دوولای شار
دوولای شار
ههبوو نهبوو، شارێك ههبوو. شارێكی كۆن، شاری ههزار داستان. داپيره هێنده باسی شهڕ و هێرشی بۆ كردبووم، زۆرجار خۆم به جهنگاوهرێكی بريندار، هێندێك جاريش بهگيراوێكی شهڕهكان دەهاته پێشچاو.
كاتێك كه له فێرگه شير و پهنيرمان وهردهگرت، دهمخسته باخهڵه نهدڕاوهكهی لای چهپم، بۆ خوشكه گچكهكهم ههڵمدهگرت. زۆرجار خۆم كه برسيمدهبوو، حهزملێبوو بيخۆم، بهڵام چيرۆكهكهی داپيرهم دههاتهوه ياد، كه ههموو جارێ دهيوت “ڕۆڵه گيان, ئێمه جوتیاربووين، كاتێك كه لهشكری عوسمانی هاته سهرمان. سهرۆكی لهشكرهكه دهبووه مێوانی ههباس ئاغا و حهسحهسهكانيش خۆيان دهكوتايه ماڵی ئێمەومانا. نيوهڕۆيهك سێ حهسحهس خۆيان بهژووردا كرد و لهسهر سفرهی دانيشتن، هێندهی چاوتروكانێ گسكيان لە خواردنەكەدا. ئهوسا مامه شێرزاد و پله خاتونت بهقوربانيانبم، تازه باڵايان وهك لاولاو ههڵدهچوو، له دهشت گهڕابوونهوه و برسیيانبوو، به ههناسهبركێوه پرسيان “دايه چمان ههيه بيخۆين، پهنير يان كولێرهبهڕۆن؟ ” وهڵامهكه هێنده سهختبوو، له قوڕگمدا گيرا و ئاوڕێكم له سفره پاكماڵڕاوهكهی بهردهم حهسحهسهكان دايهوه. ئاوا بوو، گيانی داپيره. گوێ له داپيره ڕادێره، ههموو ڕۆژێ له فێرگە نانهكه بهشيرهوه بخۆ، تاكو برسيت نهبێ و پهنيرهكهش بێنهرهوه لهتەك ئاوازی خوشكت بيخۆن.”
ئای داپيره يادت پڕخۆشیبێت، زۆر بيرتدهكهم، زۆر جار كه برسيم دهبوو و پرسياری زۆرم لێدهكردی، دهتزانی چهند برسيمه، تۆش پەیتا پەیتا چيرۆكێكت بۆ دهگێڕامهوه، تاكو لهتهنيشت زۆپاكهدا خهوبمباتهوه. خۆزگه زيندووبووایت، تاوهكو ئێستا دهردیدڵم بۆ تۆ بكردايه، چۆن ناسۆریی شانازی كچم به سهرنجه تيژو پرسياره بزێوهكانی ناخم دهكاته كورهی ئاگر. ئهو ڕۆژه خۆمم بيركهوتهوه، كاتێك من و خهجێ له دهشت دهگهڕاينهوه، كوڕهكهی ههباس ئاغا به ترومبيلی له شار دهگهڕاوه و ڕهنجبهرهكهيان هاواریكرد “سهلما خاتوون، دوكتۆر عهلی هاتهوه”.
دوكتۆر عهلی چی، هێشتا پۆلەكانی خوێندنی ناوهنديشی تهواونهكردبوو، ئای لە نهبوونی. ئهو شهوه سهيری تێلهفزيۆنمان دهكرد، ژنی مامەی چوو بووه سهردانی قوتابخانهی شۆڕش. شاناز ههر كه چاوی بهمێزی ناو پۆلهكان كهوت، دهستبهجێ پرسی
+ بابه بۆ قوتابخانهكهی ئێمه وهك ئهوهی ئەوان مێزی تێدانیيه؟
– گيانی بابه، ئهوان له گهڕهكی شۆڕشن!
+ بۆچی شۆڕش ههر ههولێر نیيه؟
– با هەر ههولێره، بهڵام ههولێری داراكان ..
كهمێك ڕاما و چاوی بڕيیهوه تێلهفزيۆنهكه. لهتەك ديتنی جانتای قوتابیيهكان، پرسيارێكی توڕه وهك بۆمبا له قوڕگيدا تهقیيهوه
+ بابه .. بابه، ئهی بۆچی ئێمه وهك ئهوان جانتامان نیيه، من حهزم له گونيه نیيه بيكهمهشان، ئاخر شانم دادهبڕێ !
وهڵامهكه هێنده ئازاراوی بوو، دهتگوت تۆپهڵەدڕكه و له قوڕگمدا گيراوه. خۆمم پێڕانهگيرا و لهتەك دڵۆپه فرمێسكەكانمدا وشهكان پچر پچر دهرپهڕين .. ئاخر كیژم، ئێمه نانمان نیيه بيخۆين، چۆن جانتای وهها گرانمان پێدهكردرێت…
+ ئهی بابه، خۆ تۆش كار دهكهی، بۆ پارهت نیيه، بۆ ئهوان پارهيان ههيه؟
– گیانی بابە، لهبهرئهوهی كه ئهوان كار ناكهن.
بە سەرسووڕمانەوە پرسی : چۆن شتی وا دهبێت ؟
– گیانەكەم، كه گهورهبووی خۆت لەو ناكۆكییە تێدهگهی …
+ تو سهری دايكم، ئێستاكه پێمبڵێ !
– ئاخر بابهگيان، تۆ دهبێت وانەكانت بخوێنیت، ههسته درهنگه، با بهيانی زوو بتوانیت لەخەوڕابيت.
به پێكهنينێكی پڕ توانجهوه وتی: دهزانم، ههموو جارێ ئاوها خۆت
له وهڵامدانهوهم دهدزيتهوه، با پشووی نيوهی ساڵ بێت، ئهوسا گهر پێمنهڵێیت بۆ و چۆن شتی ئاوها دەبێت، هێنده دهگريم، تاوهكو چاوەكانم سوور ههڵگهڕێن.
– جا بۆچی چاوی خۆت دهخهيته ئازار.
كهمێك ڕاما و وەڵامی دامەوە : نا .. نا .. ئاوا ناكهم، ناخهوم، تاوهكو بۆم ڕووننهكهيتەوە.
ئهو شهوه لهتاو كۆڵی خهم و پهژارهی نێو وشهكانی، تاكو بهيانی تلامهوه. پرسيار و سهرنجهكانی خهمێكی دیكەيان خستهسهر خهمی ڕۆژانهم. بهراوردی مێز و جانتای مناڵه دهوڵهمهندان و دۆشهكڵهی ژێر و گونيهی شانی مناڵانی ئێمهومانا وڕوكاسیكردم. بۆ ڕۆژی دوایی لەسەركار، پهيتا پهيتا هاوكارەكانم لێياندهپرسيم
+ چيته فڵانهكهس بۆ وا وڕوكاسی، خهيره؟
منيش لهوه زياتر خۆمم پێڕانهدهگيرا و بهڕووياندا تهقيمهوه، خهيری چی و تهڕهماشی چی، خهمی ژيان زياتر، چیدیكە هەيه؟
خێرا خێرا عهبدوڵڵای سهركارگهريش دهينهڕاند : ئهوه چتانه، ئاوا قسهوباستان گهرمكردووه، خۆ له چايخانهی مچكۆ دانهنيشتوون، خێراكه ئاسۆ، كاتی چيرۆكگێڕانهوه نیيه!
لهتەك ههر مامرسهربڕينێكدا مهرگی خۆزگه و بزهی سهر لێوی شاناز و ڕێبازم دههاته پێشچاو. كوشتارگە و ئامێرهكانم لێبووبوونه پۆل و مێزهكان، عهبدوڵڵای چاودێرم لێبووبووه مامۆستا پۆليسئاساكان و مامرهكانيشم لێبووبوونه فێركاران. ئدی ھەر ئەوەندەمزانی، سهره پهنجهكانم تێكهڵ بهسهره مامرهكان بوون. بردميان و دووريانخستمهوه. بهرچاوم لێڵبوو، وێنهی مامرهكان لهبهرچاوم ونبوو.
كاتێك كه گهڕامهوه ماڵ، نهمدهزانی چ بكهم، دهستی ڕاستم خسته پشتمهوه و له دهرگهم دا، وهك ههموو ڕۆژێ، شاناز و ڕێباز لهپشت دايكيانهوه قوتبوونهوه. ڕێباز به مينگه مينگێگ پرسی
+ بابه بيسكويتت بۆ هێناوم؟
شاناز قسكهی لێوهرگرت و وتی
:دهزانم جانتات بۆ كڕيووم، كهس باوكی وەكو باوكی منی نیيە ..
وهك كهڕ و لاڵ دۆشدامام و نهمدهزانی چۆن ههواڵی نانبڕاویيان بدهمێ. ڕێباز توند دهستی ڕاكێشام و له شوێنی خۆی وشكبوو، ئێستاكهش هێشتا هاواری شاناز له گوێمدا دهزرينگێتهوه
“نا. بابه ناااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااا.
Dûlay Şar
Dûlay Şar
Hebû nebû, şarêk hebû. Şarêkî kon, şarî hezar dastan. Dapîre hênde basî şerr û Hêrşî bo kirdbûm, zorcar xom be Cengawerêkî brîndar, hêndêk carîş begîrawêkî şerrekan dehate pêşçaw.
Katêk kele Fêrge şîr û penîrman werdegrit, demxiste baxelle nedrrawekey lay çepim, bo xuşke giçkekem hellimdegrit. Zorcar xom ke birsîmdebû, hezmilêbû bîxom, bellam Çîrokekey dapîrem dehatewe yad, ke hemû carê deyut “Rolle Gyan, ême cutyarbûyn, katêk ke leşkirî ‘usmanî hate Serman. Serokî leşkreke debuwe mêwanî hebas axa û heshesekanîş xoyan dekutaye Mallî êmewmana. Nîwerroyek sê heshes xoyan bejûrda kird û leser Sifrey danîştin, hêndey çawtrukanê giskyan le Xwardnekeda. Ewsa mame şêrzad û ple xatunt bequrbanyanbim, taze Ballayan wek lawlaw helldeçû, le deşt gerrabûnewe û birsîyanbû, be henasebrikêwe pirsyan “daye çman heye bîxoyn, penîr yan kulêreberron? ” Wellameke hênde sextibû, le qurrgimda gîra û awrrêkim le Sifre pakmallrrawekey berdem heshesekan dayewe. Awa bû, Gyanî dapîre. Gwê le dapîre radêre, hemû Rojê le Fêrge Naneke beşîrewe bxo, Taku birsît nebê û penîrekeş bênerewe letek awazî xuşkit bîxon.”
Ay dapîre yadt pirrxoşîbêt, zor bîrtdekem, zor car ke birsîm debû û pirsyarî zorm lêdekridî, detzanî çend birsîme, toş peyta peyta Çîrokêkt bo degêrramewe, Taku letenîşt zopakeda xewbimbatewe. Xozge zîndûbuwayt, taweku êsta derdîdllim bo to bkirdaye, çon nasorîy şanazî Kçim be serince tîju pirsyare bzêwekanî naxim dekate kurey agir. Ew Roje xomim bîrkewtewe, katêk min û xecê ledeşt degerraynewe, kurrekey hebas axa be trumbîlî leşar degerrawe û rencberekeyan hawarîkrid “selma xatûn, duktor ‘elî hatewe”.
Duktor ‘elî çî, hêşta polekanî xwêndinî nawendîşî tewawnekirdbû, ay le nebûnî. Ew Şewe seyrî têlefzyonman dekrid, jnî mamey çû buwe serdanî qutabxaney şorrş. Şanaz her ke çawî bemêzî naw polekan kewt, destbecê pirsî
+ babe bo qutabxanekey ême wek ewey ewan mêzî têdanîye?
– Gyanî babe, ewan le gerrekî şorrşin!
+ Boçî şorrş her hewlêr nîye?
– ba her hewlêre, bellam hewlêrî darakan ..
Kemêk rama û çawî brrîyewe têlefzyoneke. Letek dîtnî cantay qutabîyekan, pirsyarêkî turre wek bomba le qurrgîda teqîyewe
+ babe .. Babe, ey boçî ême wek ewan cantaman nîye, min hezm le gunye nîye bîkemeşan, axir şanim dadebrrê !
Wellameke hênde azarawî bû, detgut topelledirrke û le qurrgimda gîrawe. Xomim pêrranegîra û letek dllope firmêskekanimda wşekan pçir pçir derperrîn .. Axir kîjm, ême Nanman nîye bîxoyn, çon cantay weha granman pêdekirdrêt…
+ Ey babe, xo toş kar dekey, bo paret nîye, bo ewan pareyan heye?
– Gyanî babe, leber ewey ke ewan kar naken.
Be sersûrrmanewe pirsî : çon ştî wa debêt ?
– Gyanekem, ke gewrebûy xot lew nakokîye têdegey …
+ Tu serî Daykim, êsTake pêmbllê !
– axir babegyan, to debêt wanekant bixwênît, heste drenge, ba beyanî zû bitwanît lexewrrabît.
Be pêkenînêkî pirr twancewe wtî: dezanim, hemû carê awha xot le wellamdanewem dedzîtewe, ba pşûy nîwey Sall bêt, ewsa ger pêmnellêyt bo û çon ştî awha debêt, hênde degrîm, taweku çawekanim sûr hellgerrên.
– ca boçî çawî xot dexeyte azar.
Kemêk rama û wellamî damewe : na .. Na .. Awa nakem, naxewm, taweku bom rûnnekeytewe.
Ew Şewe letaw kollî Xem û pejarey nêw wşekanî, Taku beyanî tlamewe. Pirsyar û serincekanî Xemêkî dîkeyan xisteser Xemî Rojanem. Berawridî mêz û cantay Mnalle dewllemendan û doşeklley jêr û gunyey şanî Mnallanî êmewmana wrrukasîkirdim. Bo Rojî dwayî leserkar, peyta peyta hawkarekanim lêyandeprisîm
+ çîte fllaneKes bo wa wrrukasî, xeyre?
Mnîş lewe zyatir xomim pêrranedegîra û berrûyanda teqîmewe, xeyrî çî û terremaşî çî, Xemî jyan zyatir, çîdîke heye?
Xêra xêra ‘Ebdullay serkargerîş deynerrand : ewe çtane, awa qsewbastan gerimkirduwe, xo le çayxaney miçko danenîştûn, xêrake aso, katî Çîrokgêrranewe nîye!
Letek her mamirserbrrînêkda Mergî xozge û bzey ser lêwî şanaz û rêbazm dehate pêşçaw. Kuştarge û amêrekanim lêbûbûne pol û mêzekan, ‘Ebdullay çawdêrm lêbûbuwe mamosta polîsasakan û mamrekanîşm lêbûbûne fêrkaran. Dî her ewendemzanî, sere pencekanim têkell besere mamrekan bûn. Birdimyan û dûryanxistmewe. Berçawm lêllbû, Wêney mamrekan leberçawm winbû.
Katêk ke gerramewe Mall, nemdezanî çi bkem, destî rastim xiste piştmewe û le Dergem da, wek hemû Rojê, şanaz û rêbaz lepşit Daykyanewe qutbûnewe. Rêbaz be mînge mîngêg pirsî
+ babe bîskuytt bo hênawm?
Şanaz qiskey lêwergirt û wtî
:dezanim cantat bo krrîwum, Kes bawkî weku bawkî mnî nîye ..
Wek kerr û lall doşdamam û nemdezanî çon hewallî Nanbirrawîyan bdemê. Rêbaz tund destî rakêşam û le şwênî xoy wişkbû, êsTakeş hêşta hawarî şanaz le gwêmda dezrîngêtewe
“na. Babe naaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
ميداڵی كوردايهتی
ميداڵی كوردايهتی
لهسهرخۆ تەڵان تەڵان به ههناسهبركێوه سهركهوته سهرهوه، لەتەك ههڵبرێنی لاقهكانی سهريشی دهلهقیيهوه. سهرێكی بهرزكردهوه و بزهيهكی خستهسهر لێوه وشكههڵاتووهكانی، نيگا بهزهيیخوازهكانی سكاڵای دونيای ڕهبهنی و ڕهنجهڕۆييان بهگوێی داروبهردا دهدا.
