Xemi Nan & Xewni Azadi

نازم حیکمەت
و. لە فارسییەوە: هەژێن

نامەی یەکەم

ھەنووكە بەسەر دەشتەکانی ئوکرانیا دەفڕم
چەند ساڵێکە، یەکەمین فڕینمە بەبێ تۆ
ساتێك كە لە زەمین دادەبڕام، لە دوی دەستی تۆ گەڕام،
خووێکە،
لە ساتی نیشتنەوەشدا دەگەڕێم،
دوێ شەو، کاتێ جانتاکەمت ئامادەدەکرد،
شانەکانت خەمگین بوون،
لەوانەشە نەبووبن و من پێموابووبێ، چونکە دەمویست وا بێ.
ئەوڕۆ بەیانی بە ڕوناکی بەفر بەئاگاهاتم.
مۆسکۆ لە خەودا بوو، تۆ لە خەودا بووی.
پرچت کاڕەنگی بوو، پێڵوەکانت شین،
گەردنی سپیت، خڕ و کشابوو.
بارێ خەم لەسەر لێوە سوورباوەکانت نیشتبوو
لەوانەشە نەبوو بێ و من پێموابوو بێ، چونکە دەمویست وا بێ.
لەسەر پەنجەی پێ چوومە ژوورەکەی دی.
وێنەیەکی نیوەپۆش، لەسەر مێزەکەم، سەری بەرزکردبووەوە،
تەماشای خۆرەتاوی هاوینی دەکرد.
ئاگای لە ڕۆیشتنی من نەبوو.
هەڵمگرت و خستمە نێو گیرفانمەوە.
ئاسمان تەواو ڕۆشنبووەوە
تابلۆی ڕەنگ و ڕۆنیی «دینۆ»١ بە دیوارەوە بوو:
پەڵەهەورێك بە قوڵایی ئاسمانەوە،
لەوانەیە نە ئاسمانێك هەبێ و نە هەورێك
بزووتێکی سپییە لەسەر شینایی بێپایان
نیگاری خۆشبینی، نیگاری هیوا.
ژنانی سەرابدار لە حەوشەدا، بە خشەخش، دەستیان بە بەفرماڵین کرد
تۆ هاتیتە ژوورەوە
تەماشای دەموچاوم کەی، واقوڕماو و خەمگین
لەوانەشە خەم نەبێ، خوماریی خەو بێ
وتم “مەیێ بۆ بەڕێکردنم”
هەرچەندە کە نازانی چەندە دەمویست بێی.
جانتاکەمت بەدەستی خۆت پێچایەوە.
من دەرگەکەم کردەوە و بە پێپلیکانەکاندا چوومە خوار.
تۆ لەنێو ژوورەکەدا، دیمەنێکی بەهاریی بووی، بە چێوەیەك
لە چوارچێوەی دەرگە، دیمەنێکی بەهاریی لە ڕۆشنایی نیوەڕۆدا،
گەڵاکان و ئاھەكان، ڕۆشنیی تەواو، به‌بێ سێبه‌ر
ده‌رگه‌که‌م به‌ ڕووتا داخست
تا ‘ ڤۆنوکۆڤۆ’ له‌ته‌ك ‘ ئه‌کبه‌ر’ لەمەڕ تۆ دواین
یا ڕاستر بڵێم، من دوام و ئه‌و گوێیڕاگرت.
به‌سه‌ر ده‌ریای ڕه‌شدا تێده‌په‌ڕیم، له‌ به‌رزایی هه‌شت هه‌زار مه‌تری
نازانم له‌ بیرت دێ، نزیکه‌ی ساڵێ له‌مه‌وبه‌ر،
له‌ته‌ك تۆ فڕین، به‌سه‌ر ڤارشۆ و ڕۆم و پاریس، بۆ قاهیره‌
ئایا بێ تۆ قاهیره‌ هه‌مان قاهیره‌یه‌؟
له‌ به‌رزایی هه‌شت هه‌زار مه‌تری به‌سه‌ر ‘ ئاناتۆڵی ‘ خۆمه‌وه‌م
هه‌شت هه‌زار میتر پایینتر، له‌ژێر هه‌ورانه‌وه‌، له‌سه‌ر خاکی من، زستانی ڕه‌شه‌
ماوه‌یه‌که‌ ڕێگه‌ی گونده‌کان به‌ستراوه‌
هه‌ر یه‌که‌یان له‌ ده‌شته‌ به‌فرگرتووه‌کاندا دابڕاوه‌
شله‌ ساوه‌ری بێ ڕۆن
به‌ربڵاو چڕه‌دوکه‌ڵ ده‌کا و چاو چاو نابینێ
ساوایان ده‌مرن، پێش ئه‌وه‌ی ئه‌سپێ جەستەیان داگیربکا
من له‌ به‌رزایی هه‌شت هه‌زار مه‌تردا، له‌سه‌رووی هه‌ورانه‌وه‌ ده‌فڕم
ئاوایه‌، ‘تولیاکۆڤا ‘

