Erê berrast herêmî kurdistan bumelerze deygrêtewe ya paşlerze ?
Ewendey min bzanim ewî çûbête fêrge û xwêndibêtî, le cugrafyada hatuwe, ke ‘îraq û herêmî kurdistan leser hêllî bûmelerze nîn û lew nawçeda dû hêllî serekî hen, yekem be êranda têdeperrî û wabzanim be herêmî zahîdan’da têdeperrê û ewî dîke be turkyada têdeperrê, zor dillnyanîm bellam wabzanim le nzîkî erzerum û ew naweye …
Wate katêk ke le nawçekanî dîke bûmelezre rûbdat, paşlerzekey herêmî kurdistan degrêtewe. Leberewe eger berrastî bûmeleze le herêmî kurdistanda hebêt, ewa pêwîstî be lêkollînewe heye, lewaneye dze rizgarkerekan [bbûrin mîwane azîzekan ] xerîkî binkollkirdnî herêmî kurdistan bin le dûy newt û kanza û kelepûrî mîzopotamya … Tid.
Îdî waz lew dllerawkêye bhênin û le mallî xotanda be xeyallî asûdewe danîşn û leser temaşakirdnî zincîre telefzyonîye pirr tundutîjî û pûçekan û kêbrrikêy dewlletmendibûn û çawlêgerîy û redûkewtinî cenrrallekanî cengî nêwxo û xoşbawerrîy be efsaney dewlletî baş ; mîrayetî baş ; serokî baş ; rizgarkerîy emerîka û dyarîyekanî nîolîbralîzm, berdewambin û sllawat le dîdarî fîlosofanî hemîşeyîbûn û negorrbûnî komellgey çînayetî bden !
نامه‌ی شەشه‌م
ئەوڕۆ بەیانی تەماشای دەریالوشی ‘ھیندی’م كرد.
لە بارەی دەریالوشەكانەوە دوو وشە قسەم ھەیە :
دەریالوشێك كە لە كەنارەوە تەماشایكەی
لەتەك دەریای مەڕمەڕە جیاوازی نییە،
دەمەوێ بڵێم :
تولیاکۆڤا، دەریالوشەكان وەك ئەوینی گەورە وان.
دەریالوشەكان تەماشاناكرێن
پێویستە لەتەكیاندا بژی.
فێبریوەری ١٩٦٣
*****************************
ڕاپۆرتی تانگانیكا یەكێكە لە دواھەمین ھۆنراوەكانی نازم حیكمەت، چونكە لە فێبریوەری ١٩٦٣ ھۆنراوەتەوە و ‘نازم حیكمەت’ لە جونی ھەمان ساڵدا مردووە. ئەم ڕاپۆرتە لە شێوەی دە ھەڵبەست-نامەدا، ئاراستەی ‘ ڤێرا تولیاکۆڤا ‘ ھاوسەرە ڕوسەكەی كردووە، كە لە ساڵی ١٩٦٠دا لەتەك نازم حیكمەت ھاوسەریی كردووە.
تانگانیكا، وەك دەزانن لە كاتی گەشتەكەی نازم حیكمەت دا، دوو ساڵ بوو كە سەربەخۆیی بەدەستھێنابوو و بە پێشەوایی ‘ جولیوس نایەرەرە Julius Nyerere كەوتبووە نێو وڵاتانی ھاوبەرژەوەندی ئینگلیسی ..ئەو وڵاتە لە ساڵی ١٩٦٢دا بە ڕێكەوتنی زنگبار ‘ كۆماری تانزانیا’ی پێكھێبنا و ‘جولیوس نایرە’ وەك سەرۆككۆماری دانرا.
Namey şeşem
ewrro Beyanî temaşay Deryaluşî ‘Hîndî’mi kird.
le barey Deryaluşekanewe dû Wşe qsem heye :
Deryaluşêk ke le Kenarewe temaşaykey
letek Deryay Merrmerre cyawazî nîye,
demewê bllêm :
Tulyakova, Deryaluşekan wek Ewînî gewre wan.