به پهله سڵاوێكی شهرمنۆكانهی له دانیشتوان كرد، بەبێ ئهوهی له نێوانيادا بۆ شوێنێك چاوبگێڕێ، وهك ئهوهی كه پێشتر بڕياریدابێت تێكهڵ به كۆڕهكهيان نهبێت، له بن دارههنجيرهكهدا پاڵیدایەوه. ئاخر ئەو ههميشه خۆی لهوه دهپاراست، نهكا ببێته شهوچهرهی كۆڕهكان. هێنده ههستی برينداركرابوو، باوهڕيشی بهخۆی نهمابوو. وهها به پهله وهڵامی دهدانهوه، دهتوت وشهكان زاری دهپروزێنن. هێنده بڕوای به بهخێرهاتنهكهيان نهبوو، له وهڵامدانهوهیاندا ئاوڕی لێنهدهدانهوه و تهنيا لهكۆڵی خۆی دهكردنهوه.
لێپرسراو : حهمهدهمين، بهخێر بێيت، چۆنيت؟
حهمهدهمين : باشم قوربان.
لێپرسراو : چييه خهليفه، دهڵێی ئهم ناوهت بهدڵنييه؟
حهمهدهمين : بهدڵيشم نهبێت، چم لهدهستدێتن؟
لێپرسراو : كو بابم، مهگهر تۆ گهورهی ههموومان نيت؟
حهمهدهمين : نهخێر، من چ گهوره نيمه. گهر گهورهبام، ئهوه حارم نهدهبوو !
لێپرسراو : دهزانم. دهزانم بۆ واماتی، ههبێ و نهبێ سيگارت لێبڕاوه. وا نييه؟
حهمهدهمين : ئهدی كهنگێ ئێمه پارهدار بووينه، پارهداران ديارن!
لێپرسراو: مامۆستا ساڵح، ده ديناری بدهرێ و بنووسه، حهمهدهمين دوو جار قهرزاری منمه.
م. ساڵح : ها..هااااااه، واته ئەو پێشهكیمان لێوهردهگرێت، ئهمهيان تازهيه!
حهمهدهمين : ئهدی كو، ئهنگۆ، لهخۆرايی پاره نابهخشنهوه.
لێپرسراو : ئهوهندهت بهسته؟
حهمهدهمين : له نهبوون باشتره، خۆ ئهنگۆ…
(قسهكهی تهواوناكا و ههڵدهستێتهوه و بهرهو سهرڕێگه خاكییهكه بهلای ڕاستدا بادهداتهوه).
لێپرسراو: من دهيناسم، خۆی حهزی به بهزمه، كهڵكی نهماوه سكرابه. بهڵام ههرچۆن بێت، ڕاگرتنی بۆ پاسهوانی بنكه خراپ نييه. ههرچهنده كهڵبهی داڕزاوه!
(سهيرێكی كاتژێرهكهی كرد و كهمێك چرچ و لۆچه كشاوهكانی نێوچهوانی لەیەك نزيككردنهوه. ههوای سييهكانی بهفوويهكی دوورودرێژ دهردايهوه و باڵهكانی بهرزكردنهوه و ماسولكهكانی گرژكردنهوه. دهستێكی بهسهره ڕووتاوه بچووكهكهيدا هێنا و يهك دووجار سهری بهم لاو بهو لادا سوڕاند و باسكی وهك دهسكی ئافتاوهی چهماندهوه بهركهمهری. سهيرێكی قهفهزی بولبولهكانی كرد و ڕوويكرده شۆڤێرهكهی ..
– عهلی، گاڵت كرده بهردهم بولبولهكان، قازهكان چی، بردنته لای تاڤگهكه، تيۆتاكهت له ڕيكنهی قازهكان پاككردهوه؟
عهلی : بهڵێ قوربان، ههرچهنده ئێستاكه لاقيان خۆڵاوی بۆتهوه !
لێپرسراو : كهواته دانه دانه له ئاوهكهيان ههڵكێشه و بیانخهرەوە نێو تيۆتاكه !
عهلی : ئاخر قوربان دوادهكهوين، بهئاسانی بۆم ناگيرێن !
لێپرسراو: چهند جارم وت بەبێ وهڵامدانهوه، كارهكهت ئهنجام بده و ئهوهنده مهڵێ ! بڕۆ دوو پێشمهرگه لهتەك خۆت بهره و زووكه.
لەتەك ههڵكێشانی پاژنهی كڵاشهكانی، گشت وهك پرسهدارانی بهردهركهی مزگهوت ڕاستبوونهوه و پێشاوپێش وهستان، تا جهنابی فهرمانده پێشكهوت، له گهورهوه تا بچووك پله به پله كهوتنهڕێ …..
دهنگی حهيرانهكهی مام حهمهدهمين، كارهساتهكهی ههڵهبجهی وهك پهردهی سينهما هێنايهوه بهرچاوی سهركۆ و بهره بهره لهتەك ڕۆچوونه دهريای بيرهوهرييه دهنگنووساوهكانییەوە، لاپهڕهی ههڵدراوهی ڕۆمانی دايك، لەبەرچاوەكانی لێڵدهبوو. ههڵچوونی خهم و پهژارهی دڵی حهيرانبێژ، مهرگ و ژيان له ياداوهرييهكانا، شهڕی مان و نهمانيان دهكرد. بهتهواوی ئاگای له دهوروبهری بڕابوو. پرسياره كتوپڕهكهی مام حهمهدهمين، وههای داچڵهكان، دهتگوت بۆمبا بهسهريدا تهقيیهوه.
حهمهدهمين : چ بوو، ههمووان ڕۆيیشتن؟
سهركۆ: ئا.. بهڵێ مام حهمهدهمين.
حهمهدهمين : بهخودای حهزمكرد ڕۆييشتن، با بهخۆمان ئاسووده دانيشن. ئهرێ بهڕاستی لۆ نيوهڕۆ چمان ههيه؟
سهركۆ : برنج و فاسۆليا زياتر، چی ههيه؟!
حهمهدهمين : ئهدی ئهوان نايێنهوه؟
سهركۆ : بڕواناكهم، لهسهرهوه ميوانیكراون؛ گوێرهكهيهكيان له ههڵهبجه هێناوه و خهريكی خواردنهوه دهبن. بۆچ ناڕۆی؟
حهمهدهمين : فاسۆليا نهكورايهكهی تۆم پێباشتره.
سهركۆ : كهمێ لهسهرم ڕاوهسته، ئێستاكه ههڵدهستمهوه و ئامادهی دهكهم !
حهمهدهمين : ئهرێ نێو گوندی دهرێی چوونهته ههواری، نه پياو و نه مندار، نه….
سهركۆ : نه چی، بڵێ مام حهمهدهمين، تۆ هاوسهريت كردووه؟
حهمهدهمين : نهخێر.
سهركۆ : خۆ دڵداريت كردووه؟
حهمهدهمين : كه جحێڵ بووم، حهزم له كيژێك دهكرد، بهڵام نهيانداپێم. بهم جۆرهی كهوتمه شوێن كوردايهتی و ئێستاكهش خۆت دهزانی !
سهركۆ : چهند ساڵه پێشمهرگهی، له حهفتا و شهشهوه؟
حهمهدهمين : له سهرهتای بهزمهكهی ئهيلوولهوه.
سهركۆ : بهس نييه، ماندوو نهبوويت؟
حهمهدهمين : لۆ ئهوهندهی دهپرسيت، دهتهوێتن، قسهكانم تۆماركهی، من تهنيا بڕوام بهتۆ ههبوو، كهچی تۆش ئاوا؟
سهركۆ : نه بهسهری خۆم، من چۆن كاری وا دهكهم. جا چييه، خۆتۆ درۆناكهيت؟
حهمهدهمين: نهخێر، لۆ ئهوهم نييه. ئهمن دهزانم، گهر ئهم قسانه بكهونه دهمی ئهو ههتيوانه، ئيدی بەيهكجاری سواری ملم دهبن.
سهركۆ : وهڵامت نهدامهوه، لهم بهزمه وهڕسنهبووی؟
حهمهدهمين : بێزاريش بووبم، چ بكهم، مهگهر كهس ههيه، من بگرێته خۆی؟
سهركۆ : باشه مام حهمهدهمين، كه تۆ له پێشمهرگه كۆنهكانی ئهيلوولی، چۆن نهكراويته لێپرسراو؟
حهمهدهمين : ئهتۆ بهخۆت گهمژهی يان خۆت لهگێلی دهدهی؟
سهركۆ : بۆ شتێكی خراپم وت؟
حهمهدهمين : ئهی چی، مهگهر بهخۆت نازانی ئێمه و مانا نابينه چت !
سهركۆ : بۆچ ناڕۆی بۆخۆت له ئوردوگەيهكی ئێران پاڵی لێبدهيتهوه؟
حهمهدهمين : ئۆردووگەش ههر وهتره، ههرچۆنێ بێت، بهم جۆره مانگانهيەك وهردهگرم، دوو ههزار و پينج سهد تومهن وهردهگرم. جاران (٥٠) دينار بوو و ئهوڕۆكه تمهن، بهيانيش!!…
سهركۆ : جا بهشی سيگارهنت دهكات؟
حهمهدهمين : جارجارهش سهرو پێنج دينار لهو دهمڕووتانهی دهستێنم.
سهركۆ : وهره پێشێ شيوی بخۆ، مهبهستت له دهمڕووت كێيه؟
حهمهدهمين : ئهو خۆڕيانهی گارتهم پێدهكهن. ئم.. دهستهكانت خۆشبن، شيوهكی گهلهك بهتامه، ئهوه كو دروستیدهكهیت؟
سهركۆ : تاكو من لێرهم، وهره بخۆ و كارت نهبی. بهس تۆ بيرهوهرييهكانی خۆتم بۆ باسكه. ئهرێ نهتوت، چۆن پارهيان لێدهستێنی؟
حهمهدهمين : لۆ تۆ نازانی كو، قهشمهريم پێدهكهی، ها؟
سهركۆ : دوور له تۆ، من وهها دهناسی مام حهمهدهمين، دياره تۆش لهتەك من وههايت؟
حهمهدهمين : نا .. نا، من مهبهستم ئهوه نهبوو، ئەدی كو نازانی؟ من بهخۆم ناوم حهمهدهمينه و خهليفهشم پێدهڵێن. بهڵام ئێستاكه كه پيربووم بوومهته گارتهجاری ئاوام پێدهرێن !!
سهركۆ : بۆ سكاڵانامهيهكيان لهسهر نانووسیت، خۆت نهتوت لهنزيكهوه مامهی دهناسیت؟
حهمهدهمين : كو نهمكرديه، ئهمن بهخۆم چوومه كن مامهی و پێمگوت؛ مامه ئهتۆ بهخۆت دهمناسی و بهخۆت دهزانی بهقهت تووكی ڕدێن و پرچی ئهو ههرچی و پهرچيانه لۆ كوردی، كهوشم دڕاندیيه، لۆ ئهنگۆ نهنگه ئاوا ناووناتۆرەی به منێكی ساڵاچوو دهرێن، حهشاكی ئهنگۆ، گهر جاش بوومايه، ئێستاكه خاوهنی قهسرۆكهكی دهبووم.
سهركۆ : ئەی ئهو چی گوت؟
حهمهدهمين : چ دەرێ، گوتی ” خهليفه ئهوه ئهنگۆيان خۆشدهوێ و لهتەك ئهنگۆ حهز بهقسان دهكهن. ئهگهريش پێیسهخڵهتی ههر قسەی كهس پێیگوتی، پێنج ديناری لێبستينه !
سهركۆ : كەواتە تا زووه ئێمەش فريای خۆمان بكهوين، ئهگينا…
(دهنگی لێپرسراو، قسهكهی له زاری گێڕايهوه و مام حهمهدهمين له پاروونانی دهستیگێڕاوه)
لێپرسراو : تڕه گوێ ڕووت، جانتا دهستیيهكهم لهبيرچووه، بۆم بێنهخوارێ !
( مام حهمهدهمين ڕهنگی ههڵبزركا و لێوهكانی له قينا سپی ههڵگهڕان و دهستهكانی كەوتنەلهرزين، له گهڕانهوهدا ڕهش ههڵهڕابوو.)
سهركۆ : دهزانم، هێندهی تۆ لەلام سهختبوو، ئهدی بۆ پێنج دينارهكهت لهو نهسهند، چونكه ئهندامی سهركردايهتييه؟
حهمهدهمين : نا، نهخێر وهنييه، لۆ من فهرقی ناكات، ئهندامی سهركردايهتی و ئهندامی بنكردايهتی .. ئهدی كو تێنهگهيشتی، وهكی پێشتر گوتی ” ئهوه ده دينار لۆ دوو جاران پێشهكی” بهو حيسابهی ئهمن هێشتاكه جارهك قهرزاری ويمه ! بهدبهخت تا وهكی منت بهسهر نههاتییه، بڕۆ فریای خۆت بكهوه !
سەركۆ : ھەروا دەكەم، ھاوڕێ حەمەدەمین، چەند ڕۆژێكی دیكە بە یەكجاری دەڕۆم و ناگەڕێمەوە ..
Mîdallî Kurdayetî
Mîdallî Kurdayetî
Leserxo tellan tellan be henasebrikêwe serkewte serewe, letek hellbirênî laqekanî serîşî deleqîyewe. Serêkî berizkirdewe û bzeyekî xisteser lêwe wişkhellatuwekanî, nîga bezeyîXwazekanî skallay dunyay rebenî û rencerroyyan begwêy daruberda deda.
be pele sllawêkî şerimnokaney le danîştwan kird, bebê ewey le nêwanyada bo şwênêk çawbigêrrê, wek ewey ke pêştir birryarîdabêt têkell be korrekeyan nebêt, le bin darhencîrekeda pallîdayewe. Axir ew hemîşe xoy lewe deparast, neka bbête Şewçerey korrekan. Hênde hestî brîndarkrabû, bawerrîşî bexoy nemabû. Weha be pele wellamî dedanewe, detut wşekan zarî depruzênin. Hênde birrway be bexêrhatnekeyan nebû, le wellamdaneweyanda awrrî lênededanewe û tenya lekollî xoy dekirdnewe.
Lêprisraw : hemedemîn, bexêr bêyt, çonît?
Hemedemîn : başm qurban.
Lêprisraw : çîye xelîfe, dellêy em nawet bedllinîye?
Hemedemîn : bedllîşm nebêt, çim ledestidêtin?
Lêprisraw : ku babim, meger to gewrey hemûman nît?
Hemedemîn : nexêr, min çi gewre nîme. Ger gewrebam, ewe harm nedebû !
Lêprisraw : dezanim. Dezanim bo wamatî, hebê û nebê sîgart lêbrrawe. Wa nîye?
Hemedemîn : edî kengê ême paredar bûyne, paredaran dyarn!
Lêprisraw: mamosta Sallh, de dînarî bderê û bnûse, hemedemîn dû car qerzarî minme.
M. Sallh : ha..haaaaaae, wate ew pêşekîman lêwerdegrêt, emeyan tazeye!
Hemedemîn : edî ku, engo, lexorayî pare nabexişnewe.
Lêprisraw : ewendet beste?
Hemedemîn : le nebûn baştre, xo engo…
(qsekey tewawnaka û helldestêtewe û berew serrrêge xakîyeke belay rastda badedatewe).
Lêprisraw: min deynasm, xoy hezî be bezme, kellkî nemawe sikrabe. Bellam herçon bêt, ragirtnî bo pasewanî binke xrap nîye. Herçende kellbey darrzawe!