١. دینۆ (Dino) ھاوەڵی نیگاركێشی ‘ نازم حیكمت ‘

Raportî Tanganîka

Nazm Hîkmet
w. le Farsîyewe: Hejên

Namey yekem

henûke beser Deştekanî Ukranya defrrim
çend Sallêke, yekemîn frrînme bebê to
satêk ke le Zemîn dadebrram, le duy Destî to gerram,
Xuwêke,
le Satî nîştneweşda degerrêm,
dwê Şew, katê Cantakemt amadedekrid,
Şanekant xemgîn bûn,
lewaneşe nebûbin û min pêmwabûbê, çunke demuyist wa bê.
ewrro Beyanî be runakî Befr beagahatim.
Mosko le xewda bû, to le xewda bûy.
Pirçit karrengî bû, Pêllwekant şîn,
Gerdinî spît, xirr û kşabû.
Barê Xem leser Lêwe sûrbawekant nîştibû
lewaneşe nebû bê û min pêmwabû bê, çunke demuyist wa bê.
leser Pencey Pê çûme Jûrekey dî.
Wêneyekî nîwepoş, leser Mêzekem, Serî berizkirdbuwewe,
temaşay Xoretawî Hawînî dekrid.
agay le royiştnî min nebû.
hellimgirt û xistme nêw Gîrfanmewe.
Asman tewaw roşinbuwewe
Tabloy reng û ronîy ‘ Dîno 1’ be Dîwarewe bû:
Pellehewrêk be qullayî Asmanewe,
lewaneye ne Asmanêk hebê û ne Hewrêk
bzûtêkî spîye leser şînayî bêpayan
Nîgarî xoşbînî, Nîgarî hîwa.
Jnanî serabdar le Hewşeda, be xşexiş, destyan be befirmallîn kird
to hatîte Jûrewe
temaşay Demuçawm key, waqurrmaw û xemgîn
lewaneşe Nem nebê, Xumarîy Xew bê
wtim “meyê bo berrêkirdnim”
herçende ke nazanî çende demuyist bêy.
Cantakemt bedestî xot pêçayewe.
min Dergekem kirdewe û be Pêplîkanekanda çûme xwar.
to lenêw Jûrekeda, Dîmenêkî Beharîy bûy, be Çêweyek
le Çwarçêwey Derge, Dîmenêkî Beharîy le roşnayî Nîwerroda,
Gellakan û Ahekan, Roşnîy tewaw, bebê Sêber
Dergekem be rûta daxsit
ta ‘ Vonukovo’ letek ‘ Ekber’ lemerr to dwayn
ya rastir bllêm, min dwam û ew gwêyrragrit.
beser Deryay reşda têdeperrîm, le berzayî heşt Hezar Metrî
Nazanim le bîrt dê, nzîkey Sallê lemewber,
letek to frrîn, beser Warşo û Rom û Parîs, bo Qahîre
aya bê to Qahîre heman qahîreye ?
le berzayî heşt Hezar Metrî beser ‘ Anatollî ‘ xomewem
heşt Hezar Mîtir payîntir, lejêr Hewranewe, leser Xakî min, Zistanî reşe
maweyeke Rêgey Gundekan bestrawe
her yekeyan le Deşte befirgirtuwekanda dabrrawe
Şle Sawerî bê Ron
berbillaw Çrredukell deka û Çaw Çaw nabînê
Sawayan demrin, pêş ewey Espê Cesteyan dagîrbka
min le berzayî heşt Hezar Metira, leserûy Hewranewe defrrim
awaye, ‘ Tulyakova ‘

