Xemi Nan & Xewni Azadi

یه‌كه‌م هه‌ناسه‌ی تاساو و دوا فرمێسكی قه‌تیسماو

كازيوه له‌نێو ته‌مومژی به‌ياندا، پرچی ئالۆزكاو و لێوه‌كانی هه‌ڵبزركابوون .. كۆترەباريكه‌كانی ( باخی مير ) له‌تاو ده‌نگەده‌نگی دوێشه‌وی منداڵانی ته‌ره‌بووی شاره‌كه‌م، ئاراميان لێبرابوو .. چۆله‌كان چڵاوچل، جريوەجريويان بوو، ده‌توت هه‌واڵی ژاراو‌بوونی گه‌نميان پێيه .. خۆر له‌ ده‌مكه‌لی شرام، له‌تەك مناڵه بزێوه‌كان چاو‌شاركێی بوو .. دوودڵ، چۆن به‌تيشكه زێڕينه‌كانیدا په‌ژاره‌ی خۆی بهاوێته دڵ ‌و ده‌روونيان .. تيشكه‌كانی له‌ژێر باری ‌گرانی خه‌فه‌تدا كورت ‌و كه‌م ‌تين، تا ده‌هاتن كاڵتر ده‌بوونه‌وه، نه‌ده‌گه‌يشتنه دڵی شاره‌كه‌م .. سيمای شار ده‌تگوت، شانەهه‌نگه‌ و مناڵی چه‌قاوه‌سوو، داری تێئاژنيووه .. شۆڕه‌بيه‌كانی ( گوڵان ) ‌و ( بامۆك )، پرچيان شانەنه‌كراو، مليان به‌لاره‌وه نا‌بوو … سه‌رە ڕ‌ێگەكانی ( چاوگ‌) و ( تووه‌وشك ) چۆڵ‌ و كۆڕانی ھەرزە چاوه‌ڕێی كچه تينووه‌كانی ئەوین نا‌كه‌‌ن .. هه‌نگاوه‌كان وێل ‌و بێهێز .. ساته‌كان نامۆ .. كۆڵانه‌كان چيتر، ياريگه‌ی منداڵانی خۆشینه‌ديوو نه‌بوون، ده‌تگوت مه‌يدانی ( مين )ن ‌و ئه‌ژنۆی ڕێبوارانی بێهێز و هه‌نگاوه‌كانیان تێكه‌ڵوپێكه‌ڵ ده‌كرد .. خۆر به‌دڵه‌ڕاوكێوه چه‌قیبووه، نێوه‌ڕاستی ئاسمانی شار .. سێبه‌ره‌كان له‌ خه‌ما كورت ‌و كورتر ده‌بوونه‌وه‌ و ده‌چوونه‌وه‌‌يه‌ك، لە ترسی هێرشی خوداوەند‌ی قادسيه، له‌ژێر هه‌نگاوه نائارامه‌كاندا خۆيان حه‌شاردابوو .. پۆل پۆل ئه‌بابيله ‌ژار‌هاوێژه‌كان، بۆ ئه‌نجامدانی قه‌زاوقه‌ده‌ر ‌.. بۆ پاراستنی سه‌روه‌ری ” گه‌ل ‌و نيشتيمان ” .. بۆ ئه‌زموونكردنی دوا داهێنانه‌كانی سه‌رمايه .. به‌ره‌و شاره‌ سه‌ركه‌شه‌كه‌ی مێژوو، ئاسمانيان ته‌یكرد .. يه‌كه‌م بۆمبا ڕۆژی له‌تكرد .. زريكه‌ی منداڵ‌ و وردوخاشبوونی په‌نجه‌ره‌كانی شار، له‌تەك زرينگانه‌وه‌ی پێكی شادی سه‌رۆك ‌و به‌رز‌بوونه‌وه‌ی نرخی كيمياوی له ‌بازاری چه‌كدا، گوێی مرۆڤايه‌تيان كه‌ڕده‌كرد. خۆر له‌داخا، له‌تەك ماڵئاوايی ژيان له‌ جه‌سته‌ی سوتاو ‌و شێواوی هه‌ڵه‌بجه، سه‌ری خۆی هه‌ڵگرت ..