(Seyrêkî katjêrekey kird û kemêk çirç û loçe kşawekanî
nêwçewanî leyek nzîkkirdnewe. Heway sîyekanî befûyekî dûrudrêj derdayewe û ballekanî berizkirdnewe û masulkekanî grijkirdnewe. Destêkî besere rûtawe bçûkekeyda hêna û yek dûcar serî bem law bew lada surrand û baskî wek deskî aftawey çemandewe berkemerî. Seyrêkî qefezî bulbulekanî kird û rûykirde şovêrekey ..
– ‘elî, gallt kirde berdem bulbulekan, qazekan çî, birdinte lay tavgeke, tyoTaket le rîkney qazekan pakkirdewe?
‘elî : bellê qurban, herçende êsTake laqyan xollawî botewe !
lêprisraw : kewate dane dane le awekeyan hellkêşe û byanxerewe nêw tyoTake !
‘elî : axir qurban dwadekewîn, beasanî bom nagîrên !
Lêprisraw: çend carm wit bebê wellamdanewe, kareket encam bde û ewende mellê ! Brro dû Pêşmerge letek xot
bere û zûke.
Letek hellkêşanî pajney kllaşekanî, gişt wek pirsedaranî berderkey mizgewt rastibûnewe û pêşawpêş westan, ta cenabî fermande pêşkewt, le gewrewe ta bçûk ple be ple kewtnerrê …..
Dengî heyranekey mam hemedemîn, karesatekey hellebcey wek perdey sînema hênayewe berçawî serko û bere bere letek roçûne deryay bîrewerîye denginûsawekanîyewe, laperrey helldrawey romanî Dayk, leberçawekanî lêlldebû. Hellçûnî Xem û pejarey dllî heyranbêj, Merg û jyan le yadawerîyekana, şerrî man û nemanyan dekrid. Betewawî agay le dewruberî brrabû. Pirsyare ktuprrekey mam hemedemîn, wehay daçllekan, detgut bomba beserîda teqîyewe.
Hemedemîn : çi bû, hemuwan royîştin?
Serko: a.. Bellê mam hemedemîn.
Hemedemîn : bexuday hezimkird royîştin, ba bexoman asûde danîşn. Erê berrastî lo nîwerro çman heye?
Serko : brinc û fasolya zyatir, çî heye?!
Hemedemîn : edî ewan nayênewe?
Serko : birrwanakem, leserewe mîwanîkrawn; gwêrekeyekyan le hellebce hênawe û xerîkî Xwardnewe debin. Boç narroy?
Hemedemîn : fasolya nekurayekey tom pêbaştre.
Serko : kemê leserm raweste, êsTake helldestmewe û amadey dekem !
Hemedemîn : erê nêw Gundî derêy çûnete hewarî, ne pyaw û ne mindar, ne….
Serko : ne çî, bllê mam hemedemîn, to hawserît kirduwe?
Hemedemîn : nexêr.
Serko : xo dilldarît kirduwe?
Hemedemîn : ke chêll bûm, hezm le kîjêk dekrid, bellam neyandapêm. Bem corey kewtme şwên kurdayetî û êsTakeş xot dezanî !
Serko : çend Salle Pêşmergey, le hefta û şeŞewe?
Hemedemîn : le seretay bezmekey eylûlewe.
Serko : bes nîye, mandû nebûyt?
Hemedemîn : lo ewendey deprisît, detewêtin, qsekanim tomarkey, min tenya birrwam beto hebû, keçî toş awa?
Serko : ne beserî xom, min çon karî wa dekem. Ca çîye, xoto dronakeyt?
Hemedemîn: nexêr, lo ewem nîye. Emin dezanim, ger em qsane bkewne demî ew hetîwane, îdî beyekcarî swarî mlim debin.
Serko : wellamt nedamewe, lem bezme werrisnebûy?
Hemedemîn : bêzarîş bûbim, çi bkem, meger Kes heye, min Bigrête xoy?
Serko : başe mam hemedemîn, ke to le Pêşmerge konekanî eylûlî, çon nekrawîte lêprisraw?
Hemedemîn : eto bexot gemjey yan xot legêlî dedey?
Serko : bo ştêkî xrapim wit?
Hemedemîn : ey çî, meger bexot nazanî ême û mana nabîne çit !
Serko : boç narroy boxot le urdugeyekî Êran pallî lêbdeytewe?
Hemedemîn : ordûgeş her wetre, herçonê bêt, bem core Manganeyek werdegrim, dû hezar û pînc sed tumen werdegrim. Caran (50) dînar bû û ewrroke tmen, beyanîş!!…
Serko : ca beşî sîgarent dekat?
Hemedemîn : carcareş seru pênc dînar lew demrrûtaney destênim.
Serko : were pêşê şîwî bxo, mebestit le demrrût kêye?
Hemedemîn : ew xorryaney gartem pêdeken. M.. Destekant xoşbin, şîwekî gelek betame, ewe ku drustîdekeyt?
Serko : Taku min lêrem, were bxo û kart nebî. Bes to
Bîrewerîyekanî xotim bo baske. Erê netut, çon pareyan
lêdestênî?
Hemedemîn : lo to nazanî ku, qeşmerîm pêdekey, ha?
Serko : dûr le to, min weha denasî mam hemedemîn, dyare toş letek min wehayt?
Hemedemîn : na .. Na, min mebestim ewe nebû, edî ku nazanî? Min bexom nawm hemedemîne û xelîfeşm pêdellên. Bellam êsTake ke pîrbûm bûmete gartecarî awam pêderên !!
Serko : bo skallanameyekyan leser nanûsît, xot netut lenzîkewe mamey denasît?
Hemedemîn : ku nemkirdye, emin bexom çûme kin mamey û pêmgut; mame eto bexot demnasî û bexot dezanî beqet tûkî rdên û pirçî ew herçî û perçyane lo kurdî, kewşim drrandîye, lo engo nenge awa nawunatorey be mnêkî Sallaçû derên, heşakî engo, ger caş bûmaye, êsTake xawenî qesrokekî debûm.
Serko : eî ew çî gut?
Hemedemîn : çi derê, gutî ” xelîfe ewe engoyan xoşdewê û letek engo hez beqsan deken. Egerîş pêysexlletî
Her qsey Kes pêygutî, pênc dînarî lêbsitîne !
Serko : kewate ta zuwe êmeş firyay xoman bkewîn, egîna…
(dengî lêprisraw, qsekey le zarî gêrrayewe û mam hemedemîn le parûnanî destîgêrrawe)
Lêprisraw : trre gwê rût, canta destîyekem lebîrçuwe, bom bênexwarê !
( mam hemedemîn rengî hellbzirka û lêwekanî le qîna spî hellgerran û destekanî kewtnelerzîn, le gerraneweda reş hellerrabû.)
Serko : dezanim, hêndey to lelam sextibû, edî bo pênc dînareket lew nesend, çunke endamî serkirdayetîye?
Hemedemîn : na, nexêr wenîye, lo min ferqî nakat, endamî serkirdayetî û endamî binkirdayetî .. Edî ku tênegeyiştî, wekî pêştir gutî ” ewe de dînar lo dû caran pêşekî” bew hîsabey emin hêşTake carek qerzarî wîme ! Bedbext ta wekî mint beser nehatîye, brro firyay xot bkewe !
Serko : herwa dekem, Hawrrê hemedemîn, çend Rojêkî dîke be yekcarî derrom û nagerrêmewe ..
پشووی كار و دەنگدانەوەی خومپارەكان
پشووی كار و دەنگدانەوەی خومپارەكان
سهیرێكی كاتژمێری قەد دیوارهكهی كرد و ئاهێكی ههڵكێشا … ”ئای كه گهوجی، وەھا بڕوات شێتدهبیت، ئاخر سی و پێنج ساڵ كاركردن بهچاوهڕوانی زووهاتنی ساتهكانی نانهدرۆزنه و پشووی نیوهڕۆ و كهی دهستلهكارههڵگرتن تهواونابێت. سی و پێنج ساڵ بهدهم خۆشه، تهمهنێكه، ئهی قوڕ بهسهر ئهوانهی كه ئهمڕۆ یهكهم ڕۆژی كاركردنیانه و دهبێت چل و پێنج ساڵ كاربكهن، چل و پێنج ساڵ چاوهڕوانی تاكو پیر بیت و بهیانیان به ئارهزووی خۆت له خەوڕابیت و سهگێكی چكۆلهی توكنت ههبێت بۆ هاوهڵی ڕۆژانی خانهنشینی و خۆزگه خواستنهوه بهم ڕۆژانهی كه ئێستا وهك دوژمنی باوككوشته، خۆزگه بهتێپهربوونیان دهخوازیت، تاوهكو تاوێك زووتر بگهڕێیتهوه ماڵ” …. دهنگی هاوكارهكهی ”با بڕۆین سیگارێك بكێشین” دایچڵەكاند و لهم بێنهوبهردهیهی ڕۆژانه بەئاگایھێنا و بەبێ یهك و دوو دهستی لهكار ههڵگرت و سهیرێكی ئهم لا و ئهو لای خۆی كرد و بهرهو دهرگه بچكۆلهكهی پشتهوه ملینا … “ههڵمژینی ههوایهكی پاك لهوانهیه كارایی لهسهر درێژبوونی تهمهن دابنێت، ئهی چه بۆ چەنا، خۆ مردم ئهوهندهی تۆز و گهرد چووه نێوسییهكانم”. ههر لهدهرگهكه ئاودیوبوو دیمهنی دارستانه چرهكهی بهرامبهری ئهسپهشێی خەیاڵیان پێتاودایهوه و ئارهزووه پهژموردهكانی چرنوكیان لهبیری گیركردهوه ”ئهی سمۆرهی دارهوان گوێز چەند خۆشه بۆ زستان” سهرنجێكی درهختهكانی دا و ئاهێكی ههڵكێشا ”ئای كه چۆن به منداڵی پیر بووم، چەنده بهچێژبوون ئهو ڕۆژانهی لهتەك نهریمان بهرهو ناو باخ دهكشاین و بهدهم ههڵماتێن و ڕاوه سمۆرهوه، كاتهكانی دوای فێرگهمان دهبردنهسهر. دهیوت – ئهم جاره، سمۆرهم گرت بۆ تۆ دهبێت – ، یادی بهخێر، ئەوە دوا وشهو دوا بهڵێنی بوو ،كه وهك یادگاری بۆی بهجێهێشتم. ههرچەنده ئەو له من مناڵتر و لاوازتر بوو، بهڵام هێندهی سمۆرهكان، چست و چالاك بوو، دهیزانی سمۆره و چۆلهكهكان كهی دهردهكهون و كهی كاتی ههڵبهزودابهزی یاریكردنیانه. ئهو ڕۆژه دارلاستیكێكی نیشاندام و وتی – بڕوانه تازه كڕیومه، چەرمی سووره، كێشی فرهیه، لهبهر خۆرهتاویش ناسووتێت – … ئاخر ههرچەنده من لەچاو ئەو بهجەستهتر بووم، بهڵام نه دارلاستیكم ههبوو نە هەڵمات، تۆپیشم نهبوو، ئێوارانیش له ترسی باوكم ههرچی خۆشی ئهو ڕۆژه بوو، لێمدهبوو بهبهڵایهكی گهوره و لهبیری خۆمم دهبردهوه، نهكا باوكم سهیری چاوم بكات و مێشكم بخوێنێتهوه. وهی بهحاڵم بێجگه له شهق و سۆندهكانی سهرپشتم، كه دهتوت هێڵكاری تابلۆیهكی چروپڕن وەھا لهسهر پێستی منداڵیم، وێنهیان دهكێشرا، ئهوجا ڕۆژی دوای دەھاته فێرگه و به مامۆستا ڕۆشنبیرهكانی دهوت – گۆشتی بۆ ئێوه و ئێسكهكانی بۆ من – … ‘نهریمان’یش شهو و ڕۆژی بۆ نهبوو، بووبووه هاونیشنگەی گیانلهبهرانی نێو باخەكان، ناو و نیشانی ئەوانی باشتر له ناوی مرۆڤەكان دهزانی. بهڵام ئاخ، گولهتۆپێكی ئیمامی زەمان، ئارهزووهكهی منی وهك سهره چكۆلهكهی نهریمان پڵیشاندهوه و وهك دهسته لاواز و چكۆلهكانی نهریمان و نازیمهی خوشكی، پارچەپارچەیكردن. لە ترسی مەرگ ئارهزووی دیداری نهریمان و سمۆره بزیوهكانم له بوخچەی مناڵیمدا پێچایهوه و تۆپه دوورھاوێژەكانی ئیمام تا سهر شیوهكهی ئابڵاخ ڕاویاننام و خۆزگهكانم به بهرخۆرهتاوی نیوهڕوانهوه سووتان. كاتێك كه دروستكهری گولهتۆپهكان ئاگر له لانكهی نهریمان و نازیمه بهردهدهن، لێرهش ھێشتاكە له ناخمدا دهپڕوزێن و هێشتاكە لێرهش له دووی سمۆره وێڵم.
خشهیهك لەژێر گەڵاوەریوەكانەوە خەیاڵكهی ڕەواندهوه، ههڵبهزودابهزی دوو سمۆره، وهك شێت دهستیكرده بانگكردنی سمۆرهكه ” چكچچچكچچچكچچ ” سمۆرهیهكیان بهرهو ڕووی هات، دۆشداما ”خۆ .. هات …. چچكچچ چ چچ چك چچ چچ چچچ” سمۆرەكه له تهلبهندی شورهی كارگهكهوه هاتهژوور، ئەویش بهسهرسورمانهوه بهردهوام بانگیدهكرد و ههناسهبڕكێ گرتبووی، بهخۆی باوهڕینهدەكرد، سمۆرهكه هاته بهردهمی و چاوه وردیله خڕەكانی بڕیبووه چاوی ئەو، دهتوت لێیدهپارێتهوه و خوازیاری شتێكه، ههرچەندی دهكرد لێینهدهگهیشت … ”ئاخۆ چیت بوێت، نهخۆشبیت، یان برسی، ئاوھا هانات بۆ من هێناوه” … سهرێكی بهرزكردهوه و ڕوو له باڵداره بێئۆقرهكان ”خۆزگهم بە ئێوە، وەھا سهربهستن، نهكار و نهخاوهنكار” … جارێكی دیكە سهرنجی چاوه زەرباوهكانی سمۆرهكهی داوه … ”نازانم چی بكهم، ناتوانم بتبهمه لای پزیشك، یان چەند گوێزێكت بۆ پهیدابكهم یان هیچ نهبێت بتبهمهوه ئهودیو شورهكه، ئاخر خاوهنكار ڕێمپێنادات” … لەم كەینوبەینەدا لەپڕ دهنگی هاوكارهكهی ڕایچڵەكاند ” ئهوه لهكوێیت، چییە، خەوتبوویت ؟
Pşûy Kar û dengdanewey Xumparekan
Pşûy Kar û dengdanewey Xumparekan
Seyrêkî katjimêrî qed dîwarekey kird û ahêkî hellkêşa … ”ay ke gewcî, weha birrwat şêtdebît, axir sî û pênc Sall karkirdin beçawerrwanî zûhatnî satekanî Nanedrozne û pşûy nîwerro û key destlekarhellgirtin tewawnabêt. Sî û pênc Sall bedem xoşe, Temenêke, ey qurr beser ewaney ke emrro yekem Rojî karkirdinyane û debêt çil û pênc Sall karbken, çil û pênc Sall çawerrwanî Taku pîr bît û beyanyan be arezûy xot le xewrrabît û segêkî çkoley tuknit hebêt bo Hawellî Rojanî xanenşînî û xozge Xwastnewe bem Rojaney ke êsta wek Dujminî bawkkuşte, xozge betêperbûnyan deXwazît, taweku tawêk zûtir bgerrêytewe Mall” …. Dengî hawkarekey ”ba brroyn sîgarêk bkêşîn” dayçllekand û lem bênewberdeyey Rojane beagayhêna û bebê yek û dû destî lekar hellgirt û seyrêkî em la û ew lay xoy kird û berew Derge biçkolekey piştewe mlîna … “Hellmijînî hewayekî pak lewaneye karayî leser drêjbûnî Temen dabnêt, ey çe bo çena, xo mirdim ewendey toz û gerd çuwe nêwsîyekanim”. Her leDergeke awdîwbû dîmenî daristane çrekey beramberî espeşêy Xeyallyan pêtawdayewe û arezuwe pejmurdekanî çirnukyan lebîrî gîrkirdewe ”ey smorey darewan gwêz çend xoşe bo zistan” sernicêkî drextekanî da û ahêkî hellkêşa ”ay ke çon be Mindallî pîr bûm, çende beçêjbûn ew Rojaney letek nerîman berew naw bax dekşayn û bedem hellmatên û rawe smorewe, katekanî dway Fêrgeman debirdneser. Deyut – em care, smorem girt bo to debêt – , yadî bexêr, ewe dwa wŞew dwa bellênî bû ,ke wek yadgarî boy becêhêştim. Herçende ew le min Mnalltir û lawaztir bû, bellam hêndey smorekan, çist û çalak bû, deyzanî smore û çolekekan key derdekewn û key katî hellbezudabezî yarîkirdinyane. Ew Roje darlastîkêkî nîşandam û wtî – birrwane taze krrîwme, çermî sûre, kêşî freye, leber xoretawîş nasûtêt – … Axir herçende min leçaw ew becestetir bûm, bellam ne darlastîkim hebû ne hellmat, topîşm nebû, êwaranîş le tirsî bawkim herçî xoşî ew Roje bû, lêmdebû bebellayekî gewre û lebîrî xomim debirdewe, neka bawkim seyrî çawm bkat û mêşkim bixwênêtewe. Wey behallm bêcge le şeq û sondekanî serpiştim, ke detut hêllkarî tabloyekî çruprrin weha leser pêstî Mindallîm, Wêneyan dekêşra, ewca Rojî dway dehate Fêrge û be mamosta roşnibîrekanî dewt – Goştî bo êwe û êskekanî bo min – … ‘nerîman’îş Şew û Rojî bo nebû, bûbuwe hawnîşingey Gyanleberanî nêw baxekan, naw û nîşanî ewanî baştir le nawî Mrovekan dezanî. Bellam ax, guletopêkî îmamî zeman, arezuwekey mnî wek sere çkolekey nerîman pllîşandewe û wek deste lawaz û çkolekanî nerîman û nazîmey xuşkî, parçeparçeykirdin. Le tirsî Merg arezûy dîdarî nerîman û smore bzîwekanim le buxçey Mnallîmda pêçayewe û tope dûrhawêjekanî îmam ta ser şîwekey abllax rawyannam û xozgekanim be berxoretawî nîwerrwanewe sûtan. Katêk ke drustkerî guletopekan agir le lankey nerîman û nazîme berdeden, lêreş hêşTake le naximda deprruzên û hêşTake lêreş le dûy smore wêllm.