1. Dîno Hawellî Nîgarkêşî ‘ Nazm Hîkmit ‘

كاتێك ناسیونالیزم دەبێتە چاویلكەی تاكەكان [چ لەیالا زانا و چ دەرباڕیكی دەسەڵات و چ بابایەكی خۆشباوەڕی ھەر گۆشەیەكی كوردستان]، ئیدی مەسعود بەرزانی و خەباتكارێك لە ڕۆژئاوا و قەندیل و باكوور و خۆرھەڵات، یەكڕەنگ دەردەكەون.

ئێمە ھیچ ڕەخنەمان لەم وێنەیە نییە، چونكە دوو برای چینایەتی خەریكی لە خشتەبردنی خۆشباوەرانن بە ناسیونالیزم و مەزھەب.
ئەوی شایستەی ڕەخنەیە، ئەو كوردە ژێردەستانەن، كە مەسعود بە ڕابەری خۆیان دەزانن و پێیانوایە ئەوە دژەخونییە [خیانەتە] !

وێنە و فیلمەكان بەخۆیان دەدوێن، پێویست بە ھەڵدانەوەی لاپەڕەكانی مێژوو نییە !

موسولمانی راستەقینە دایك و باوكی ئێمە نەبوون، ئا ئەمانەن، ئەمانەن ڕوخساری كەتواری ئیسلام، نەك سۆفییەكی چلەكێس لە ئەشكوتێكدا، كە بە ھەموو شێوەیەك خۆی لە كارەوباری دونیا دووردەگرت، ئەمانەن نەوەی یارانی پێخەمبەر، ئەمانەن كە بەتەواوی لە ئایینی ئیسلام تێگەییشتوون و لە ژیانی ڕۆژانە و ڕیكخستنی كۆمەڵگەدا پیادەی دەكەن.

ئەمە بەڵگەی ناپێویستبوونی یاسا رامیارییەكانی سزادان و دەستووردانە، جاران كە پۆلیس و دادگە و دەوڵەت و سەرۆك و پارت و زبڵەكانی دیكەش نەبوون، دزی و ساخطەچییەتی و ترس و ناباوەڕییش نەبوون. مرۆڤ بەشێكی ھەماھەنگی سروشت بوو، مرۆڤ خۆی بوو، نەك دەعبایەكی رامیاركراو: ملكەچكراو؛ دەبەنگكراو !

كۆدە شاراوەكان

پەیامەكەی مەسعود بارزانی، زەمینەخۆشكردنی میدیاییە بۆ لێدان و جەنگ بەرامبەر بە ڕاگەیاندنی ئۆتۆنۆمی گەلیی كوردستانی بەشی سوریەیە !

ئەوی لە ساڵی ھەشتاكان و نەوەدەكانی سەدەی رابوردووەوە ئاگاداری میلیشیا و پارتەكانی ھەرێمی كوردستان چ لە سەردەمی بەرھەڵستكاریی و چ لە سەردەمی دەسەڵاتدارییدا بووبێت، دەتوانێت بە ئاسانی كۆدەكانی نێو ئەو پەیامە بخوێنێتەوە كە مەسعود بەرزانی داویەتی، ھەروەك چۆن لە میدیای حكومەتی ھەرێم و ینك و پدك لە ئۆكتۆبەری ١٩٩٢دا بە ماوەیەك پێش ئەوە زەمینەسازییان بۆ پێشلەشكریی سوپای دەوڵەتی توركیە كرد و بۆ ئەوەی لە ئاست ئەو پیلانگێڕییەدا خۆڵبكەنە چاوی خەڵكەوە، ھەراوھوریای فیدراڵی’یان بەرپاكرد و ڕۆژی ٥ی ئۆكتۆبەریان بۆ ئەو مەبەستە تەرخانكرد و ھەر لەو ڕۆژەدا لە سەرتاسەری ھەرێمی كوردستاندا چ لە ناوچەی سەوز و چ لە ناوچەی زەرد، پەلاماری لایەنگرانی پ.ك.ك و پاك و تێكۆسانی ڕەنجدەران و ڕەوتی كۆمونیست چالاكانی دیكەیان دا.