Deryaluşekan temaşanakrên
pêwîste letekyanda bjî.
Fêbrîwerî 1963
**********************************************
Raportî Tanganîka yekêke le dwahemîn Honrawekanî Nazm Hîkmet, çunke le Fêbrîwerî 1963 honrawetewe û Nazm Hîkmet le Cunî heman Sallda mirduwe. Em Raporte le şêwey de Hellbest-Nameda, arastey «Vera Tulyakova» hawsere Rusekey kirduwe, ke le Sallî 1960da letek Nazm Hîkmet hawserîy kirduwe.
Tanganîka, wek dezanin le katî geştekey Nazm Hîkmet da, dû Sall bû ke serbexoyî bedestihênabû û be pêşewayî «Julius Nyerere» kewtbuwe nêw Wllatanî hawberjewendî Îngilîsî .. Ew Wllate le Sallî 1962da be rêkewtinî «Zingbar» Komarî «Tanzanya» î pêkhêbna û Julius Nyerere wek serokkomarî danra.
نامه‌ی پێنجه‌م
له دارالسلام، له خانه‌باخی «ئوردووگه‌ی ڕزگاری»،
لەتاو گەرما خه‌وتن ناكرێ.
گه‌رما به پێستی جەستەمه‌وه دەلكێ
ژن و مێردێکی کەنه‌دایی چه‌ند ساتێك له‌مه‌وبه‌ر نزای شه‌وانه‌یان
به تۆماری دەنگیی خوێند
شێره‌کان نانەڕێنن
شێره‌کان لەنێو جه‌نگه‌ڵدان،
شێره‌کان، فیله‌کان، که‌رگه‌دنەکان،
زێبراكان *، زه‌رافه‌کان، گشت جۆره مامزه‌کان
پێموایه لێره پڵنگ نییه.
له ‘باخچه‌ی ئاژه‌ڵ’ی مۆسکۆ پڵنگ’یش هه‌یه، ورچی سپی و پێنگوین’یش
بەستەنی قەیماخی’یش هه‌یه.
له مۆسکۆ هه‌نووکه به‌فر ده‌بارێ، دانار دانار
گه‌رما به پێستی جەستەمه‌وه ده‌لكێ
له ژێر په‌رده‌کوله به ڕووتی خه‌وتووم،
له‌سه‌ر پەردەکوله‌که مارمێلکان
لە تیمساحی گچكە دەچن، زمانیان ده‌ردەكەن،
له‌وانه‌شه ئه‌مانه مارمێلك نه‌بن
له زیندانی «بورسا» له چه‌رچه‌فه‌کان په‌رده‌کوله‌مان چێده‌کرد.
به‌یانیان به سه‌تڵ قۆلانچه‌مان دەڕشتە دەرێ.
گه‌رما به پێستی جەستمه‌وه ده‌لكێ
گه‌رما له ترپەی دڵم ده‌دا،
ئامێتەی خوێنم دەبێت و بە ڕەگەكانما گوزەردەكا.
بەدڵنیاییەوە لە مۆسكۆ بەفر دەبارێ،
له‌وانه‌شه باران بێ؟
پێش ئه‌وه‌ی بنووی، له په‌نجه‌ره‌وه تەماشای گه‌رمیپێوت کردووە؟
پازده پلە ژێر سفر بوو یا حه‌ڤده؟
له پشتسه‌ری چەرپاکه‌ته‌وه، چراخه‌وێکی شین!
بیر له چی ده‌که‌یته‌وه؟
نەشێ ئه‌م جاره‌ش تا سه‌رت له‌سه‌ر سه‌رین نابێ، خه‌وت لێ که‌وتبێ؟
له دارولسلام له که‌پرۆکه‌ی «ئوردووگه‌ی ڕزگاری»
له‌تاو گه‌رما خه‌وتن ناكرێ.
* Zebra، جۆرە گوێدرێژێكە، كە لە زمانی كوردیدا بە گوێدرێژی جەنگەڵی [كەری وەحشی] ناسراوە.