Xşeyek lejêr gellawerîwekanewe Xeyallkey rewandewe, hellbezudabezî dû smore, wek şêt destîkirde bangkirdnî smoreke ” çiKçççiKçççiKçç ” smoreyekyan berew rûy hat, doşdama ”xo .. Hat …. ÇiçKçç çi çiç çk çiç çç çiçç” smoreke le telbendî şurey kargekewe hatejûr, ewîş besersurmanewe berdewam bangîdekrid û henasebrrikê girtbûy, bexoy bawerrînedekrid, smoreke hate berdemî û çawe wirdîle xrrekanî brrîbuwe çawî ew, detut lêydeparêtewe û Xwazyarî ştêke, herçendî dekrid lêynedegeyişt … ”axo çît bwêt, nexoşbît, yan birsî, awha hanat bo min hênawe” … Serêkî berizkirdewe û rû le balldare bêoqrekan ”xozgem be êwe, weha serbestin, nekar û nexawenkar” … Carêkî dîke sernicî çawe zerbawekanî smorekey dawe … ”nazanim çî bkem, natwanim bitbeme lay pzîşk, yan çend gwêzêkt bo peydabkem yan hîç nebêt bitbemewe ewdîw şureke, axir xawenkar rêmpênadat” … lem keynubeyneda lepirr dengî hawkarekey rayçllekand ” ewe lekwêyt, çîye, xewtibûyt ?
Semay Merg
Semay Merg
Dunya kiş û mat, hemû cesteyan wek gwêyekî gewrey lêhatbû, tepey kewş û xlîskanî kewşekanyan leser dirrk û wirdezîx, le Xeyalle xollemîşîyekan daydeçllekandin û leber roşnayî MangeŞewda sêbere bêhejmarekan deçemanewe û rast debûnewe, satêk westan û xorragirtin leser ejno, baskekanyan dekirde hellgir û wçanêk …
Şewnimî ser zîxî ramallraw û ser tawêre berdekan, le jêr runakî Mangeşewda deyan û sedan tablobûn, raz û beserhatî Zehmetkêşanî awayyekeyan dedirkan. Letek her hengawêk le spêdeyekî nadyar û kotayî doleke nzîkdebûnewe. Çend roşnayyek le dem kelewe …
– lewe deçê şerrbêt !
– ey çî, meger ême boçî deçîn, ey xo bo şayî naçîn?
Dengêk le pêşewe : xotan bden be zewîda!
Lûrey hawenêk, teqînewe, şepolixwardnewey dengeke, roşnayyekî dî, xotan bden bezew … roşnayyekî dî … çend hengawêkî dî berew demkel. Komellêk çekdar lew serewe berewixwardebûnewe, çend daremeytêkyan le kollgirtbû, Kes naprrisê kên û çîbuwe, tepe tepî postalekanyan derîdexat kên …
P.m : ax wabzanim em careyan debme qoçî qurbanî em bezme, nedebû Rojî xopêşandaneke bkujrayêm? Ay horaman, xozge begwêy tom bkirdaye, bçûynayewe naw hizbî şîw’î, xo her çon bû, beşdarî em şerre nedebûyn !
Çend roşnayî û teqîneweyek, dengêk le dwawe
– bîgeyêne babwestin ! Bîgeyêne babwestin ! Bîgeyêne ba …
– ay demxoş, xo hênde laqekanim bedway xomda rakêşkirdin, piştim şka.
Xşexşî palto emrîkîyekey fermande û parêzerekanî pêş û dway Wêney (dîktatorekey baxdadî) dehênayewe pêşçaw. Le pêşewe dengêk (bîgeyêne babgerrênewe bo rîşaw!
Leşkir detut dûpişke û bezîwe, em care her Kese û laqe şeketekanî beşanîdadabûn, ta zû xoy bgeyênête pşugeyek û serxewê bişkînê. Lenêw kelawekanî awayîda, tenya runakî dû agir dyarbûn, komelêk sêberyan taber awayî drîj kirdbuwewe, wek semayekî derwêşane dehatin û deçûn.
– tu bllêy de Sall lemewber segekanî awayî bo kwê çûbin?
Nêwdê kiş û mat tenya qirçe qirçî agreke nebêt, ke detut ew kateye ke agir berdraye awayî. Herçon bû ewîş xoy geyande tenîşt agreke, çekekey le Baweşîda dana û be çîlkedarêk kewte hellixranî agreke û carcarreş raydejenîye xullemîşeke û Xeyalle allozekanî pê nîgardekîşa, detut le dûy gwêz û berrûy birjaw degerrêt. Qurrey skî lew Xeyalle be agayî hêna û seyrêkî dewruberî.. Gişt bêdeng bûn, detut le dyar daremeytêk danîştûn û ledllî xoyanda wêrd dexwênin. Letek dîtnî sêber û runakî le ser Ruxsarî heryekeyan pirrsyarêk le hoşî ew deçeqî ..
– axo êwe çon bîrdekenewe? Lenêw dllîştan her eweye, ke deyllên, yan zîndebeçallî deken? Ger wabêt, ewa gewcin. Dezanim êweş le Merg detrisn, her Kesetan behoyek, min heznakem lepênaw hîçda bmirm, ax xozge demtwanî xom bgeyênme şwênêk .. Ay lew sate, ke çon nemantwanî birryar bdeyn, bçîne Êran yan bgerêynewe şar û xobedestewe bdeyn, yan bçîne nêw (Kommelle), herçende ewaneyş neyandegritînexo.
Prrîşkêkî agreke dayçllekan .. Bere bere lay agreke çoldebû, letek derçûnî hîlakî û zyadbûnî germayî agreke lenêw leşyana, bere bere bawîşkyandeda û deçûne lawe û helldetruşkan …
– xozge em plane puçelldebuwewe û em carreş nedebûme sutemenî. Axir îdî şwên nema, kenargîrî têda bkeyn, kewtîne pişt berey şerrî ‘îraq- Êran.
Letek xamoşbûnî agreke çend bawêşkêkî daw û çawe waqurrmawekanî le pişt pêlwekanîyewe windebûn. .. Çawêkî gêrra û lenêwan çend kîsexewêkda şwênêkî peydakrid…
– ewê başe, paş û pêşm hewa naygrêtewe, lewaneye şwênî Kesêk bûbêt û lenêw ew heşamateda boy nedozrabêtewe. Çek û taqmekey kirde serîn û leser laî rast rakşa. Teqînewey çend Gulle hawenêk, dengdaneweyan le awayîda û şepolixwardnewey le dollekeda, semfonyayî Mergî dejenî …
– tris dadtnadat, taze pêwebûy, bxewe ba xewekeşt le kîsneçêt.
Bedem Xeyallewe, letek xêrayî tîperrbûnî Mangeşew Pêllwekanî lêkna û pirrxey letek sîre sîrî sîrsîrekerekan tîkellbû …
Tîşkî xor leser Lutkey kêwekanewe berew nêw kelawekanî Awayî le kşandabû, denge dengî çend Pasdarêk ke
kîsexewekanyan le êstrekan bardekirdin, bexeberyan hêna …. Zor be zehmet hestayewe û destêkî be pirrçe alozkawekeyda hêna û awrrêkî le em law ew lay xoy dayewe. Sermay demew beyanî wek derzî deçeqye cesteyewe …
– ay lewe, xo emane bo hemîşe xewtûn, dwê Şew wamzanî le Sermada wa demuçawî xoyan dapoşîwe. Axo çi xozgeyek le naxtanda zîndebeçall bûbêt; bînînî kerbela yan wêrankirdnî şarekey min? Axir êwe ne min denasn û ne êrreştan dîwe, boçî awa dên û letek xotan Merg dênin? Ay çi karesatêke katêk ke Mrov gewc bêt. Pêmnallên kerbela be êwe çî? Meger lewêş her krêçî û pasewan nabin?
Vrrevrrî kopterêk le berzayyewe beagayîhêna. Le tirsana dllî le jêr perasuwekanîda wek balldarêkî bendikraw, xoy be qefezekeda dekêşa û car dway car mandûtir debû. Leber xoyewe ..
– heste wexokewe û xot bşarewe.
Her çon bû, xoy geyande nêw kelaweyek, koptereke berewixwar buwewe be çend rokêtêk dewruberî agrekey kêlla…
– wabzanim hat, ew satey ke lêydetirsay, btewê û netewê Her debê bimrî ! Ax ey xo detwanê lew şaxe bdat û mlî bişkînê. Berrastî sawîlkey, ew boye swarî ew koptere buwe, ta Mrov bkujê û Gundan û şaran wêranbkat.
Dengêk: hemutan werne îre, kobbnewe. Komelêk dewrupşitî fermandey leşkiryan girtuwe …
Fermande: emewê pêtanbllêm ke ême boçî hatûîn û benyazîn çî bkeyn? Ême debêt hellebce bigrîn, emeş be serperşitî komarî îslamî Dostman debêt û serkirdekanman leser em nexşeye razîbûn. Lem Hêrşeda ême birryarder nîn û tenya pyadekerî planekeyn, ême wek hêzî Pêşmerge em qolleman drawetê, ta şan beşanî supay Pasdaran û leşkirî Êran.. (Partî)şi herwa le hewramanewe .. (Hisk)îş le qolî sûrênewe .. Herekey îslamîş le nawçey newrrollîyewe .. Hîwadarm Kes grift drustnekat, wek wtim: ême be serperşitî Êran em kare dekeyn.
Letek berzunzimî dengî fermande, ew be ddane cîrrekanî smêllî xoy tall tall radekêşa û be pence manduwekanî tallerrîşekanî dexistewe jêr ddane qîngirtuwekanî. Xoy beser qondaxî çekekeyda dabû û lûley çekekey çeqandbuwe ser
pêlawe drrawekey ..
– eger bgerêyte dwawe, ewa pêtdellên trisnok. Şwênî caranîş nema. (Demî birde bnagwêy mecî d..) : xo beçawî xot debînî çend şorrşigêrîn, xo êstaş nkollî le rastî nakey? Ha? Bo wellam nadeytewe?
Mecîd : bêdeng be, key katî rexneye!
Fermande : êsta dekewînerrê, dû dû rêbken û ta xoman agadartan nekeynewe, Kes le xoyewe bemlaw bewlada nerrwat. Lenêw şar nabêt her Kes boxoy bllawey lêbkat, debêt beyekewe bîn !
Leber xoretawî dwarrojekanî (reşemê)da bere bere dunya germ dadehat, masulkekanî nêwşan xawdebûnewe, xwên dezayewe serpence û lêwe tezîwekan germ dadhatin û hellmî henaseyan wirde wirde dyarnedema.
Dû dû beqed pallekanda berew nêwdolleke Xwardebûnewe, tîşkî xor le dllope Şewnimî ser tawêrekanda, detut şkanewey allîy gonay kîjoleyekî paçelleye le kanyawêkda. Car care ew marmêlkaney ke xoyan dabuwe berxoretaw, bedengî hêlîkopterekan dehepesan û xoyan dehawîşte kelênî tawêre berdekanewe. Hendêk car hengawekan hênde ben170 ezm bûn, leşkreke tenya le hezar pêyek deçû û letek geyiştnî be cade xollekey (sazan) le pêçawpêçî dollekeda hendêk car le teputozî toyoTakanî supay Pasdaranda leberçaw windebû. Katêk ke Mrov frîwbixwat, îdî çep û rastî xoy nanasêt. Ewaney birrwayekî ptewyan bem kare hebû, dûlaqî dîkeyan qerizdekrid, bellam ew laqekanî bû bûne kollêkî qurs, serbarî çek û teqemenîyekey, bedway xoyda rakêşîdekirdin û le hewraz û nşêwîda, debûne barîkî gran bekolîyewe. Paş yek dû sat rêkirdin û xodan bezewîda, letek derkewtinî kopterekan û lurey Gulle tope dûr-hawîjekan, birsîyetîş zorî bo hênabû. Xeyallî raburdû serapay hoşî dagîr kirdbû…
– tenya yek wşe besbû, bo ewey legell kawe û ‘usman û westa bekir û ewanda bgerrêmewe şar û nekewme em zelkawewe. Êsta be çi ruyek byanbînmewe, çon seyrî ew Kesane bkem, ke pêmdewtin çon debêt Pêşmerge pêş Pasdar bkewêt?
Ayende boy lêll û narroşnibû, qed nedehate berçawî, detgut rewrrewey mêjû le westandaye. Dengî nahemwarî kopterekan, sîmay drrindaneyan her detgut, frîştey Gyankêşn, xoyan Xwarkirdewe û pole balldarêkyan berdawe,
drêjayî dollekeyan kêlla..
Dengêk: ewe(‘unqud)e -(leberxoyewe) ewe sindane, çend bem bare dilxoşe! (Girmey seyareyek.. Ke geyişte tenîştî ew, naylonêkî dembestrawî hellda) : ae ey Xwardnewe? (Pelamarî dayê..) : seyr çend Mrovdostin! Nawkekuleke, kişmîş, fistiq, badam, piskuyt û berdanewey bombay hêşûîy!!
Ledem (kelî blê) hengawekanî qoristir û laqekanî berrroxî zewîda rodeçûn, katêk ke pşûydeda, biçkole û hîlak detgut bnedare û sewizbuwe. Hemû ştêk bo ew rengî namoîy pêwe dyarbû, ser awekey çawg, detgut hezaran Salle ranhmerr bewêda guzerî nekirduwe, xollepotey dewrî çawg, detgut bedem gerdelûlî byabanewe şenkrawe. Be hesretewe xoy geyande aweke û demî naye demî (çawg)ewe, detgut dilldarêkî yar nedîtuwe û tasey dûrî deşkênêt.