لە ئێستاشدا ھەڵای ئەی ڕەقیب، ھەر بەو مەبەستە بوو، چونكە ٢٢ ساڵە ئیسلامییەكان بۆ ئەی ڕەقیب ھەڵناستنەوە و كابینە لە دوای كابینەی دەسەڵات و پارلەمان، كەس لە گوڵ كاڵتری پێنەگوتوون، كەچی لەم ڕۆژانەدا كردیان بە ھەرایەك، ئەوی مێشكی بەدەم میدیاوە دەگەڕا، كەوتە گوتنەوەی ئەی ڕەقیب، بەبێ ئەوەی بزانێت، ڕەقیبەكەی ئەم جارە، كوردانی بەشی سوریە و بەڕێوەبەرایەتییە گەلییەكەی ئەوێن و سەروەریش دەوڵەتی توركیە و پەلاماردانی میدیایی ئیسلامییەكانیش، تەنیا بۆ شاردنەوەی ھاوبەرژەوەندیبوونی دەسەڵاتدارانی ھەرێم و جبھە النصرە لە بەرامبەر خۆبەڕێوەبەرایەتی گەلیی، كەنە لە بەرژەوەندی ئەمەریكا و خۆراوایە و نە لە بەرژەوەندی توركیە و دەوڵەتانی عەرەبی و ھەروا لە بەرژەوەندی دەسەڵاتدارانی ھەرێمیش نییە !

Kode şarawekan

Peyamekey mes’ud barzanî, zemînexoşkirdnî mîdyayye bo lêdan û ceng beramber be rageyandinî otonomî gelîy kurdistanî beşî suryeye !

Ewî le sallî heştakan û newedekanî sedey raburduwewe agadarî mîlîşya û partekanî herêmî kurdistan çi le serdemî berhellistkarîy û çi le serdemî desellatdarîyda bûbêt, detwanêt be asanî kodekanî nêw ew peyame bixwênêtewe ke mes’ud berzanî dawyetî, herwek çon le mîdyay hkumetî herêm û înk û pidk le oktoberî 1992da be maweyek pêş ewe zemînesazîyan bo pêşleşkirîy supay dewlletî turkye kird û bo ewey le ast ew pîlangêrrîyeda xollbkene çawî xellkewe, herawhuryay fîdrallî’yan berpakrid û rojî 5î oktoberyan bo ew mebeste terxankird û her lew rojeda le sertaserî herêmî kurdistanda çi le nawçey sewz û çi le nawçey zerd, pelamarî layengranî p.k.ki û pak û têkosanî rencderan û rewtî komunîst çalakanî dîkeyan da.

Le êstaşda hellay ey reqîb, her bew mebeste bû, çunke 22 salle îslamîyekan bo ey reqîb hellnastnewe û kabîne le dway kabîney desellat û parleman, kes le gull kalltirî pênegutûn, keçî lem rojaneda kirdyan be herayek, ewî mêşkî bedem mîdyawe degerra, kewte gutnewey ey reqîb, bebê ewey bzanêt, reqîbekey em care, kurdanî beşî surye û berrêweberayetîye gelîyekey ewên û serwerîş dewlletî turkye û pelamardanî mîdyayî îslamîyekanîş, tenya bo şardnewey hawberjewendîbûnî desellatdaranî herêm û cibhe alnêre le beramber xoberrêweberayetî gelîy, kene le berjewendî emerîka û xorawaye û ne le berjewendî turkye û dewlletanî ‘erebî û herwa le berjewendî desellatdaranî herêmîş nîye !