Namey Pêncem
le Daralislam, le Xanebaxî “Urdûgey Rizgarî”,
letaw Germa xewtin nakrê.
Germa be Pêstî Cestemewe delkê
Jin û Mêrdêkî Kenedayî çend Satêk lemewber Nzay Şewaneyan
be Tomarî Dengîy xwênd
Şêrekan nanerrênin
Şêrekan lenêw Cengelldan,
Şêrekan, Fîlekan, Kergednekan,
Zêbrakan *, Zerafekan, gişt core Mamzekan
Pêmwaye lêre Plling nîye.
le ‘Baxçey Ajell’î Mosko Plling’îş heye, Wirçî spî û Pênguyn’îş
Bestenî qeymaxî’îş heye.
le Mosko henûke Befr debarê, Danar Danar
Germa be Pêstî Cestemewe delkê
le jêr Perdekule be rûtî xewtûm,
leser Perdekuleke Marmêlkan
le Tîmsahî giçke deçin, Zmanyan derdeken,
lewaneşe emane Marmêlk nebin
le Zîndanî “Bursa” le Çerçefekan Perdekuleman çêdekrid.
Beyanyan be Setill Qolançeman derrişte derê.
Germa be Pêstî Cestmewe delkê
Germa le Tirpey Dllim deda,
amêtey Xwênim debêt û be Regekanma guzerdeka.
bedillnyayyewe le Mosko Befr debarê,
lewaneşe Baran bê ?
pêş ewey bnûy, le Pencerewe temaşay Germîpêwt kirduwe ?
Pazde Ple jêr Sfir bû ya Hevde?
le Piştserî Çerpaketewe, Çraxewêkî şîn!
Bîr le çî dekeytewe?
neşê em careş ta Sert leser Serîn nabê, Xewt lê kewtibê?
le Darulislam le Keprokey “Urdûgey Rizgarî”
letaw Germa xewtin nakrê.
* Zebra, core gwêdrêjêke, ke le zmanî kurdîda be gwêdrêjî cengellî [kerî wehşî] nasrawe.
ڕاپۆرتی تانگانیكا
نازم حیکمەت
و. لە فارسییەوە: هەژێن
نامه‌ی چواره‌م
له‌وانه‌یه باڵداره‌کان له ئیسته‌نبول و مۆسکۆ’وه بێن بۆ دارولسلام
باڵداره‌کان به‌گشتی لابه‌لا ده‌ڕۆن
به‌ڵام فڕۆکه‌که‌ی من یه‌که‌مین فڕۆکه‌یه، که له مۆسکۆ’وه هاتووه،
یه‌که‌مین ئیسته‌نبول’یش بووم،
بۆنی ئه‌فریکام ھەڵمژی
بۆنی ئه‌فریکای گه‌وره‌ی ڕه‌ش؛
بۆنی بیابانی گه‌وره، گیانله‌به‌رانی گه‌وره، خۆری گه‌وره، بارانی درشت و ئه‌ستێره‌ی درشت ده‌دات.
به نێوان دارخورما و دره‌ختی مۆزدا هاتینه شار.
چووینە ئاکواریوم’ێك تا چاو بڕکا سه‌وزه و تا چاو کارکا گه‌رم.
دارولسلام له خۆراوای دەریالووشی هیندی’دایه
پێش ئیسلام، چه‌ته‌ی ده‌ریایی و بازرگانانی عه‌ره‌ب به ئه‌برۆی ڕه‌شه‌وه له‌م که‌ناره دابه‌زین
پاش ئه‌وانیش، چه‌ته‌ی ده‌ریایی دیكە و بازرگانانی دیكە ئه‌وانی دیكە ئه‌برۆیان بۆر بوو.
به‌ڵام ئه‌وڕۆ گرنگ نییه.
«دارالسلام» نێوه‌ندی «تانگانیکا»یه.