– pêş ewey Gyan ledestibdem, ba tînûyetîm le to bişkêt. (Be qingeçawêk sernicî lêwar gumekey da) : ae… Ew Rojane çende xoşbûn, lêreda xoman mestdekrid û êware berew şar dekşaynewe. (Zincîrî bîrewerîyekanî hellkrayewe sereta) : bo yekem car, ke lêre mestibûyn, bedem galtihkirdnewe be sedam hsên, berew şar çûynewe, Xellk be dirrdongîyewe serincyan dedayn ..
(dengêkî girr zincîrî bîrewerîyekanî piçrand, çon şwaneyek merekanî awbdat û be şull byandate berxoy, awa rûy têkirdin … )
Fermande : berew bamok hellgerênewe, Kes le xoyewe bemla û bewlada nerrwa !
Xoretawî paş nîwerro le bamok, letek nîwey awaîy çawşarkê bû, pîremêrd û mêrdmindallan le pena dîwaranda danîştibûn, pîrekan basyan le raburdû dekrid û destyan be smîlekanyanda dehêna û ax û efsusyan bo Rojanî cwanî helldekêşa .. “Pêş serdemî komarî, çon swarçakêk bûn, karwanyan dekrid û bêtris bo germyan û kwêstan deçûn. Mindallanîş bedem pêkenîn û xohellkêşanewe, basyan lewe dekrid, le Fêrge çend wiryan û xewnyan be dahatuwewe debînî. Seretay leşkir geyiştbuwe nêw awayî. Le pêçawpêçî Kollanekanda detgut, reşmare û jar le bindanîda kodekatewe, weha bexêrayî be senêrgekey nêw awayîda tîperdebûn. Mnallan le hejmeta çawyan ebleq .. Jnan le dirzî Dergewe hepesaw, deyanirrwanîye Ruxsarî rîşn û çilknî jêr cemedanîye reş û spîyekan. Pêş ewey le awaîy derçin, pîrejnêkî reşpoş bedem giryanewe ruwe û leşkreke..
– Rollekanim ême çîman beserdêt?
Kes wellamî nedayewe.
Hengawekanî ew hênde kurtibûn, le Hawellekanî becêdema, seyrêkî pîrejnekey kird, pîrejneke ewî bew rîş û clubergewe nenasîyewe. Firmêsk zaye çawekanî, qurrgî pirr giryan bû, leber xoyewe ..
– to blêy, hêşta em Xellke Pasdarekanyan nebînîbin? To blêy, bombaranekanî (Sallanî81, 85, 86, 87)tyan lebîrçûbnewe, ke çon le nîwey Şewda bo parşêw û nwêj, bo parranewe le Xwa beyanyan Xellkyan beaga dehêna. Çon dengî topekan, hoşî leber Mnallan debrid û be dllerrawkêwe deçûne Fêrge û Taku degerranewe Mallewe, dillyan le sîngyanda ballefrrêy bû; Mallî çî, kelaweyek, komellêk Goşt û êsk û gomêk xuênî Dayk û bawkyan, debuwe wellamî ew pirrsyaraney ke dengî topekan le hoşyanda drustyandekirdin …
Her çon bû rakêş rakîş, xoy geyande şar. Her Kese û belayekda deçû, hendêk le mollgekanda çekyan derdehêna û hendêkî ke perwendekanî Asayş û hewallgirîyan desutand, hendêkî dîkeş çawerrêy destûrî layenekan bûn, her komellêk û berew lay layenêk ke layengiryan lê dekrid deçûn, bellam zorbey Xellk rjîmî (be’s)yan denasî û lewe dillnyabûn, ke bûnete suTemenî Cengî ‘îraq– Êran û beşêkin le gîrawekanî şerr le laî herdûla. Êsta îdî binkekanî hewallgirî û Rêkixrawî Part û Asayş, Xellk bebê sllemînewe lêyan nzîkdebûnewe. Leşkreke wek zerdewalle pureyan le binkey hewallgirî dabû. Fermandey le şkir rû le Pêşmergekan:
– bêcge le hêzî Pêşmerge, Kes boy nîye çek hellgirê û debêt Xellkeke çekbken û bîdenewe dest şorrş ….
Le çawtrukanêkda Pêşmergekan kewtne gêrranî rollî (swarekanî selahedîn) û berbûne Gyanî Xellk ….
– were kake, were ew çekane bo kwê debey ? Ewane çekî
Şorrşin!
– kake hî xomin, xom girtûmin .. (Destirêjêk) her Kese û belayekda, komellêk be destrrêj berew nêwendî şar … ewîş bexecalletewe le dwayanewe çekekey serewixwar kirdbuwe şanî û mandû detgut, bo bêgarî deben, wrrukas, le beramber xzim û nasrawanda şerm daydeygirt. Axir pêywanebû, Rojîkî wa bêtepêş, bbête berleşkirî axundekan. Paş sed mîtrêk, destrrîjêkî lêkra, belay çepda awrrîdawe, seruteney Serbazêk dyarbû..
– ae, Kest peydanekrid, min nebêt, hey bedbext, êsta îdî cyawazî min û to nîye. Berew Xwar mlî rîgey girtewe, le çwarrryanekeda belay rastda baydayewe …
– ay lew Rojey ke têyda behelledaçûm, a lêre dabû, Sallê lemewber ke befîşekî doşkay zrêpoş (merîwan) Gyanî ledestda, ay lew Roje şûme, hellçûîn û şarman girtedest, Serbazekanman kêşane rîzî xoman, bellam bêezmûn. Kê kirdî û kê Xwardî ?! Ême bûyne qurbanî û melakan birdyanewe. Katêk ke ême be termekey (merîwan)ewe mizgewt be mizgewt, bo raperîn bangewazî cemawerman dekrid,
Melakan pasewanî taybetîyan hebû, le caş û ….
Berdem bankekeke Xellkêkî zor Kommelleyan kirdbû, nîwe çawerrêy wergirtnewey parekanyan le bank dekrid û nîwekey trrîş deyanpirrsî çîbkeyn, be’si em şare wêrandekat. Jnêkî qeyre rû le fermandey Pêşmergekan …
– kake Gyan, bexwa Mangane paşekewtimkirduwe,
hetîwbarm, bellku parekey min bdenewe, be qurbantan bim.. (Pelamarî pêlawî fermandey da Maçîbkat….)
Fermande: drodeken, katêk ke daway yarmetîman lêtandekrid, gişt deparranewe û detan wit hîçmannîye, keçî êsta tenanet bêwerijnekanîş pareyan le bankda heye.
Pîremêrdêk : kakî lêprrisraw, başe eger rjêm bombaranî kird û Hêrşîhêna, ême çîbkeyn?
Fermande : dek zîrrirhibken, meger hêzî Pêşmerge beçî dezanin? Taze rjêm natwanêt hêrişbkat. Êsta brron û bllawey lêbken, ba karekeman encambdeyn, dwatir her Kes le bankda parey hebêt, hîsabê letek dekeyn.
Çend pele hewrêkî mat, le xorawabûnda sûr sûr Hellgerrabûn, detgut tabloy sbeynê dekêşn, letek reşhellgerranî pelle hewrekan, Şew çarşêwuî reşî beser şarda kêşa. Hêşta Pêşmergekanî fermande, xerîkî le gunîyhkirdnî parekanî bank bûn.
Fermande: kurrîne xêraken, debêt zortirîn deskewt bo ême bêt. Êran xoy bellênî pêdawîn….(rû le çekdarêk) : behemuwan bllê, ba bo xewtin le laî mizgewtî kokoyan kobbnewe ….
Le dûrewe dengî destrrêj û arpîcî dehat, carcarreş dengî topêk, dllî şarî dadexorpan. Pasdar wek rewe şemşeme-kwêre şaryan teydekrid, qaremananî gel û Nîştman, fermande û pyawmaqullan, deste deste le Mallî Xwapêdawekanda kobûbûnewe. Mizgewtekan pirrbûn le çekdarî bzutnewe, deste deste musillmanan dehatne xizmet melay serkirde ..
– qurban ême amadeyn, her çîmapêbkirêt.
Melay serkirde : bexêrbên .. Bexêrbên, eme nîşaney dillsozî û Gyanfîdayîtane bo Ayînî îslamî pîroz. Îdî katî ewe hatuwe, lem şare Ayînperwereda, şerî’etî îslam pyadebkeyn û gumrahan leser rêman pakbkeynewe. Hengawî yekemman nawe û brakanman letek supaî komarî îslamî bra, emrro yekem cîhadyan be serkewtin geyand. Le kenarî rubarî (sîrwan), çekdare gumrraw û bêdînekanî (Kommelle)î gawryan lenêwbirdin. Îdî le beyanîyewe karî duwem destipêdekat; rageyandinî hîcab, memnu’bûnî Xwardnewe, tobepêkirdnî ew gencaney deçûne tyatroxane û temeşayandekrid. Debêt em şare wek ew serdemey lêbkeyn ke leşkirî îslam azadyankird. Layenekanî dîkeş Rojî xoyan dêt û rayandemallîn. Êran bellênî pêmandawe, ke hemûyan bxate jêr çawdêrî êmewe. Eme bernamey êmeye û pêwîste Xellkî hanbden, le rîzekanî êmeda çekdarbin, eme hengawî yekemî damezrandinî komarî îslamî ‘îraqe. ÊsTake min derrom, hendêk qsewbasm letek ( axay taranî) serleşkirî supay Êran heye, debêt ‘afûm bken, ke natwanim zyatir latan bim. Be xuday gewretan despêrm …
Hemuwan xerîkbûn, nexşe û plan dekîşra, ta şar îslam bken, sewzî bken, zerdî bken, şînî bken. Berdem binkey Asayşî şar (sera) detgut berdem qerargakanî remezane le (pawe) û (merîwan), lecêy mulazm xalîd, axay (dîhqanî)
Danîştibû, axay (taranî) be bêtel xerîkî qsekirdinbû..
– wek pêmutî axay (muşîrî), fermanmanpêdrawe, ke rêge nedeyn Kes berew snûrbirrwat, debêt Xellk lenêw şarda bmênêtewe, wek xot lewewpêş agadarkrawî. Be Xellkeke bllê ba netrisn, ême be endazey pêwîst hêzî djehewayîman heye û le berekanî Cengîşda (be’sî)yekan wreyanberdawe, ta nzîkey şarî (seydsadq) ledestxomandaye, lewlaşewe supa û erteş hêrişdeken. Lebîrtanneçêt beyanî sat (10)î pêş nîwerro, lêre lay ême ko debînewe, ta destûrî tazetan pêbdeyn ….
Şar wek şaremêrûley şêwaw, Xellk hendêk berewiXwar û henêk berewjûr, çep û rast seryan lêşêwabû. Şarezûr bûbuwe berey şerr, berew horaman û sazan rêge nebû, gişt şarrêgekanî şar daxrabûn, supay îslam, rêgey be derbazbûn nededa, Pêşmerge qaremanekanîş xerîkbûn, sawîlkane Çîrokî serkewtinyan bo Xellk degêrrayewe. Hêşta Pyawanî rjîm lenêw Xellkda xoyan heşardabû, bebêtel letek rjîmda lîstî nawnîşanî ew şwênaneyan deda, ke Xellk be nyaz bû rûyan lêbnên. Le yek satda djekan pêkewe yekangîr bûbûn, Merg û jyan, frîw û sawîlkeyî, tawan û bêtawan, azar û şadî. Hêşta Şew beberyewe mabû, Xellk tenya be çradestîyekanda yekdîyan bedîdekrid. Ay lem ser-lêşîwawîye, letaw denge deng û hatûçoy Xellk, le bin pasar û serçllî drextekanda, çuleke û kotrebarîke hepesabûn. Le tek hengawî her Mindallêkî toqîwî kol-lepşit, şar le temumjî beyanîda derdekewt, pirrsyar le dway pirrsyar le hoşî rêbwaranî bêçareda pengîdexwardewe … “Bo kwê?”, ” kwê baştre?”, “çîman beserdêt?”, “bmênînewe yan broyn?” ….. Tris û dûdllî, çokî zorbey Xellkekeyan şilkirdbû, hoş karînedekrid, Kes neydezanî le kê pirrsyarbkat. Her bûnewer bû, gwêy bo denge dengekan radêrabû, bo bîstinî dengî Merg le lûrey gûle şumekanewe ….
Caran çawe eblleqekan le şram û zimnako rademan. Bellam êsta Xellk berew derbendîxan û seydsadq derrwanin û be dellerrawkêwe gwêyan bo girmey topxanekey seraw radêrawe. Çawe bêoqrekan le Asman ramawn û carcar balldarêkî berzefr, lêdanî dillyan xêratirdekat û henasebrikê, Mrov Gyankîş dekat. Katê destî lerzokî şar parûy beyanyaney bo dem debrid, birryarî Merg beser ballî teyre Ebabîlekanewe, le koşkî serokkomarewe berew bakûr kewtibûhrrê. Çendî xor le zincîre şaxekanî horaman dûrdekewtewe, hênde pole Ebabîlekan le şar nzîk debûnewe. Bazar û dukan beşêwey tris û narrezayî daxrabûn, her Kesew serdanî Kesukarî dekrid û çend wşeyekyan be nhênî lay yekdî becêdehêşt. Berderkî sera le qerebalxîda şepolîdeda, her pirsyarbû xoy be jûrekey (mlazm xalîd”)da dekrid, bellam bêwellam û bêseruşwên, leser mêze beXwardin razawekey, berdem axay (dîhqanî) û (taranî) û mela û axay muşîrî da zîndebeçall dekra. Rojnamenûsêkî Êranî be îşaret be Mnallanî degut: leberdem Wêne şkawekey serokî qadisyeda buwestin, bellam lêy tênedegeyiştin …
Her çon bû, drrî be qerebalxîyeke daw xoy geyande nêw hewşeke, qondaxî çekekey ber Rojnamenûseke kewt, be peşkawîyewe:
P.mi : bimbûre nemzanî, mebestimnebû.
Rojnamenûs: (be zmanî farsî) ştêk nebuwe, bburn êwe
Farsî têdegen?
P.m.: (benabedllîyewe): bellê.
Rojnamenûs: detwanî bew Mindallane bllên, miştyan girmolle bken û leberdem Wênekey (sedam husîn) buwestin, taweku Wêneyan bigrim …
Mnallekan wek bllêy awatexwazî weha Rojêk bûbin, her hêndey mabû, bekollekey Wênekeda serkewn û pence bkene Take çawe neşkawekey se dam huseyn …
Rojnamenûs: (rû le laweke) to Êranît, lêre çîdekey?
Laweke: nexêr, min Xellkî em şarem, çawerrêy wellam dekem, bbûre min derrom …
Xor geyiştbuwe nêwerrastî Asman, Mnallêk bedem hellhatnewe, hawarî lîhesta.. “Froke hat, frroke….”. Pole Ebabîleyek bo serûy şar xoyandadayewe. Leyek çirkeda, hemû ştê gorra. Le dengî napallmekan, cestey şar wek pirrçî şorebê bedem reşebay xezanewe delerî û lkupopekanî deşkan û gellakanî dewerîn ….. Hengawekan xêratir û xêratir debûnewe, gwê kas û ejno şil.. Hawar û bawkerro, zrîkey Mindall û lêdanî bomb û rokêt. Hewt hewt Ebabîlekan, şaryan berdbarandekrid. Lenêw deng û hujey rokêtda, qaqay pêkenînî pyawêk şepolîdeda. Rû le çekdarekanî naêw hewşey sera …
– bo xotan şarduwetewe, xo êwhhatûn rizgarmanbken?
Detgut le Qesabxane derçuwe, ser û sîmaî xwênawî letek qaqay pêkenînekey, giryanêkî xest le qurrgîda pengî dexwardewe ….