ژماره‌كان چی ده‌ڵێن

نازم حیكمەت
١٧ى جونى ١٩٦٢
و. لە فارسییەوە: ھەژێن

ژماره‌ باڵۆسه‌ى ساوايانه‌
ژماره‌ تابووتى شارانه‌
ئه‌و شارانه‌ى كه‌ كوژران
يان ده‌كوژرێن
ژماره‌ وێژه‌رى شتگە‌لێكه‌ كه‌ لێمان نزيكده‌بنه‌وه‌
ژماره‌ وێژه‌رى شتگه‌لێكه‌ كه‌ لێمان دوورده‌كه‌ونه‌وه‌
ئه‌وه‌ چييه‌ لێمان نزيكده‌بێته‌وه‌ و
ئه‌وه‌ى لێمان دوورده‌كه‌وێته‌وه‌ چييه‌ ؟
جه‌نگى جيهانى : يه‌كه‌م
جه‌نگى جيهانى : دووه‌م
له‌ ١٤وه‌ تا ١٨و له‌ ٣٩وه‌ تا ٤٥ ده ‌ساڵ ٥٤ مليۆن كوژرا و

                               ٤٩ مليۆن په‌ككه‌وته
وڵاتى كوژراوان و په‌ككه‌وتان
وڵاتێكى ١٠٣ مليۆن كه‌سى
به‌ هەتيو و دێوانە و به‌رده‌ سوتاوه‌كانيشيه‌وه‌
يه‌كێ له‌ده‌ستچووان له‌ ماڵه‌كه‌ى ئێمه‌ بوو
ڕۆيی و چيدی نه‌گه‌ڕايه‌وه‌
له‌ بيرمنييه‌، كه‌ نۆزده‌ ساڵه‌ بوو يان چل ساڵان
به‌ دوو چاوى كوێره‌وه‌ گه‌ڕاوه‌
له‌ بيرمنييه،‌ كه‌ چاوشين بوو يان چاوڕه‌ش
به‌ لاقى له‌ ئه‌ژنۆوه‌ بڕاوى چه‌په‌وه‌ گه‌ڕاوه‌
گه‌ڕواوه ‌و نه‌يتوانى ده‌رگه‌ى خانووه‌كه‌ى بدۆزيته‌وه‌
له‌ ١٤وه‌ تا ١٨و له‌ ٣٩وه‌ تا ٤٥ ده ‌ساڵ ٥٤ مليۆن كوژرا و

                              ٤٩ مليۆن په‌ككه‌وته
له‌سه‌ر زه‌وى به‌ ھەژمارى سه‌ر ، ئێسته‌ ٢،٥ مليارد كه‌سين
له‌ سه‌دا هه‌شتامان برسين
دندانه‌كانمان دادەڕ‌زێن
پووكمان پڕ له‌ زامه ‌و
پێستى مردووى له‌شمان شه‌ق شه‌ق
به‌تايبه‌ت ماناڵانمان
به‌ سه‌رى زلى له‌رزۆكه‌وه‌
به‌ چاوى گه‌وره‌ و خه‌ماوى له‌ ڕوومه‌تى پر چرچ و لۆچيانا
زگيان به‌سه‌ر لاقه‌ له‌ڕ و لاوازه‌كانيانا، وه‌كو ته‌پل
له‌سه‌ر زه‌وى به‌ ھەژمارى سه‌ر ، ئێسته‌ ٢،٥ مليارد كه‌سين
له‌ سه‌دا هه‌شتامان برسين
لە ساڵى ١٩٦٢وه
له‌ ساڵى ٦٢دا گه‌ر دوو فڕۆكه‌ى جه‌نگى بخه‌ينه‌ سه‌ر خوان
بيانكه‌ينه‌ ساڵاد و شه‌راب و گۆشت و نان
٤٠مليۆن مرۆڤ ده‌خۆن و ده‌خۆنه‌وه ‌و تێرده‌بن
پاشماوه‌ى نان و گۆشت بۆ ٤٠ مليۆن پشيله‌ش به‌سده‌بێ
پشيڵان ساڵاد ناخۆن و شه‌راب ناخۆنه‌وه‌
من ميوانیى پشيله‌م كردووه‌
موشه‌كه‌ باليستيكه‌كانم له‌ تێله‌فزيۆندا ديتوون
دوو موشه‌كى باليستيك ١٥٠ پەرتووكخانه‌‌ به‌رله‌وه‌ى دامه‌زرێن
ده‌سوتێنن و ده‌كه‌نه‌ خۆڵەمێش
له‌وانه‌يه‌ په‌رتووكى منيش له‌نێوانياندا بێ
له‌ ساڵى ٦٢دا فڕۆكەى بۆمبوه‌شێنت ديتووه‌؟
دوا مۆدێليان
دوو فڕۆكە‌ى بۆمبوه‌شێن چوار نه‌خۆشخانه‌ لەتەك بۆمبه‌كانيان
له‌خۆ بارده‌كه‌ن
چوار نه‌خۆشخانه‌ى گه‌وره ‌و ڕوناك، كه‌ هێشتا سازنه‌كراون و
به‌ چەرپا و ده‌زگه‌ى وێنه‌گریی و هيواكانيانه‌وه‌
له‌ ساڵى ٦٢دا پێشبڕكێى پڕچه‌كبوون به‌ ئه‌تۆمی و نائە‌تۆمييه‌وه‌ ساڵانه‌ ١٢٠ مليارد دۆڵار
له‌ ١٠ ساڵا ٢٠ هه‌زار مليارد ليره
نازانم له‌ ھە‌ژمارى ئه‌ستێرانه‌وه‌ نزيكه‌ يان نا ؟