تانگانیکا،
تانگانیکا، تانگانیکا
گۆرانییه‌ك ده‌توانێ به‌م جۆره ده‌ستپێبکا،
ئاوازی تام تام،
تانگانیکا، تانگانیکا،
خه‌مبارانی، شادانی، ژیرانی، دێوانانی،
که‌سكانی، سوورانی، زه‌ردانی، سپیانی، ڕه‌شانی *،
تانگانیکا، تانگانیکا …
ده‌زانی،
تانگانیکا له باشووری خۆرهه‌ڵاتیی ئه‌فریکایه،
نزیکه‌ی ده ملیۆن مرۆڤ، زیاد له سه‌د و بیست هۆز
موسوڵمان، کریست، بتپه‌رست.
ده‌زانی،
گرنگترین به‌رهه‌می: قاوه، گا و گیای «سیزاڵ»ە
گه‌ڵاکانی سیزاڵ چه‌قۆی سه‌وز و ڕوتن
ڕێس و گوریس و گونیه’یان لێ ده‌چنن،
ده‌زانی،
ده‌زانی پێش گه‌شته‌که‌م،
هیچ شتێك له‌مانه‌م نه‌ده‌زانی،
ده‌زانی،
گه‌شتێك که له‌ته‌ك تۆدا له‌سه‌ر نه‌خشه کردمان
له‌یادتە که‌شتییه‌که‌مان سێ چارۆکه‌یی بوو، بنمیچی کەمانی
نیگار‌ی زێڕینە كیژی پێشه‌وه‌ی لە تۆ دەچوو،
له‌سه‌ر ئاڵاکه‌ی هۆنراوە‌م بۆ تۆ نووسی
له ده‌ریادا ماسی چاوزمڕود’مان گرت
باڵداری باڵ چار له‌سه‌ر بورجه‌که‌ی نیشتنه‌وه.
له که‌ناره‌وه، مه‌یمون مۆزبارانیانکردین
چارۆکه‌مان هه‌ڵدا و به ده‌ریا گه‌رماکانا تێپه‌ڕین
سوڕاینه‌وه و له تۆڕی نیوه‌ڕوانان خۆمان ڕزگارکرد تا گەیشتینە دارولسەلام.
گەشتێك كە لەسەر نەخشە لەتەك تۆدا كردمان لە یادتە
لە دارولسەلام لەتەك « سەربازێكی گومناوی» تانگانیكایی دوام.
لە برۆنزی داڕێژراو بوو و لەسەر لاقە ڕووت و باریكەلەكانی،
چەك بەدەست، لە باری ھێرشبردندا بوو.
لە پشت سەری، شەقام و لەنگەرگە و بەردەمی جامخانە،
لای ڕاستی تەلاری بانكێك و لای چەپی كلیسایەك،
پرسیم : ” ھێرش بۆ سەر كێ دەبەی ؟ “
گوتی : ” لەشكری ئاڵمانیا “
ھەروا گوتی “تا دەستپێكی جەنگی یەكەمی جیھانی ھی ئاڵمانیا بووین.
” ئینگلتەرە ھات و فەرماندەیی گرتەدەست، ھێرشمانكردە سەر ئاڵمانیا،
ئاڵمانیا چوو و ئینگلتەرە ھات،
ئینگلتەرە لە ھەژدەوە تا شەست و دوو لێرە ما
ساڵی شەست و دوو بریتانیا’مان وەدەرنا”
ھەروا گوتی ” كۆمارێكی ئازادین.”
گوتی و بێدەنگ بوو
دارولسەلام شارەوانییەكی جوانە.
شەقامە سەرەكییەكانی خاوێن و ڕێكن
گەڕەكێكی گەورەی ھیندی ھەیە.
ھیندەكان بە بازرگانییەوە خەریكن
ئەگەر بتوانن تەنانەت ئاوی دەریاش دەكەنە شووشە و دەیفرۆشن.
«تانگانیكا»یش دوژمنی بازرگانانی ھیندییە،
پێشتر تەنیا سپیپێشتەكان ڕێیانپێدەدرا،
ھەنووكە ھەم ناوەكەی گۆڕاوە و ھەم دانیشتوانی
كۆشكی سەرۆككۆماری،
جاران بنكەی فەرمانداری بریتانی بوو،
كۆلێژێك، چل و ھەشت ھەزار خوێندنكار، گشت تانگانیكا’یین و
مامۆستاكان بریتانی
كلیساكان، مزگەوتەكان، كۆشكەكان، ھوتێلەكان و نوێنەرەكان**.