– Lêre çîdeken? Xo êwe jin û Mnalltan, Kestan lêre nîye, bo naron?
Ew zmananey ke ta satêk lewewber, wek dûpşik be mêşkî Xellkyanewe deda, le astî trisda weha lallbûbûn, le zarda nedegerran …. Peyta peyta rokêt û napallm debarîn û ewîş deste girmollekanî berew frrokekan helldebrîn û hawarî dekrid …
– : bo xutan heşardawe, bo bergirî naken?
Le dwayewe lawêk be pelle rêydekrid, bedem henasebrikêwe…
– heftaû şeş Kes, heftaû şeşKes… gomî xwên, tenya ew pyawe mawe, ewîş wa şîtbuwe. Çî bkeyn ha .. Çîbkeyn?
Pirrsyarekanî lenêw girmey frrokekanda winbûn û bêwellam Manewe, Kes lew nêweda nemabû. Her Kese û belayekda raykird. Pol pol Ebabîlekan, peyta peyta Asmanyan le hewrî Mergawî pirrdekrid û jarbaran perrey Gullenêrgis û rûmetî Mnallanî meynetî desutand. Lûley djefrrokekan berew naxî zewî roçûbûn. Qaremananî gel lenêw baxekanî (Gullan) û (çawg) û (hesenawa) -da xoyan heşardabû, her detgut em şare çekdarî têdanîye. Tenya bergirîyek le şar, nîgay pirr parranewey ew Mnallane bû, ke le Kollanda bedem yarîkirdnewe, dengî frrokekan hêzyan le ejnoyan brrîbuû, çawerrêy teqînewey bombayek leser cesteyan bûn. Le demî çûnewey Ebabîlekanda, hawar û zrîkey Mindallan Asmanî şarî teydekrid, be çend hengawêkî lerzok Kollane û Kollan, xoyan degeyande qeraxî şar ….
Serî wrrukas, bûbuwe barêkî gran beser cesteyewe,
neydezanî birryarî çî bdat, xo derbazkirdin, dozînewey Kesukar yan agadarî le jin û Mnallanî hizbî dêmokrat, her çon bû xoy geyandewe yekêk le jîrxanekan. Letaw zrîkey Mnall û qîjey jnan, Kes gwêy le dengî ew nebû. Maskekey le serî kirdewe û frrêy da bo jnêkî zeyistan ….
P.m: ewe bkere sert, hendêk parçe perom bdenê, mam Tofîq to yarmetîmbde.
Mam Tofîq: başe kurrm.
P. Mi : xokes nehate sertan, ew hetîwe negerrayewe?
Mam Tofîq : Kesman nedîwe, çend car guêman le dengî Pasdaran bû, taweku ewan derroyiştin, xoman matdekrid.
P.m: ey Kes le jêrxanekey dîkewe nehat?
Mam Tofîq : kê bêt, her jin û Mnalln, çon dewêrn?
P.m: ba em parçe perro terrane bedem û lutyanewe bigrin, betanîyekî terrîş bkeyn be perde bo jêrxaneke.
Mam Tofîq: başe bra, lêprisraweketan çî wit? Êsta hêzî şaho û dalleho le kwên? Derbazbûn yan?
P.mi : hêndey min bzanim derbazbûn, lêprisrawanîş wellamî Kes nadenewe, mnîş becêmhêştin û hatmewe. Ta êware çawdêrîtan dekem û îdî min derrom. Min wek xom agadarî êwe dekem, egîna demêke bawerrm beme nemawe.
Mam Tofîq: ey ême çîbkeyn?
P.m: debêt ewan çarenûsî êwe dyarîbken. Ewan le êwe berpirrisn, meger brraryannedawe, ke derbaztanbken?
Mam Tofîq : nazanim çon debêt, çon lem dawe rizgardebîn? Nazanim çon Nan bo em Mindallane peydabkeyn, wexte lebirsa bmirn.
P.mi : her êsta min deçim bo jêrxanekey ewla, taweku hewallyan bzanim û le Mallanîş Nantan bo kobkemewe .
Mam Tofîq: kurrm ger naêytewe, pêmanbllê, baçawerrê nebîn. Nazanim, bo hizbî ême wa gollî hizbekey êwey Xward?
P.m: wek wtim, min îdî ser beKes nîm, tenya wek xom yarmetîtan dedem û bes, berrast lebîrm çû! Mam Tofîq, bellku bgerrêy lenêwmall û hewşeke hendêk xeluz peyda bkey û bîkene naw parçe qumaşewe û be dem û luttanewe bîgrin û lewêwe henase hellmijn.
(p.m)ke çuwe serewe û çend hengaw berew dergake … Teqînewey bombayek … Xoy bezewîda da û zrîkey Mnall û hawarî jnekan degeyişte keşkelley Asman û le Asmanewe bêcge le bomba hîç wellamêk nebû ….
Pîrejnêk : were bawkim Nanman nawêt, merro, axir ême çîbkeyn, xo leber Pasdar natwanîn wek Xellk, le jêr em bombabaraneda, xoman qutarbkeyn!
P.m: axir êsta ewanîdî çawerrên, bzanim selametin û
Çîyandewêt?
Mam Tofîq: lelay ewan sîgarêkim bo bêne, tutnim lêbrrawe, kurrm.
P.mi : başe mam Tofîq, be çawan.
Her çon bû, be penadîwaranada, Malle û Mall xoy geyande jêrxanekey gerrekî (kanî şêx), dengî çend jin pêkewe …
– ewe çon wa debê? Xo ger Pasdar bhatayete Serman, kê deytwanî rêgeyan lêbgirêt?
P.m: başe çîbkem, Daykanim? Herwa firyadekewm, taze tenya xomim. Weku xom dêm û deçim.
Jnêk : ey hevalleket kwa?
P.m: lewe deçêt, le şarda hellpey maşîn bkat ya le derewey şar xoî heşardabêt.
Jnêkî dîke: ey mam Tofîq û ewan mawn, selametin?
P.m: bellê êsta lelay ewanewe dêm, mam Tofîq daway Nan û sîgarî dekrid …
Dengî bombayek, şkanî Pencere û şûşe û barînî parçe çîmento, bonêkî tîj, dukellêkî xest û sûrbaw. Gişt dayane zrîke û hur, teqîneweyekî dîke ..
P.m: xêraken, çend setle awêk bhînin û parçe perro terbken
Û dem û luttanî pêbgrin. Xeluz bdoznewe û bîkene parçe qumaşewe û ber henasetanî pêbgrin.
Xakî nêw hewşeke reşhelldegera, detgut tîzabî pêdakrawe, Gulle rengawrrengekanî nêw baxçeke, sat be sat pejmurde debûn, (p.m)ke destêkî be qoll û ranîda hêna û reng û boy şêwa ..
Xellkeke : çîye bra, boçî şllejay?
P.m: kîmyayye, gazî kuşindeye.
Denge deng : Malltan kawlibêt, bo hatintan. Eme karbû, kirdtan. Mallî ême û şarekeştan kawilkird…
P.mi : min derrom Nan peydabkem, her êsta degerrêmewe latan.
Her çon bû, xoy geyande Kollanekey piştewe, hawar û nalley pîremêrdêkî demuçaw sûtaw û Ruxsar şêwaw, Mnallêk lew
lawe bedem Gyanellawe nuzey lêwedehat..
– daye.. Daye.. Day.. Da….
Pîremêrdeke : kake Gyan, le rêy Xwa yarmetî, Kesm nemawe, ey hawar … Xwa hawar.. Xwa Takey…
P.m: mame Gyan min natwanim hîçt bo bkem, tazuwe xot bgeyênere awekey kanî şêx û xot bxere aweke, egîna brînekant qulltirdebin, tenya awî sard başe. Hîç derman şiknabem.
Pîremêrdeke: ey hawar bezeyî nemawe, ay lem Roje têykewtîn, bo griftartan kirdîn, bo?
(p.m)ke, hîç wellamîkî pênedrawe û xoy geyande Mnalleke… Bellam drengibû, destekanî wek ballî şkawî pepûle, le mlî allabûn, çawekanî wek deryayekî meng le Asman ramabûn … Komellêk ceste le bzutin kewtibûn, sîngî awsaw .. Demuçawî şêwaw, çend merrêk gîjkewtibûn û leqefritêyan bû .. Mamrêk gîj û larelar xoy be dergay kulanekeyda dekrid, wek bllêy le dozînewey cûckekanî hîwabrribûbêt. Pole Ebabîlekan peydabûnewe… Berrakirdin xoy geyande dîwarêk, dengî bombayek, dukellêkî xest û sûrbaw, berew Asman … Xest xest wek tem nîşte ser rasterrêgey kanî şêx û bamok … Her çon bû xoy geyande Mallî ser suçî dûrryaneke …
– Malleke.. Malleke .. Kesêk le Malle?
Dengêk le jêrxanekewe: bellê, ewe kêye?
P.m: mnim, yarmetîm dewêt.
Pyaweke: kurrm, were Xwarewe.
P.mi : ger hetane çend Nanêkim dewêt?
Pyaweke rû le Kçekey: adey Kçim, çend muçenanêkî bo bhêne.
P.mi : ger gûnîyekîştan hebê zor çake.
Pyaweke: eme bo kê debêt, eger bo Pasdar û Pêşmerge bêt, natdemê?!
P.mi : bo jin û Mnallî Pêşmergekanî hizbî dêmokrat debêt, lêyanqewmawe û le tirsî Pasdar lêre gîryaniXwarduwe. Bê Nan û xorak, lejêr bombaran û le tirsî Pasdar nazanin çîbken, yarmetî êwe manan nebêt, hîçî dîke şiknaben .
Jneke : Kçim hendêkî dîkey bderê, kê dellêt, ême demênîn?
Pyaweke : başe kurrm ême çî bkeyn, le derewe Xellk zor kujrawe?
P.m: bêendaze le Xellk û le Ajell. Kîmyayye .. Kîmyayî,
agadarbin, her frrokekan bwaryanda brron, lêre memênin. Min derrom, zor supas, Malltan awa.
Xoy geyande çend Mallêkî dîke, hendêk zîndû, hendêkîş
Nîwegyan û mirdû. Le (kanî şêx) gunîyek Nanî kokirdewe. Jin û Mnallekan le birsa pelamarî gunîyekeyan da.. Dengî Ebabîlekan û teqînewe, jin û Mnallekan le tirsa Nanekeyan le bîrçû, kşanewe nêw jêrxaneke.
P.mi : ewe nîwey bo êwe. Çend sîgarêkim bdenê bo mam Tofîq.
Jnêk tege sîgarêkî dayê û rû le (p.m)ke…
– bllê bzanim, mêrdekanman geyiştne kwê, selametin?
P.mi : nazanim, dillnyanîm, herçon bêt le êwe selamettrin.
Jneke : dellên dwênê êware, Pêşmergekanî (gurdanî şwan)î Kommelle le (çomî sîrwan), hemûyan lenêwçûn?
P.mi : mnîş bîstim nzîkey (90) Pêşmergeyan Gyanyan ledestdawe.
Jneke : hey ro, bexuday ew ‘ebdulayey mnîş, be selametî derbaznabêt.
P.mi : min debêt brom, derga bigrin û ger Pasdar hatin, xotan
wa lêbken ke ‘îraqîn û lêyan tênagen. Be dest û demuçaw, wellamyan bdenewe.
Jneke : kurrm agat lexot bêt, be mam Tofîq bllê, ger burdman nema, ba herke tarîkdahat, bête laman û ta Pasdar
Neygirtûyn, pêkewe berew şwênêk bçîn.
Girmey frroke û şrîxey bomba, xanûy ruxaw û cestey sûtaw û awsaw, camedanî û mişkî şêwawî Pyawan, serpoşî krawey jnan, pirrçî allozkawî Kçan, destî girmoley Mindallan, çawanî sûrhellgerraw, le naxîda beramber serkirdekan, hêndey dîke rik û bêzaryan coşdeda. Wşey Pêşmerge îdî le hoşîda, watay caranî nebû. Wek bûnewerêkî pîs û gendell seyrî xoy dekrid û be şermezarîyewe areqey raburdûy derdeda…
– min çend gewc bûm, gerranewem paş xopîşandaneke bo nêwşar û xodanedestî be’sîyekan, zor lem tawanbarîye baştirbû, her çon buwaye, lewêda tenya Kesayetî xot dekuşt, bellam êsta, berbûkîy leşkirêkt kirduwe, ke hezar û çwarsed Sall lemewber, em şarey le xwên gewzanduwe. Lewaneye ême paşmawey ewane bîn, ke xoyan bedestewhdawe.
(Dengî bombayek rayçenand, xoy helldaye ew dîw Dergekewe)
Mam Tofîq: kurrm mawî?
P.m: bellê mame.
Mam Tofîq : le derewe çi xebere?
P.m: bllêm çî, ştî wa le mêjûda qed rûynedawe, awa birrwa zor
Kes dekujrên, şarêkî bêdjehewayî, frroke teratênî têdadekat. (Dengî rewe eBabîleyekî dîke…)
Mam Tofîq : kurrm, xot bde bezewîda !
(Xoyan be zewîdadeden ta frrokekan tê deperrn.)
P.m: her wabuwe, ke Rojgar bûbête topî gewcan, ewa galltecaryek berpabuwe. Kotaîy her şerrêkyan wêranî şarêk buwe û debêt.
MamTofîq : wa dunya tarîkdahat, ême çî bkeyn ?
P.mi :berrast le bîrimçû, re’na xanim wtî “babêne laî ême, êre le qerax şarewe nzîktre, çi be man û çi be mirdin ba pêkewebîn”. Ewe hendêk Nanim botan hênawe, min brîndarbûm, laqekanim sutawn, hestdekem, çawekanim lêlldebin. Min şerrmezarm, ke leme zyatir natwanim harîkarîtan bkem. Ta jêrxanekey dîke, ta lay ewan, min letektan dêm. Îdî lewêwe min derrom, bellku Mallî xoman
peydabkem, hêşta nembînîwun, ger mabin başe?!
Demêk bû, dengî frokan le Asman brrabû, le gişt layekewe hawar û rorro, Asmanî detenî .. Kes neydetwanî firyay Kes bkewêt .. Her çon bû, ew mam Tofîq û ewanî geyande jêrxanekey dî, dengî giryan û xoşî yekdî bînînewe têkell bûbû. Ewîş qurrgî pirrbûbû le giryan, leyek katda turreyî le serkirdekan û şermezarî beramber Mindallanî naw jêrxaneke bepêçewaney yekdîyewe fşarîyan dexisteser. Birryarêkî sextibû, qollî mam Tofîqî girt û kêşaye ewlawe ..
Mam Tofîq, min derrom, ger em care derbazbûyn, ewa Rojêk dêt, yekdî debînînewe, benyazî dîdar.
Mam Tofîq û jnekan: Xwat letek kurrm, bexêrbçît. Xwa agadartibêt, bellku Kesukareket le jyanda mabin, brro bellku firyay ewanîş bkewî, brro, kurrm brro, Xwa agadart bêt ..
Le jêr perdey reşî Şewezengda, şar tenya le goristan û wêrane deçû, wirde wirde balambo û şnirwê û şram lenêw Xem û pejareda kurr kurr deçûnewe û sîmayek le şar nemabû, dengî traktor û giryanî Mnall û denge deng, Mrovî wrrukasdekrid.. Le ‘şehîdan’ewe bo şnirwê, le bamok û ‘bawekoçek’ewe bo Çnare û mordîn, le gişt layekewe korrewêk çraydestî berrêwebû, kiz kiz desutan, dekewtin û dekujanewe. Detgut letek laîtî sûrî frrokekan çawşarkêyane, ewan derdekewtin û eman dekujanewe, ewan derroêştin û eman helldekranewe..
Jnêk: frrokekan hatnewe, çrakan bkujênnewe, baneman bînin !
Pyawêk : bêdeng bin, babzanîn le kwê deden?
Jnêk : heme Gyan nabînim, kosar û hellalle kwan, çîyan beser hat?
Pîremêrdêk: Xellkîne destimbigrin, çawm nabînêt, ey hawar Kesm nemawe!
