnan heye ke debêjêt “wellamî quzellqurt, sindane”

Rojane le kanalle telefzyonîyekan û le rojname û govar û saytekanda ramkaran û ew ferîke ramkaraney ke xerîkin wek kargî nêw senêrge helldetoqin, be hezar û yek şêwe sûkayetî be xellkî nexwêndewar û hejar û bêkar û krêkar û cutyar û fermanber û xwêndkar û kemendam û pekkewte û xanenşîn û lenêw ewaneşda be jnan deken û delên ” ewan xellk, komellge, çînî krêkar, jnan, ..tid pêwîstyan be rizgarker, be raber, be qseker, be nwêner, be firyadres, be serok, be partî pêşrrew, be demrast, be …. Û be …. Û be …û tid heye”

Hendêk car be dîwe bêperdekeyda be aşkra dellên “xellk nezane, xellkî nexwêndewar, ladêy, dembetall, djî desellat, ajaweçî, …tid”

Lêreda dawa le xwêneranî azîz be doste ramyarekeşmewe dekem, ke kemêk hestewerane gwê le destewajey ramyarkaran le hollî parrlemanewe ta studyoy kanalle telefzyonîyekan û ta rûperrî taybetîyan le torre komellayetîyekanda, radêrn û bixwênnewe û şîkarîyan bo bken û bzanin ewey min be ramyarkaranî debêjm cnêw û sukayetîye ya ewey ewan be xellkî jîrrdestî dellên ?

Ramyarkaran dellên çîn û twêjekanî xwarewey komellge gêln û bêtwana û nezanin û pêwîstyan be şwane û firyadrres û nwêner heye, mnîş gutûme û deyllêmewe ramyaran frîwder, lutberz, desellatixwaz, mşexor, çawçnok, drozn, cnîwder, herçî dzêwî dîke heye ..tid

Pirsyar ey dostî azîz û parêzerî ramyarkaran, hêşta leser glleyyekant sûrît û xot û ramyaran be sûkayetîpêkraw dezanît û mnîş be sûkayetîger?

ئەرێ دۆستینە، چ بەڵگەیەكمان بۆ تڕۆھاتە گەورەكە [تەقینەوە گەورەكە] ھەیە، پێش ئەوە گەردوون لە چ دۆخێكدا بووە، گۆیەكی گەورەی گەردوونی، بۆشاییەكی گەورەی گەردوونی، … یا چی، تاوەكو تەقیبێتەوە؟

ئایا مرۆڤ پێویستی بە تێگەییشتن و پەیبردن بە نھێنییەكانی گەردوون ھەیە، یا چێكردن و ڕۆنانی تڕۆھاتێكی دیكەی وەك ئافراندنی گەردوون لەلایەن خواوە، تاوەكو بڕوا بە خۆی بھێنێت ؟

بە بۆچوونی من، ھەر ئاوا كە سۆشیالیزمی دەوڵەتی وێناكردنەوەی بەھەشتی ئایینەكانە، ئاواش تەقینە گەورەكە پاڵپشتیكردنی پووچگەرایی دروستكردنی گەردوون لەلایەن ھێزێكی دەرەكییەوە !

بەداخەوە، ھەروا كە پووچگەراكان بۆ سەلماندنی بۆچوون و بیرۆكەكانیان ناچار بە قوتكردنەوەی خوایەك دەبن، ھەر ئاواش لایەنگرانی تەقینەوە گەورەكە ناچار بە دروستكردنی یەقینن لە خەیاڵە زانستییەكان بوون.

دەكرێت خەیاڵ مامانی كەتواری نوێ بێت، دەكرێت خەیاڵ ھاندەری پەیبردنی نوێی زانستی بێت، بەڵام تەقینەوە گەورەكە كوشتنی خەیاڵ و كۆتاییھێنانە بە پرسیارە بەردەوامەكان …

ھەڵبەتە دەكرێت من لەم بۆچوونانەدا سەراپا ھەڵەبم، بەڵام تا ئێستا بەڵگە و داستانەكانی ھیچ یەك لە لایەنگرانی خوا و تەقینە گەورەكە نەیانتوانیوە من بەو سەلماندنە بگەیێنن، كە ئەو وەڵامانە ئاوەزگیرن، چونكە ھیچكامیان بەڵگەی سەلماندنی پاگەندەكەیان نییە، بەڵكو تەنیا ھەوڵی ڕازیكردنی دەروونی ملكەچیان دەدەن.

Erê dostîne, çi bellgeyekman bo trrohate gewreke [teqînewe gewreke] heye, pêş ewe gerdûn le çi doxêkda buwe, goyekî gewrey gerdûnî, boşayyekî gewrey gerdûnî, … Ya çî, taweku teqîbêtewe ?

Aya mrov pêwîstî be têgeyîştin û peybirdin be nhênîyekanî gerdûn heye, ya çêkirdin û ronanî trrohatêkî dîkey wek afrandinî gerdûn lelayen xwawe, taweku birrwa be xoy bhênêt ?

Be boçûnî min, her awa ke soşyalîzmî dewlletî wênakirdnewey beheştî ayînekane, awaş teqîne gewreke pallpiştîkirdnî pûçgerayî drustkirdnî gerdûn lelayen hêzêkî derekîyewe !

Bedaxewe, herwa ke pûçgerakan bo selmandinî boçûn û bîrokekanyan naçar be qutkirdnewey xwayek debin, her awaş layengranî teqînewe gewreke naçar be drustkirdnî yeqînin le xeyalle zansitîyekan bûn.

Dekrêt xeyall mamanî ketwarî nwê bêt, dekrêt xeyall handerî peybirdnî nwêy zansitî bêt, bellam teqînewe gewreke kuştinî xeyall û kotayîhênane be pirsyare berdewamekan …

Hellbete dekrêt min lem boçûnaneda serapa hellebim, bellam ta êsta bellge û dastanekanî hîç yek le layengranî xwa û teqîne gewreke neyantwanîwe min bew selmandne bgeyênin, ke ew wellamane awezgîrn, çunke hîçkamyan bellgey selmandinî pagendekeyan nîye, bellku tenya hewllî razîkirdnî derûnî milkeçyan deden.