                                         ١٢٠ هه‌زار مليارد
يا ١٥٠ مليۆن خانووى چێنەكراو
خانووگه‌لێك كه‌ ده‌بوو چێبكرێن به‌ڵام نەكران
تارمايى ١٥٠ مليۆن خانوو
پێنج ژوور به‌ ئاو و كاره‌با و گەرماوه‌وه‌
ده‌رگه ‌و په‌نجه‌ره‌ى ١٥٠ مليۆن خانوو
شوشه‌كانيان كاتێ كه‌ خۆر ھەڵدێ و
سێبه‌ريان له‌ خۆرئاوابوونا و
بالكۆنه‌كانيان له ‌ژێر تريفه‌ى مانگه‌شه‌وا
ورچ لانه‌ى هه‌يه ‌و
شه‌يتانۆڵكه‌ قاوخێك
به‌ڵام بارى ئێمه‌ ئه‌مه‌يه‌
پياوێك ده‌ناسم
به‌ دوو ده‌ست و لاقەوە
به‌ سمێڵى ڕه‌شى قه‌يتانييه‌وه‌
ئه‌و ساڵ بۆته‌ سى ساڵ
دوو كوڕه‌كه‌ى ئەو يه‌كێ حه‌وت ساڵان و ئه‌و ديكه‌ شه‌ش مانگان
له‌ته‌ك خه‌سوو و خه‌زوورى و
وێنه‌يه‌ك كه‌ له‌ سه‌ربازييا گيراوه‌، يان هى ئەو خۆيه‌تى
يان هى باوكى مردووى
يان هى خه‌زوورى
له‌گانێك و
ته‌نيا يه‌ك ژوور
سه‌د و په‌نجا مليۆن خانوو و
هه‌ر يه‌ك له‌م خانووانه‌
به‌ ژوور و ده‌رگه ‌و ئاو و مێزى نانخواردنيانه‌وه‌
له‌ ساڵى ٦٢دا پێشبڕكێى پڕچه‌كبوون به‌ ئه‌تۆمی و نائە‌تۆمييه‌وه‌ ساڵانه‌ ١٢٠ مليارد دۆڵار
له‌ ١٠ ساڵدا ١٢٠ هه‌زار مليارد ليره
يان ١٥٠ مليۆن خانووى چێنەكراو
خانووگه‌لێك كه‌ ده‌بوو چێبكرێن، به‌ڵام نەكران
خانووى ئه‌و پياوه‌ش كه‌ ده‌يناسم له‌نێوانياندا
له‌ بالكۆنه‌كه‌يدا ڕوناكى مانگ
له‌ ساڵى ٦٢دا پێشبڕكێى پڕچه‌كبوون به‌ ئه‌تۆمی و نائە‌تۆمييه‌وه‌
ساڵانه‌ ١٢٠ مليارد دۆڵار
يان به‌ ھەژمارى سه‌ر،‌ يه‌ك مليارد كه‌سى ناونووس، كوژراو
لایەنيكه‌م نيوه‌ى وشكانييه‌كان ئاماده‌ى مه‌رگ
نيوه‌ى گشت دره‌خت و ماسی و گشت بارانه‌كان
لایەنيكه‌م نيوه‌ى كۆرپه‌له‌كان ئاماده‌ى مه‌رگ
ئايا ده‌كرێ سه‌راپا له‌ چه‌ك داماڵڕێين
له‌ ساڵى ٦٣دا يان ٦٥دا ئايا ده‌كرێ
خۆزگه‌ به‌ ئه‌تۆم و بێئه‌تمه‌وه‌ له‌چه‌كداماڵرێين له‌ گشت هه‌رێمه‌كان
هه‌روه‌ك مرۆڤ له‌ خۆشییە‌كانى ڕووى زه‌وى به‌هره‌ به‌رين و
ئه‌و خۆشیانه‌ چوار به‌رابه‌ر كه‌ين
به‌و جۆره‌، له‌ ماوه‌ى سێ مانگدا برسيه‌تيمان ڕيشه‌كێشده‌كرد
ئيدی دندانه‌كانمان دانه‌دەڕ‌زان
پوكه‌كانمان نه‌ده‌بوونه‌ برين
به‌تايبه‌ت مناڵه‌كانمان
خه‌م له‌ چاوانيان ده‌ڕه‌وييه‌وه‌
لاقه‌ لارووێره‌كانيان ڕاستده‌بوونه‌وه ‌و
زگه‌ باكردووه‌كانيان داده‌مركانه‌وه‌
ژماره‌كان چێ ده‌ڵێن؟
ده‌بێت چێ بڵێن ؟
ئه‌وه‌ چييه‌ كه‌ لێمان نزيكده‌بێته‌وه‌ ؟
ئه‌وه‌ چييه‌ كه‌ لێمان دوورده‌كه‌وێته‌وه‌ ؟