Mnallêk: babe.. Babe Gyan ewa hatim, le dwatim…. Babe .. Babe….!
Dengekan yekdîyan debrrî û leyek deallan û hawar û nzayan begwêy kerrrî Asmanda deçrî: “‘elî..”, “azad..”, “xecê..”, “babe..”, “daye..”, “xale..”, “purê..”, “ey hawar bezeyî”, “le kwêwe bêm..”, “daye.. Babe min detrisêm..”, “Rolle êwe brron, min Twanay rêkirdnim nemawe..”, “daye.. Daye..”…
Hawarêk, qîjeyek, gerrek be gerrek, Şeqam be Şeqam, Mall be Mall, pirr begerûy şar, derd û zuxall… “Hellebce bû be gomî xwên.. Pênc hezar henase xinkan.. Pênc hezar hîwa cwanemrg .. Pênc hezar bomba fruşran.. Pênc hezar bilyard dolar, le bankekanî Sermaye xzênran, hawar .. Hawar .. Hawar… Kwa Mrovayetî.. Hawar.. Hawar…
Azarî 1999 *
* pêştir le jmare (7) govarî hunerî (Jîlemo)î azarî 1999da benawî Xwazrawî (Ape)ewe, bllawkrawetewe
گهڕان له دووی نان
گهڕان له دووی نان
ههر چۆن بوو، به بهرتيل و تكاكاری خۆم له سنوور ڕزگاركرد و چوومه ئهو دیو. برسيهتی و هيلاكی ئهو چهند ڕۆژه پێمهوه دياربوو، بهم شێوهيه گهيشتمه ناوچهی ههمهدان و كهوتمه گهڕان بهدوای كاردا، كاتی كاری كشتوزار و كورهخانهكان نهمابوو، لهلايهكهوه هێنده برسيمبوو، وهختبوو پهلاماری گژوگيا بدهم، لهولاشهوه ترسی گرتن و بهههدهرڕۆیشتنی ماندوویی ئهو چهند ڕۆژه و گيرفانبهتاڵيم، تەنگەتاوی كردبووم. لهتاو ئهم بارەگرانە، گهر جوتيارێكم به جلوبهرگی خاكييهوه ببينيايه، ئهوا زهندهقمدهچوو و وامدهزانی پاسداره. كات دهمهو ئێواره بوو، چهند ‘جوجەسازی’یەك گهڕابووم، كارم دهستنهكهوت، ئيدی هێزم تيانهما، گهيشتمه ئهو بڕوايه، كه ئهگهر چوومهته نێو مۆڵگهی پاسدارهوه، دهبێت شتێك بۆ خواردن بهدهستبێنم، ههستمدهكرد وا له هۆش خۆم دهچم. بهڕاستهڕێیەكی خاكیدا ملی ڕێگەم گرتبوو، پاش چهند ههنگاوێك ماشينێك هات، كهمێك تێپهڕی و گهڕایهوه دواوه و وتی:
+ بۆ ڕهحمهت ئاباد دهچی؟
پاش كهمێك ڕامان وتم : ئا، بهڵێ.
سوار بووم و شوفێرهكه كهوته پرسيار:
+ نامۆ دياری وانييه؟
– بهڵێ.
+ خەڵكی سهردهشتی؟
– نا عيراقيم .
+ له ئاوارهكانی ههڵهبجهی؟
– بهڵێ.
+ بۆچی دهچیت بۆ ڕهحمهت ئاباد؟
– بهدوای كاردا دهگهڕێم.
شۆفێرهكه ساتێك بێدهنگبوو، ترسم لێنيشت، به خۆمم وت “پياوی ڕژێم نهبێت و بهگرتنمبدات، لهلايهكی دیكەشهوه دڵخۆشی خۆمم دهدايهوه، ئهی كێ دهڵێ پياوی چاك نييه و دڵی به من ناسووتێت؟
+ لێره كهس دهناسیت .. پێشتر لێره كارتكردووه؟
– نا، نهخێر ..
كهمێكی مابوو له گوندەكه نزيكبينهوه. شۆفێرهكه دهستی بۆ لای چهپی ڕێگهكه ڕاكێشا و وتی: ئهوه گهورهترين جوجەسازی ئهم ناوهيه. كه گهيشتينه ڕێكی جوجەسازییەكه، كهسێك بهرهو سهرڕێگهكه دههات، قهدوباڵایهكی گهوره و ڕدێنه ماش و برنجییهكهی خهتدابوو، ناوچهوانی تهخت و ڕوتاوه، دهستی بۆ ئۆتۆمهبێلهكه ڕاگرت.
شۆفێرهكه : سڵام ئاغای مرادعلی.
مرادعهلی : چۆنی ئاغای سلێمانی، سهلامهتی ؟
سلێمانی(شوفيرهكه): زۆر سوپاس، خێره وا لهم سهرەڕێگهيه، ڕاوهستاوی ؟
مرادعلی : چاوهرێی پیكابێكم دهكرد، باش بوو كه تۆهاتی، كهمێك ئاڵفم ههيه لەنێو دێيه، بهڵكو بۆم بهێنی.
سلێمانی: ههر ئێستا ؟
مراد علی : بهڵی ههر ئێستا، نهفهرهكهت هی نێو دێيه؟
سلێمانی : نا ئاوارهی عيراقييه، بهدوای كاردا دهگهڕێت، ئهم شهو لای خۆم ڕایدهگرم تا بهيانی، بهڵكو …
مرادعلی : دهتوانی شتهكانی پێباربكهيت و بيهێنيتهوه ئيره، لهوانهيه پێويستيم پێیههبێت .
شۆفێرهكه ڕووی تێكردم و وتی : دهتوانی له دواوه دانیشیت، ئاغای مرادعهلی دێته جێيهكهت، ئهوه بهختت ههبوو، وتی “لهوانهيه كارم ههبێت بۆی ” …
ئيدی من له پێستی خۆمدا جێم نهدهبووهوه، ههر ئهو ئێوارهيه دهستبهكاربووم تا بهرهبهری زستان بهردهوام كارمكرد، كارهكه هێنده سهخت بوو، ھەر مهپرسن. له ئاشی جوجەسازی كارم دەكرد، تهنانهت زۆرجار ئيشی نێوماڵيش، بووبووم به ههموو شتێك، دڵم له خۆشيا باڵهفڕێی بوو، جار جاره له ماڵي خاوەنكارەكەمەوە خواردنم بۆ دههات، كه شۆربايهك بوو يان ئهو مامرانهی كه نهخۆشدهكهوتن و سهرماندهبرين زۆرجار ئاڵفی مامرهكان ‘ گۆشت گيايی- سۆیا وشكە’م دهخوارد. سهرماوسۆڵهی پاييز و بۆنوبهرامهی جوجەسازی نهخۆشی خستم، چهند جار تووشی لهرزوتا بووم، بهڵام لهبهر قاچاخبوونم نهدهچوومه لای دكتۆر، تا دواجار تووشی سهرئيشهيهك بووم و له پڕ دهبورامهوه. ناچار به مرادعهلی خاوهنی جوجەسازییەكهم، گوت :
+ ئاغا گيان، ئيدی من ناتوانم بهم جۆره كاربكهم، بهڵكو كرێی كاری ئهم چهند مانگهم بدهيتێ و تا نهمردووم، بڕۆمهوه. وا بزانم ئيدی بۆ ئێوهش كهڵكم نهماوه؟
مرادعهلی: چۆن دهبێ، من بهم زمستانه كێم چنگ دهكهوێت؟
+ ئاخر بهم جۆره دهمرم، دهتوانم دوو ههفتهی دیكەش كاربكهم تاوهكو كهسێكی كه پهيدا دهكهی، ئهوسا منيش بهو پارەیەی كە لەلای تۆیە، دهچمهوه نێو خێزانهكهم.
– پارەی چی، مهگهر تۆ ئهم چهند مانگه، ئهو ههموو خواردن و شوێن و خزمهتهشمان كردووی، لهبهرچاو ناگریت؟
+ ئاخر حاجی ئاغا مهگهر خۆت نهتگوت ” مانگانه دووازده ههزار تمهن، شهو و ڕۆژ كار بكهم و خهرجم، واته خواردن و حهمام و شوێنی خهوتنم لهسهر تۆ بێت؟
– نهخێر، من لهڕێی خودا بهزهيم به تۆدا هاتووهتهوه، تاكو له برسا نهمریت.
+ ئاخر حاجی ئاغا، من نههاتووم بخۆم و ئاگام له سكی مناڵهكانم نهبێت، من هاتووم چوار تمهن بۆ ئهم زستانه بهرمهوه، تاكو مناڵهكانم لهبرسا نهمرن.
– ئێستا دهڵێی چی، ههروا دهڕۆی يان بتدهمه دهستی سوپا و بڵێم سیخوڕه؟
+ ههروا بهئاسانی ناترسم، گهر سیخوڕ بووم، بۆ ڕاتگرتم؟
– خۆت دهزانی، تا بهيانی لێره بيت، ئهوا من مهجبورم بتدهمه دهستی یاسا.
خۆم ناچارزانی، سهرپێچيمكرد و مامهوه، چهندجار داوام لێكرد، بهڵكو هيچ نهبێ خهرجی گهڕانهوهم تا سهر سنوور بۆ بدات، ڕاستييهكهی زۆريش دهترسام، ههر بۆيه وا بهئاسانی له مافی خۆم خۆشدهبووم، ئاخر زياد له شهو و ڕۆژيك له سنووری حاجی هۆمهرانهوه دوور بووم، ههرچيم كرد و كۆشا بێسوود بوو. بهيانی كه له خهو ههستام، بهتهمابووم بچم بۆ ماڵيان بۆ نێو دێ، بهڵكو سۆزی جوڵابێ و نائومێدمنهكات… پێش ئهوهی بهرهو سهر ڕێگهكه يهكهم ههنگاو ههڵبێنمهوه، بهرهوڕووم، ئۆتۆمهبێلێكی سوپا قوت بووهوه، هيچ بواری ڕاكردنم نهما …
ئۆتۆمهبێلهكه ڕاوهستا و چهند چهكدار دابهزين. لێپرسراوهكهيان كه دانهبهزیبوو، لەنێو ئۆتۆمهبێلهكهدا ڕوو له چهكدارهكان :
– : كوڕينه دهسگيری بكهن!
ههر چهنده وتم بارم وا و بابهت وا، سوودی نهبوو، چاويان بهستم و لەتەك خۆيان بردميان ..
له ڕێگه ههر گاڵتهيان پێدهكردم و جارجارهش مستێكان دهژهنيه لاتهنيشتم.
+ نمهكحهرام، به قاچاخ هاتووی، له ڕێی خودا كاريان پێداوی، كهچی دزی دهكهی و پهلاماری ناموسی حاجی ئاغا دهدهی ؟
ههرچهند سوێندم دهخوارد، به كوردی و چهند وشهیهك فارسی دهمگوت بهخوا هيچی وا نييه، بوختانه، كهچی زياتر لێياندهدام. پاش ماوهيهك لێكۆڵينهوه و لێدان، چهند ڕۆژ له سوپای ههمهدان زيندانیبووم… بهيانييهك زوو بهخهبهريانهێنام و وتيان:
+ ھەستە سهرت بشۆ و خۆت خاوێن بكهرهوه!
لهم ڕفتارهيان زۆر سهرمسورما و بهخۆمم گوت: بهخودا دياره ئازاددهبم، بڕيارمدابوو، گهر وازملێبێنن مهمنوون بم و ئيدی باسی پاره نهكهم . سات بوو به ههشت، دوو چهكدار به ئۆتۆمهبێل بردميان ..، كه دابهزيم، تهرازوو و ئاڵای ‘كۆماری ئيسلامی’م بينی، زانيم دادگهيه و سهرهتای كاره … مرادعهلی ‘حاجی ئاغا’، پۆشاكی سوپای پۆشیبوو، يهك دونيا لێیترسام، ئێستا ئيدی بهڕاستی كهسێكی دڕنده دياربوو، سهرهتا ئهويان بانگكرد و پاشان من. دوای چهند پرسيار و ناو و نيشان پرسين :
+ تۆ چۆن به قاچاخ هاتووی بۆ ئێران؟
منيش له ئهلفهوه تا يێ، باسمكرد، پێموابوو ئيدی ئێستا بهزهييان بهمندا ديتهوه ..
+ سهرهڕای چاكه و يارمهتی لهڕێی خودادا، بۆ دزيت له ئاغای مرادعلی كردووه، ها؟
بە ھەزار سوێند وتم، من هيچ دزيمنهكردووه، بهڵكو داوای مافی خۆمم كردوه، ئهو ئاوا به دزی تاوانباری كردووم، هيچ ڕاستنييه. ئهم قسانه كاژماردن بوون بۆ ئەوان، هيچ دادياننهدام و سهرئهنجام شهش مانگ له ديزل ئابادی ‘كرمانشا’ زيندانی بووم. شهوو ڕۆژم لهژێر فشاری گيانی و دهروونی ئهو جانهوهرانهدا بردهسهر، بهو هيوايهی كه بمگێرنهوه عيراق.
شهش مانگ، ههوڵياندا بمكهن به (توبهكاری ئيمام)، بهڵام بێسوود بوو، كاتی كه پێيانوتم تۆ سزاكهت تهواوبووه و بهيانی ئازاددهبيت، وهخت بوو باڵ بگرم، ههر چهنده نهمدهزانی چۆن و بهچ ڕوويهكهوه بچمهوه نێو منداڵ و كهسوكار. شهوانه، خهوی ناخۆش ناخۆش، وهك ديوهزمه له ناخهوه دهیانخواردم و ورهم پێنهدهما.
بهيانی زوو ههستام، خۆم خاوێنكردهوه و خۆم ئامادهكرد، زيندانييه ئيرانييهكان ئيرهييان پێدهبردم، كه ڕزگارمدهبێت و لهژێر دهسهڵاتی خواكاندا نامێنێم. نهياندهزانی كه نوێنهری خواكان، عيراقيشان كردووهته دۆزهخ.
ئهم جار لهتەك چهند چهكدار، سواری ماشینێكی سوپاییان كردم، چهند كاتژێر بهڕێوهبووين. گهيشتينه شاروچكهيهك بهنێوی ‘سهلاسی باوهجانی’، كه له ناوچهيهكی شاخاويدا بوو. من نهمزانی بۆچی بۆ ئهوێيان بردم، بهڵام ئهوهندهمدهزانی كه له عيراق نزيك بوومهتهوه. بردميانه شوێنێك ههر له زيندانهكهی ‘ديزل ئاباد’ دهچوو، لهتەك نامهيهك، داميانه دهستی لێپرسراوی ئهو شوێنه. پاش چهند پرسيار و بێنهوبهرده، پێیوتم:
+ ئێره قهرهنتينهيه و دهبێت لێرە چاوهڕێی ناردنەوە بيت. لێره دهورهيهك بهسهردهبهيت، گهر شتت لهسهرنهبوو، ئهوا دهتنێرينهوه بۆ عيراق.