نوێنەرگەی*** سۆڤیەت لە باڵاخانەیەكدایە، كە لە موسوڵمانان بەكرێگیراوە و
لەسەر دەرگەكەی بە ڕێنووسی عەرەبی “بسم اللە” نووسراوە،
ترام و ئۆتوبوس و ھی دیكە دیارنین،
بەڵام ئۆتومەبێل لە گشت ماركەكان،
سوكانی ھەموویان لەلای ڕاستەوەیە
بە شێوەی بریتانی.
شۆڤێرانی تانگانیكایی زۆر شارەزان
شار ‘كابارێت’ێكی ھەیە، كە تا بەیانی كراوەیە.
تانگانیكاییەكان، ئەوانەیان كە گەلیی و ساكارن، لەسەر خاك دەخەون و ڕادەبن
لە كەپری حەسیرچنا،
زمانی فەرمی ئینگلیزی و “سوھیلی”یە
لە سەرتاسەری تانگانیكا، تەنیا یەك ئەندازیاری تانگانیكایی و
سێ پزیشك ھەن
من سەرخۆشی تانگانیكایی’م نەدی
گشت سەرخۆشەكان سپیپێست بوون.
سپیپێستی بێكارم نەدی
گشت بێكارەكان تانگانیكایین
ئەوانەش كە لە سەرەڕێگەكان، شێری لە دار تاشراو بە گەشتیاران دەفرۆشن، تانگانیكایین
ئەفسەری تانكانیكایی’م دیت، سەرۆككۆماری تانگانیكایی و مامۆستای تانگانیكایی
“نایەرەرە”ی سەرۆككۆمار بە چاوانی ڕاماوی مامۆستایەك.
لە گشت دیوارەكانەوە تەماشا دەكا،
لەنێو چێوەكەیدا، لەپشت شووشەوە دانیشتووە و خۆی بەسەر گۆچانە دەسك سپییەكەیدا داداوە.
پۆلیس’م دیتن، كە تانگانیكایی بوون.
لە بانكەكاندا فەرمانبەری تانگانیكایی’م نەدی
یا سپیپێست بوون یا ھیندی.
مەیفرۆشەكان و كۆڵبەرەكان تانگانیكایی بوون.
گوندییەكان و شوانەكان، كرێكاران و ھەروا سەرۆكی خێلەكانیش :
لێرە زۆرێك كلیتە لەسەردەكەن، بە ڕەنگ و ئەندازەی جۆراوجۆرەوە
بە گوڵەنگ و بێ گوڵەنگەوە،
ئێمە توركەكان كلیتەمان لە یۆناییەكانەوە وەرگرتووە و لەسەری عەرەبان’مان نا.
لەوانەشە لەسەری سودان’یانیش،
ئەوانیش ناویانەتە سەر ئەفریكایانی ڕەش
یا ئەوان، یا ئینگلیزەكان، ئەگەر ئینگلیزییەكان لەسەریان نابن
سەرمسووڕنامێنێت، ئەگەر ئەسپی دەریایی كلیتە لەسەر ببینم.