Jmarekan çî dellên

Nazm Hîkmet
17î cunî 1962
w. le Farsîyewe: Hejên

Jmare Ballosey Sawayane
Jmare Ttabûtî Şarane
ew Şraney ke kujran
yan dekujrên
Jmare Wêjerî Ştelêke ke lêman nzîkdebnewe
Jmare Wêjerî Ştelêke ke lêman dûrdekewnewe
ewe çîye lêman nzîkdebêtewe û
ewey lêman dûrdekewêtewe çîye ?
Cengî Cîhanî : yekem
Cengî Cîhanî : duwem
le 14we ta 18û le 39we ta 45 de Sall 54 Milyon kujra û
49 Milyon Pekkewte
Wllatî Kujrawan û Pekkewtan
Wllatêkî 103 Milyon Kesî
be Hetîw û Dêwane û Berde sutawekanîşyewe
yekê Ledestiçuwan le Mallekey ême bû
royî û çîdî negerrayewe
le bîrminîye, ke nozde salle bû yan çil sallan
be dû Çawî kwêrewe gerrawe
le bîrminîye, ke Çawşîn bû yan Çawrreş
be Laqî le Ejnowe brrawî çepewe gerrawe
gerrwawe û neytwanî Dergey Xanuwekey bdozîtewe
le 14we ta 18û le 39we ta 45 de sall 54 Milyon kujra û
49 Milyon Pekkewte
leser Zewî be hejmarî Ser , êste 2,5 Milyard Kesîn
le seda heştaman birsîn
Dindanekanman daderrzên
Pûkman pirr le Zame û
Pêstî mirdûy Leşman şeq şeq
betaybet Manallanman
be serî zlî lerzokewe
be Çawî gewre û xemawî le Rûmetî pir Çirç û Loçyana
Zigyan beser Laqe lerr û lawazekanyana, weku Tepil
leser Zewî be hejmarî Ser , êste 2,5 milyard kesîn
le seda heştaman birsîn
le Sallî 1962we
le Sallî 62da ger dû Frrokey cengî bxeyne ser Xwan
byankeyne Sallad û Şerab û Goşt û Nan
40 Milyon Mrov dexon û dexonewe û têrdebin
Paşmawey Nan û Goşt bo 40 Milyon Pşîleş besdebê
Pşîllan Sallad naxon û Şerab naxonewe
min Mîwanîy Pşîlem kirduwe
Muşeke Balîstîkekanim le Têlefzyonda dîtûn
dû Muşekî Balîstîk 150 Pertûkxane berlewey damezrên
desutênin û dekene Xollemêş
lewaneye Pertûkî mnîş lenêwanyanda bê
le Sallî 62da Frrokey Bombweşênt dîtuwe?
dwa modêlyan
dû Frrokey bombweşên çwar Nexoşxane letek Bombekanyan
lexo bardeken
Çwar Nexoşxaney gewre û runak, ke hêşta saznekrawn û
be Çerpa û Dezgey wênegrîy û hîwakanyanewe