سێ مانگيش لهوێ، كه زياتر له باخچهی ئاژهل دهچوو، تهمهنم بهسهربرد. ههرچی مروڤی تێكشكاو و پۆخڵه بوو، بههۆی دهستتێكهڵكردن لهتەك لێپرسراوهكانی قهرهنتينهكه و ههواڵگری بۆيان، دهردهچوون بۆ نێو بازاڕ و سهردانی و ههموو شتێكيان دهدرايێ، ههر لهوێش تێگهيشتم، كه دهدرێمهوه دهست جهلادهكانی ‘ ڕژێمی بهعس’. سێ مانگيش لهوێندهرێ زهجرم كێشا. كاتێ وتيان بۆ كاروانی بهيانی بهرهو عيراق، خۆت ئاماده بكه. لهبهر ههڵهاتنم له عيراق، كه به تاوان دهژمێردرا، گشت مووهكانی لهشم ڕاستبوونهوه! زيندانی ‘ئهبوغريب’ و ‘ههيئه’ی كهركوكم بيركهوتهوه، گهر بڕياردان بهدهستی خۆم بووايه، ئهوا له نێوان ههڵبژاردنی قهرهنتينهی كۆماری ئيسلامی و زيندانهكانی ڕژێمی بهعسدا دۆش دادهمام. چونكه دڵنيابووم، له ههردوو بارهكهدا، له بوونی خۆم كهوڵم دهكهن. كه گهيشتمه سهر سنوور، دهستم لهخۆم بهردا. لێدان و سووكايهتی لهبری پێشوازی و ئارامكردنهوه، دهتگوت گشت كهڕوڵاڵين، كهس بهخۆی ڕانهدهبينی داوای قومێك ئاو بكات. لهوێش به بەكرێگیراوی دوژمن تاوانباركراين و گوازراينهوه بۆ ‘دهزگای ئاسايشی گشتی كهركوك’. لەویش پاش ئهشكهنجه و لێكۆڵينهوه، دراين به دادگهی شۆڕش و ئهوانيش بهويژدانی نيشتمانپهروهرانهيان يهكی ساڵێك سزای زيندانیان وهك دياری لهسهر بڕياری سهرۆك پێشكهشكردين.
ئهوهی نهدهبوو ببێت، بوو، خهم و پهژارهم بۆ منداڵهكانم لهلايهك و زوڵمی حاجی ئاغا و ڕۆژانی ‘ديزل ئاباد’ و قهرهنتينه و ئهشكهنجه و سووكايهتی ئهم هاونيشمانييانهم له ژيانی خۆم بێزاريان كردبووم. ھهر چۆن بوو، ئهو ساڵهشمان له وڵاتی بێنانیدا بهسهربرد، وڵاتێك كه بووبووه وێرانهی شهڕه بێئهژمارهكان. ساڵهكهم تهواو كرد و بهدهست بهسهری بردميانه ’سهربازگیری’ و لهوێشهوه بۆ ‘بهسره’ تا خزمهتی وڵاتێك بكهم، كه تەنیا زيندانێك بوو بۆم .
پاش ههوڵێكی زۆر و بیرلێكردنهوه و پرسیار، خۆم دزيیهوه و به پاڕانەوە و ئهم سهر و ئهوسهر، گهيشتمهوه ههولێر و سهرم له ماڵی خۆمانهوه دهرچوو. نه شار شاری جاران بوو، نه مالێ خۆمان، ماڵهكهی جاران بوو. كاتێ من شارم بهجێهێشت ، ليستی سهوز فەرمانڕەوا بوو، كه گهڕامهوه ليستی زهرد باڵادهست بوو، دهتگوت ساڵههايه ئهم شارهم نهديووه. لهتهك كرانەوەی دهرگەی ماڵی خۆمان و وهژووركهوتنم، ههموو دايانه پرمهی گريان و باوكهڕۆ. منيش لهوان خراپتر، زۆر به پهله چاومگێڕا، دايكم و كچه بچكۆلهكهم ديارنهبوون، منيش بێپرسيار دهستم بهگريانكرد. لهتهك بهرزبوونهوهی دهنگی من و مناڵهكان، جیرانهكانیش هاتن و كۆڕی شیوهن گهرمتر بوو. سهرهتا وامزانی بۆ خۆم دهگرين، بهڵام كه چهندجار وشهی جهرگسووتاوی و ههتيوكهوتنيان بهگوێمدا دا، تێگهيشتم، هاوارم كرد، كوا دايكم، كوا شيلان؟ بهڵام بێجگه له گريان و باوهشپێداكردن و گهرمبوونی كۆڕی شێوهنهكه، وهڵامێكی دیكهم وهرنهگرتهوه. لهتاو ئهم باره و دووركهوتنهوهم، ئارهقهی شهرمهزاری و فرمێسكی چاوانم تێكهڵ بووبوون و بهخوڕ دههاتنهخوار. ئاخر من چووم نانيان بۆ بێنم، نهمزانی تاماوم دهبێ شهوان به ئارهزووی ديداريان له خهودا، سهر بنێمهوه.
نۆڤهمبهری ١٩٩٨
gerran le dûy Nan
gerran le dûy Nan
Her çon bû, be bertîl û tkakarî xom le snûr rizgarkird û çûme ew dîw. Birsyetî û hîlakî eû çenid Roje pêmewe dyarbû, bemi şêweye geyiştme nawçeî hemedan û kewtme gerran bedway karda, katî karî kiştuzar û kurexanekan nemabû, lelayekewe hênde birsîmbû, wexitbû pelamarî gjugya bdem, lewlaşewe tirsî girtin û behederrroyiştnî mandûîy eû çenid Roje û Gîrfanbetallîm, tengetawî kirdbûm. Letaw emi baregrane, geri cutyarêkim be clubergî xakîyewe bbînyaye, ewa zendeqimdeçû û wamdezanî Pasdare. Kat demeû êware bû, çenid ‘cucesazî’yek gerabûm, karm desitnekewt, îdî hêzm tyanema, geîştme eû birrwaye, ke eger çûmete nêw mollgey Pasdarewe, debêt ştêk bo Xwardin bedesitbênim, hestimdekird wa le hoş xom deçim. Berasterrêyekî xakîda mlî rêgem girtbû, paş çenid hengawêk maşînêk hat, kemêk têperî û gerayewe dwawe û wtî:
+bo rehmeti abad deçî?
Paş kemêk raman wtim : a, bellê.
Swar bûm û şufêreke kewte pirsyar:
+ namo dyarî wanîye?
– Bellê.
+Xellkî serdeştî?
-Na ‘îraqîm .
+ le awarekanî hellebcey?
-bellê.
+boçî deçît bo rehmeti abad?
– Bedway karda degerêm.
Şofêreke satêk bêdenigbû, trism lênîşt, be xomim wit “pyawî rjêm nebêt û begirtnimbdat, lelayekî dîkeŞewe dillxoşî xomim dedayewe, eî kê dellê pyawî çak nîye û dllî be min nasûtêt?
+lêre Kesi denasît .. Pêştir lêre kartkirduwe?
-Na, nexêr ..
Kemêkî mabû le Gundeke nzîkbînewe. Şofêreke destî bo lay çepî rêgeke rakêşa û wtî: ewe gewretrîn cucesazî emi naweye. Ke geîştîne rêkî cucesazîyeke, Kesêk berew serrrêgeke dehat, qeduBallayekî gewre û rdêne maş û brincîyekey xetdabû, nawçewanî texit û rutawe, destî bo otomebêleke ragrit.
Şofêreke : sllam axay mrad’lî.
Mrad’elî : çonî axay slêmanî, selametî ?
Slêmanî(şufîreke): zor supas, xêre wa lemi sererrêgeye, rawestawî ?
Mrad’lî : çawerêy pîkabêkim dekird, baş bû ke tohatî, kemêk allfim heye lenêw dêye, bellku bom bhênî.
Slêmanî: her êsta ?
Mrad ‘lî : bellî her êsta, nefereketi hî nêw dêye?
Slêmanî : na awareî ‘îraqîye, bedway karda degerêt, emi şeû lay xom raydegrim ta beyanî, bellku …
Mrad’lî : detwanî ştekanî pêbarbkeît û bîhênîtewe îre, lewaneye pêwîstîm pêyhebêt .
Şofêreke rûy têkirdim û wtî : detwanî le dwawe danîşît, axay mrad’elî dête cêyeket, ewe bexitt hebû, wtî “lewaneye karm hebêt boy ” …
Îdî min le pêstî xomda cêm nedebuwewe, her eû êwareye desitbekarbûm ta bereberî zistan berdewam karimkird, kareke
Hênde sexit bû, her meprisn. Le aşî cucesazî karm dekrid, tenaneti zorcar îşî nêwmallîş, bûbûm be hemû ştêk, dllim le xoşya ballefrrêy bû, car care le Mallî xawenkarekemewe Xwardnim bo dehat, ke şorbayek bû yan eû mamraneî ke nexoşdekewtin û Sermandebrîn zorcar allfî mamrekan ‘ Goşt gyayî- soya wişke’mi deXward. Sermawsolley payîz û bonuberameî cucesazî nexoşî xistim, çenid car tûşî lerzuta bûm, bellam leberi qaçaxbûnim nedeçûme lay diktor, ta dwacar tûşî serîşeyek bûm û le pirr deburamewe. Naçar be mrad’elî xawenî cucesazîyekem, gut :
+ axa Gyan, îdî min natwanim bemi core karbkem, bellku krêy karî em çenid Mangemi bdeîtê û ta nemirdûm, brromewe. Wa bzanim îdî bo êweş kellkim nemawe?
Mrad’elî: çon debê, min bemi zmistane kêm çing dekewêt?
+ axir bem core demrim, detwanim dû heftey dîkeş karbkem taweku Kesêkî ke peyda dekey, ewsa mnîş bew pareyey ke lelay toye, deçmewe nêw xêzanekem.
– Parey çî, megeri to emi çenid Mange, eû hemû Xwardin û
Şwên û xizmeteşman kirdûy, leberçaw nagrît?
+ axir hacî axa megeri xot netgut ” Mangane duwazde hezar tmen, şeû wi Roj kar bkemi û xercim, wate Xwardin û hemam û şwênî xewitnim leser to bêt?
– nexêr, min lerêy xuda bezeîm be toda hatuwetewe, Taku le birsa nemrît.
+axir hacî axa, min nehatûm bxom û agam le skî Mnallekanim nebêt, min hatûm çwar tmen bo emi zistane bermewe, Taku Mnallekanim lebirsa nemrin.
– êsta dellêy çî, herwa deroy yan bitdeme destî supa û bllêm sîxurre?
+ herwa beasanî natrism, ger sîxurr bûm, bo ratgirtim?
– xot dezanî, ta beyanî lêre bît, ewa min mecburm bitdeme destî Yasa.
Xom naçarzanî, serpêçîmkird û mamewe, çenidcar dawam lêkrid, bellku hîç nebê xercî gerranewemi ta ser snûr bo bdat, rastîyekey zorîş detirsam, her boye wa beasanî le mafî xom xoşdebûm, axir zyad le şeû wi Rojîk le snûrî hacî homeranewe dûr bûm, herçîm kird û koşa bêsûd bû. Beyanî ke le xeû hestam, betemabûm bçim bo Mallyan bo nêw dê, Bellku sozî cullabê û naumêdimnekat… Pêş ewey bereû ser rêgeke yekemi hengaw hellbênmewe, berewrrûm, otomebêlêkî supa qut buwewe, hîç bwarî rakirdnim nema …
Otomebêleke rawesta û çenid çekdar dabezîn. Lêprisrawekeyan ke danebezîbû, lenêw otomebêlekeda rû le çekdarekan :
– : kurrîne desgîrî bken!
Her çende wtim barm wa û Babet wa, sûdî nebû, çawyan bestim û letek xoyan birdimyan ..
Lerêge her gallteyan pêdekirdim û carcareş mistêkan dejenye latenîştim.
+ nmekheram, be qaçax hatûy, le rêy xuda karyan pêdawî, keçî dzî dekeî û pelamarî namusî hacî axa dedeî ?
Herçenid swêndim deXward, be kurdî û çenid wşeyek farsî demgut bexwa hîçî wa nîye, buxtane, keçî zyatir lêyandedam. Paş maweyek lêkollînewe û lêdan, çenid Roj le supay hemedan Zîndanîbûm… Beyanîyek zû bexeberyanhênam û wityan:
+ heste sert bşo û xot xawên bkerewe!
Lemi riftareyan zor serimsurma û bexomim gut: bexuda dyare azaddebim, birryarimdabû, geri wazmilêbênin memnûn bim û îdî basî pare nekemi . Sat bû be heşit, dû çekdar be otomebêl birdimyan .., ke dabezîm, terazû û allay ‘komarî îslamî’mi bînî, zanîm dadgeye û seretay kare … Mrad’elî ‘hacî axa’, poşakî supay poşîbû, yek dunya lêytirsam, êsta îdî berrastî Kesêkî drrinde dyarbû, sereta ewyan bangkird û paşan min. Dway çenid pirsyar û naw û nîşan pirsîn :
+ to çon be qaçax hatûy bo Êran?
Mnîş le elfewe ta yê, basimkird, pêmwabû îdî êsta bezeîyan beminda dîtewe ..
+ sereray çake û yarmetî lerêy xudada, bo dzît le axay mrad’lî kirduwe, ha?
Be hezar swênd wtim, min hîç dzîmnekirduwe, bellku daway mafî xomim kirdwe, eû awa be dzî tawanbarî kirdûm, hîç rastinîye. Em qsane kajmardin bûn bo ewan, hîç dadyannedam û serencam şeşi Mang le dîzl abadî ‘kirmanşa’ Zîndanî bûm. Şewu Rojm lejêr fşarî Gyanî û derûnî ew caneweraneda
Birdeser, bew hîwayeî ke bimgêrnewe ‘îraq.
Şeşi Mang, hewillyanda bimkeni be (tubekarî îmam), bellam bêsûd bû, katî ke pêyanutim to szaket tewawbuwe û beyanî azaddebît, wexit bû ball bigrim, her çende nemdezanî çon û beçi rûyekewe biçmewe nêw Mindall û Kesukar. Şewane, xewî naxoş naxoş, wek dîwezme le naxewe deyanixwardim û wremi pênedema.
Beyanî zû hestam, xom xawênkirdewe û xom amadekrid, Zîndanîye îranîyekan îreyyan pêdebirdim, ke rizgarimdebêt û lejêr Desellatî Xwakanda namênêm. Neyandezanî ke nwênerî Xwakan, ‘îraqîşan kirduwete Dozex.
Emi car letek çenid çekdar, swarî maşînêkî supayyan kirdim, çenid katjêr berrêwebûyn. Geîştîne şaruçkeyek benêwî ‘selasî bawecanî’, ke le nawçeyekî şaxawîda bû. Min nemzanî boçî bo ewêyan birdim, bellam ewendemdezanî ke le ‘îraq nzîk bûmetewe. Birdimyane şwênêk her le Zîndanekeî ‘dîzl abad’ deçû, letek nameyek, damyane destî lêprisrawî eû şWêne. Paş çenid pirsyar û bênewberde, pêyutim:
+ êre qerentîneye û debêt lêre çawerêy nardnewe bît. Lêre dewreyek beserdebeît, geri şitt lesernebû, ewa detnêrînewe bo ‘îraq.
Sê Mangîş lewê, ke zyatir le baxçeî ajeli deçû, Temenim
Beserbird. Herçî mruvî têkişkaw û poxlle bû, behoy desittêkellkirdin letek lêprisrawekanî qerentîneke û hewallgirî boyan, derdeçûn bo nêw bazarr û serdanî û hemû ştêkyan dedrayê, her lewêş têgeyiştim, ke dedrêmewe desit Celadekanî ‘ rjêmî be’s’. Sê Mangîş lewênderê zecrim kêşa. Katê wityan bo karwanî beyanî bereû ‘îraq, xot amade bke. Leberi hellhatnim le ‘îraq, ke be tawan dejmêrdra, gişt muwekanî leşim rastibûnewe! Zîndanî ‘ebuxrîb’ û ‘heye’î kerkukim bîrkewtewe, ger birryardan bedestî xom buwaye, ewa le nêwan hellibjardinî qerentîneî komarî îslamî û Zîndanekanî rjêmî be’sda doş dademam. Çunke dillnyabûm, le herdû barekeda, le bûnî xom kewllim deken. Ke geîştme seri snûr, destim lexom berda. Lêdan û sûkayetî lebrî pêşwazî û aramkirdnewe, detgut gişt kerullallîn, Kesi bexoy ranedebînî daway qumêk aw bkat. Lewêş be bekrêgîrawî Dujmin tawanbarkrayn û gwazraynewe bo ‘dezgay Asayşî giştî kerkuk’. Lewîş paş eşkence û lêkollînewe, drayn be dadgey şorrş û ewanîş bewîjdanî Nîştmanperweraneyan yekî Sallêk szay Zîndanyan wek dyarî leser birryarî serok pêşkeşkirdîn.