فێبریوەری ١٩٦٣
*****************************
* لە دەقە توركی و وەرگێڕانە فارسییەكەیدا تاك بەكاربراوە، بەڵام لەبەرئەوەی لە كوردییەكەدا لە ئاوەڵناو جیابێتەوە و خوێنەر تووشی سەرگەردانی نەبێت، ناچاربووم [كۆ] بەكاربەرم، واتە خه‌مباری/ خەمبارانی، شادی/ شادانی، ژیری/ ژیرانی، دێوانەی/دێوانانی تانگانیكا ،
که‌سكی/كەسكانی، سووری/سوورانی، زه‌ردی/زەردانی، سپیی/سپییانی، ڕه‌شی/ ڕەشانی تانگانیكا،
** نوێنەر : سفیر
*** نوێنەرگە : سفارت
ڕاپۆرتی تانگانیكا یەكێكە لە دواھەمین ھۆنراوەكانی نازم حیكمەت، چونكە لە فێبریوەری ١٩٦٣ ھۆنراوەتەوە و ‘نازم حیكمەت’ لە جونی ھەمان ساڵدا مردووە. ئەم ڕاپۆرتە لە شێوەی دە ھەڵبەست-نامەدا، ئاراستەی ‘ ڤێرا تولیاکۆڤا ‘ ھاوسەرە ڕوسەكەی كردووە، كە لە ساڵی ١٩٦٠دا لەتەك نازم حیكمەت ھاوسەریی كردووە.
تانگانیكا، وەك دەزانن لە كاتی گەشتەكەی نازم حیكمەت دا، دوو ساڵ بوو كە سەربەخۆیی بەدەستھێنابوو و بە پێشەوایی ‘ جولیوس نایەرەرە Julius Nyerere كەوتبووە نێو وڵاتانی ھاوبەرژەوەندی ئینگلیسی ..ئەو وڵاتە لە ساڵی ١٩٦٢دا بە ڕێكەوتنی زنگبار ‘ كۆماری تانزانیا’ی پێكھێبنا و ‘جولیوس نایرە’ وەك سەرۆككۆماری دانرا.
Raportî Tanganîka
Nazm Hîkmet
w. le Farsîyewe: Hejên
Namey Çwarem
lewaneye Balldarekan le Îstenbul û Mosko’we bên bo Darulislam
Balldarekan begşitî labela derron
bellam Frrokekey min yekemîn Frrokeye, ke le Mosko’we hatuwe,
yekemîn Îstenbul’îş bûm,
bonî Efrîkam hellmijî
bonî Efrîkay gewrey reş;
bonî Byabanî gewre, Gyanleberanî gewre, Xorî gewre, Baranî drişt û Estêrey drişt dedat.
benêwan Darxurma û Drextî Mozda hatîne Şar.
€ûyne Akwarîwm’êk ta Êaw birrka sewze û
ta Çaw karka germ.
Darulislam le Xoraway Deryalûşî Hîndî’daye
pêş Îslam, Êetey deryayî û Bazirgananî ‘Ereb be Ebroy reşewe lem Kenare dabezîn
paş ewanîş, Çetey deryayî dîke û Bazirgananî dike ewanî dîke Ebroyan bor bû.
bellam ewrro gring nîye.
“Daralislam” nêwendî “Tanganîka”ye.
Tanganîka,
Tanganîka, Tanganîka
Goranîyek detwanê bem core destipêbka,
Awazî Tam Tam,
Tanganîka, Tanganîka,
Xembaranî, Şadanî, Jîranî, Dêwananî,
Keskanî, Sûranî, Zerdanî, Sipyanî, Reşanî *,
Tanganîka, Tanganîka …
dezanî,
Tanganîka le Başûrî Xorhellatîy Efrîkaye,
nzîkey de Milyon Mrov, zyad le Sed û Bîst Hoz
Musullman, Krîst, Bitpersit.
dezanî,
gringitrîn Berhemî: Qawe, Ga û Gyay “Sîzall”e
Gellakanî Sîzall Çeqoy sewz û rutin
Rês û Gurîs û Gunye’yan lê deçnin,
dezanî,
dezanî pêş Geştekem,
hîç ştêk lemanem nedezanî,
dezanî,
Geştêk ke letek toda leser Nexşe kirdman
leyadte Keştîyekeman sê Çarokeyî bû, Binmîçî Kemanî
Nîgarî zêrrîne Kîjî pêşewey le to deçû,
leser Allakey Honrawem bo to nûsî
le Deryada Masî Çawzimrrud’man girt
Balldarî Ball çar leser Burcekey nîştnewe.
le Kenarewe, Meymun Mozbaranyankirdîn
Çarokeman hellda û be Derya germakana têperrîn
surraynewe û le Torrî nîwerrwanan xoman rizgarkird ta geyiştîne Darulselam.