le Sallî 62da pêşbirrkêy pirrçekbûn be etomî û naetomîyewe sallane 120 Milyard Dollar
le 10 salla 20 hezar Milyard Lîre
nazanim le hejmarî Estêranewe nzîke yan na ?
120 hezar Milyard
ya 150 Milyon Xanûy çênekraw
Xanûgelêk ke debû çêbkirên, bellam nekran
Tarmayî 150 Milyon Xanû
pênc Jûr be Aw û Kkareba û Germawewe
Derge û Pencerey 150 Milyon Xanû
Şuşekanyan katê ke Xor helldê û
Sêberyan le xorawabûna û
Balkonekanyan le jêr Trîfey Mangeşewa
Wirç Laney heye û
Şeytanollke Qawxêk
bellam barî ême emeye
Pyawêk denasm
be dû Dest û Laqewe
be Smêllî reşî qeytanîyewe
ew Sall bote sî Sall
dû Kurrekey ew yekê hewt Sallan û ew dîke şeş Mangan
letek Xesû û Xezûrî û
Wêneyek ke le Serbazîya gîrawe, yan hî ew xoyetî
yan hî Bawkî mirdûy
yan hî Xezûrî
Leganêk û
Tenya yek Jûr
sed û penca Milyon Xanû û
her yek lem Xanuwane
be Jûr û Derge û Aw û Mêzî nanixwardinyanewe
le Sallî 62da pêşbirrkêy pirrçekbûn be etomî û naetomîyewe sallane 120 Milyard Dollar
le 10 Sallda 120 Hezar Milyard Lîre
Yan 150 milyon xanûy çênekraw
Xanûgelêk ke debû çêbkirên, bellam nekran
Xanûy ew Pyaweş ke deynasm lenêwanyanda
le Balkonekeyda runakî mang
le Sallî 62da pêşbirrkêy pirrçekbûn be etomî û naetomîyewe
sallane 120 Milyard Dollar
yan be hejmarî Ser, yek Milyard Kesî nawnûs, kujraw
layenîkem Nîwey Wişkanîyekan amadey Merg
nîwey gişt Drext û Masî û gişt Baranekan
layenîkem Nîwey Korpelekan amadey Merg
aya dekrê serapa le çek damallrrêyn
le Sallî 63da yan 65da aya dekrê
xozge be etom û bê etmewe leçekdamallrêyn le gişt Herêmekan
herwek Mmrov le xoşîyekanî rûy Zewî behreberîn û
ew xoşyane çwar beraber keyn
bew core, le mawey sê Mangda birsyetîman rîşekêşdekrid
Îdî Dindanekanman danederrzan
Pukekanman nedebûne Brîn
betaybet Mnallekanman
Xem le Çawanyan derrewîyewe
Laqe laruwêrekanyan rastdebûnewe û
Zge bakirduwekanyan dademirkanewe
Jmarekan çê dellên?
debêt çê bllên ?
ewe çîye ke lêman nzîkdebêtewe ?
ewe çîye ke lêman dûrdekewêtewe ?