Geştêk ke leser Nexşe letek toda kirdman le yadte
le Darulselam letek ” Serbazêkî gumnawî” Tanganîkayî dwam.
le Bronzî darrêjraw bû û leser Laqe rût û barîkelekanî,
Çek bedest, le barî hêrişbirdinda bû.
le pişt Serî, Şeqam û Lengerge û berdemî Camxane,
lay rastî Telarî Bankêk û lay çepî Klîsayek,
pirsîm : ” hêrş bo ser kê debey ? “
gutî : ” Leşkirî Allmanya “
herwa gutî “ta destipêkî Cengî yekemî Cîhanî hî Allmanya bûyn.
” Îngiltere hat û Fermandeyî girtedest, hêrişmankirde ser Allmanya,
Allmanya çû û Îngiltere hat,
Îngiltere le Hejdewe ta Êest û Dû lêre ma
Sallî Şest û Dû Brîtanya’man wederna”
herwa gutî ” Komarêkî azadîn.”
gutî û bêdeng bû
Darulselam Şarewanîyekî cwane.
Şeqame serekîyekanî xawên û rêkin
Gerrekêkî gewrey Hîndî heye.
Hîndekan be bazirganîyewe xerîkin
eger bitwanin tenanet Awî Deryaş dekene Şûşe û deyifroşn.
“Tanganîka”îş Dujminî Bazirgananî Hîndîye,
pêştir tenya Spîpêştekan rêyanpêdedra,
henûke hem Nawekey gorrawe û hem Daniştwanî
Koşkî Serokkomarî,
caran Binkey Fermandarî Brîtanî bû,
Kolêjêk, Çil û Heşt Hezar Xwêndinkar, gişt Tanganîka’îyn û
Mamostakan Brîtanî
Klîsakan, Mizgewtekan, Koşkekan, Hutêlekan û Nwênerekan**.
Nwênergey*** Sovyet le Ballaxaneyekdaye, ke le Musullmanan bekrêgîrawe û
leser Dergekey be Rênûsî ‘Erebî “bsim Alleh” nûsrawe,
Tram û Otubus û hî dîke dyarnîn,
bellam Otumebêl le gişt Markekan,
Sukanî hemûyan lelay rasteweye
be şêwey Brîtanî.
Şovêranî Tanganîkayî zor şarezan
Şar ‘Kabarêt’êkî heye, ke ta Beyanî kraweye.
Tanganîkayyekan, ewaneyan ke gelîy û sakarn, leser Zemin dexewn û radebin
le Keprî hesîrçna,
Zmanî Fermî Îngilîzî û “Suhîlî”ye
le sertaserî Tanganîka, tenya yek Endazyarî Tanganîkayî û
Sê Pzîşk hen
Min Serxoşî Tanganîkayî’mi nedî
gişt Serxoşekan Spîpêst bûn.
Spîpêstî bêkarm nedî
gişt Bêkarekan Tanganîkayîn
ewaneş ke le Sererrêgekan, Şêrî le dar taşraw be Geştyaran defroşn, Tanganîkayîn
Efserî Tankanîkayî’mi dît, Serokkomarî Tanganîkayî û Mamostay tanganîkayî
“Nayerere”î Serokkomar be Çawanî ramawî Mamostayek.
le gişt Dîwarekanewe temaşa deka,
lenêw çêwekeyda, lepşit Şûşewe danîştuwe û xoy beser Goçane desk spîyekeyda dadawe.
Polîs’m dîtin, ke Tanganîkayî bûn.
le Bankekanda Fermanberî Tanganîkayî’mi nedî
ya Spîpêst bûn ya Hîndî.
Meyifroşekan û kollberekan tanganîkayî bûn.
Gundîyekan û Şwanekan, Krêkaran û herwa Serokî Xêlekanîş :
lêre zorêk Klîte leserdeken, be reng û endazey corawcorewe
be Gulleng û bê Gullengewe,
ême Turkekan Klîteman le Yonayyekanewe wergirtuwe û leserî ‘Ereban’man na.
lewaneşe leserî Sudan’yanîş,
ewanîş nawyanete ser Efrîkayanî reş
ya ewan, ya Îngilîzekan, eger Îngilîzîyekan leseryan nabin
sermisûrrnamênêt, eger Espî deryayî Klîte leser bbînim.
Fêbrîwerî 1963
**********************************************
* le Deqe Turkî û Wergêrrane Farsîyekeyda tak bekarbrawe, bellam leberewey le Kurdîyekeda le Awellnaw cyabêtewe û Xwêner tûşî Sergerdanî nebêt, naçarbûm [Ko] bekarberm, wate Xembarî/ Xembaranî, Şadî/ Şadanî, Jîrî/ Jîranî, Dêwaney/Dêwananî Tanganîka ,
Keskî/Keskanî, Sûrî/Sûranî, Zerdî/Zerdanî, Spîy/Spîyanî, Reşî/ Reşanî Tanganîka,
** Nwêner : Sfîr
*** Nwênerge : Sfart
Raportî Tanganîka yekêke le dwahemîn Honrawekanî Nazm Hîkmet, çunke le Fêbrîwerî 1963 honrawetewe û Nazm Hîkmet le Cunî heman Sallda mirduwe. Em Raporte le şêwey de Hellbest-Nameda, arastey »Vera Tulyakova « hawsere Rusekey kirduwe, ke le Sallî 1960da letek Nazm Hîkmet hawserîy kirduwe.
Tanganîka, wek dezanin le katî geştekey Nazm Hîkmet da, dû Sall bû ke serbexoyî bedestihênabû û be pêşewayî » Julius Nyerere « kewtbuwe nêw Wllatanî hawberjewendî Îngilîsî .. Ew Wllate le Sallî 1962da be rêkewtinî »Zingbar « Komarî » tanzanya «î pêkhêbna û Julius Nyerere wek serokkomarî danra.
دەزانم كە نازانم و دەخوازم شتێك بزانم
ڕۆژ بە ڕۆژ وا ھەستدەكەم، كە نازانم، بەڵام جاران منیش وەك زۆرینە، وامدەزانی كە ھەموو شتێك دەزانم و وەڵامم بۆ ھەموو شتێك ھەیە.
جا نازانم ئایا نەزانینم پەیوەندی بە بەتەمەنبوونەوە و لاوازبوونی توانانی زانینەوە ھەیە، یا ھەر لە بنەڕەتەوە نەزان بووم و لە لەخۆباییبووندا خۆم بە زانا زانیوە ؟
بۆ بە سەردانی زێدمان خەمباردەبین ؟
ھۆكارەكەی بۆ جیاوازی زێدەكەی ناخی ئێمە و زێدێك كە ئێستا ھەیە، دەگەرێتەوە، بۆ گۆڕانی دانیشتووانەكەی و چەقبەستن و مانەوەی ئێمە لە ئامێزی یاداوەرییە خۆشەكاندا، ئەو یاداوەرییانەی كە گێژەڵۆكەی باكووری خۆراوای زەمین، وەك تۆوپیاز لەیەكدی دابڕاندن !
شەقێ لە تۆپی زەمانە ھەڵدە و وەك سۆفییەك لە ئامێزی سروشتدا خەریكی ھزراندن بە، لە دەرەوەی ئەو بازنەوە تەماشای بەدبەختیی تاكی كۆمەڵگەكەمان بكە، كە زۆرینە لەنێویدا گیژبوون، تاوێك بە خوڕ بگری با توڕەیی تاوتنەدات. شەقێك لە پۆستەكان و پۆلیسەكانی ناخت ھەڵدە، لەتەك ھاوكارەكانتدا ئەم كۆتایی ھەفتەیە پێكێك ھەڵدە، با مەستانی دەسەڵات و مشەخۆریش لە پشووەكانیاندا ھەر خەریكی ژماردنی سەفتە دۆلارەكان بن … .