ئای ساڵ‌ وەرگه‌ڕاوه ‌و گه‌ڵاڕێزانه .. مه‌رگی دار و دره‌خت .. لێكدابڕانی ژن و پياو .. سوتانی ساوا و په‌پوله .. ژاكانی گوڵ‌ و خه‌نده .. خنكانی دڵدار‌ و كۆتره‌باريكه .. هێڵی تابلۆی هونه‌ری خوداوەندن‌ و له‌سه‌ر جه‌سته‌ی هه‌ڵه‌بجه كێشاويانه .. هه‌واڵه‌كانی خۆر‌ئاوابوون، ڕايده‌گه‌ێنن، مانگه ده‌ستكرده‌كان له‌ ڕێنوێنی ئه‌بابيله‌كان ‌و تۆماركردنی سه‌ركه‌وتنه‌كەدا سه‌ركه‌وتوو بوون .. خومه‌ينی ده‌ستی ئۆخه‌ی به ڕدێنیدا دێنێ، سه‌ركرده‌كانی ماڵوێرانی كورديش، خه‌ريكی ژماردنی پاره‌ی بانك ‌و كێشانه‌ی بازنی مه‌چه‌كی بووكه جوانەمه‌رگه‌كانن .. ده‌نگی تاساوی قوڕگه سووتاوه‌كانی ( عه‌نه‌ب ) ‌، ( بامۆك ) ‌، ( تووه‌وشك‌ ) ، ( گوڵان ) ‌و ( شه‌هيدان ) پر بە قوڕگی مێژوو هاوار‌ده‌كه‌ن ‌و ده‌پرسن : كێ له قەسابانی كۆمونەی پاریس ديموكراتتره؟ كێ له جه‌نه‌ڕاڵ فرانكۆ عيسايیتره‌؟ كێ له‌ هيتله‌ر نه‌ته‌وه‌په‌رستتره؟ كێ له ‌فڕۆكه‌وانه‌‌كانی ئه‌مريكا مرۆڤدۆستره؟ كێ له سه‌رۆكی قادسيه به‌خشندەتره؟ كێ له خومه‌ينی‌ ئيسلامتره؟ كێ له مه‌لا عوسمان ‌و تاڵه‌بانی و بارزانی ‌و مامه‌ند نيشتيمانپه‌روه‌رتره ؟ .. كێ ؟ .. كێ ؟ .. كێ ؟ .. كێ ؟ .. كێ ؟ .. كێ ؟ .. كێ ؟

١٦ی ئازاری ١٩٩٩

Yekem Henasey tasaw , dwa Firmêskî qetîsmaw

Kazîwe lenêw temumjî beyanda, pirçî alozkaw û lêwekanî hellbzirkabûn .. Kotrebarîkekanî ( baxî mîr ) letaw dengedengî dwêşewî mindallanî terebûy şarekem, aramyan lêbrabû .. Çolekan çllawçil, crîwecrîwyan bû, detut hewallî jarawbûnî genimyan pêye .. Xor le demkelî şram, letek mnalle bzêwekan çawşarkêy bû .. Dûdill, çon betîşke zêrrînekanîda pejarey xoy bhawête dill û derûnyan .. Tîşkekanî lejêr barî granî xefetda kurt û kem tîn, ta dehatin kalltir debûnewe, nedegeyiştne dllî şarekem .. Sîmay şar detgut, şanehenge û mnallî çeqawesû, darî têajnîwwe .. Şorrebyekanî ( gullan ) û ( bamok ), pirçyan şanenekraw, milyan belarewe nabû … sere rêgekanî ( çawg) û ( tuwewşik ) çoll û korranî herze çawerrêy kçe tînuwekanî ewîn naken .. Hengawekan wêl û bêhêz .. Satekan namo .. Kollanekan çîtir, yarîgey mindallanî xoşînedîwu nebûn, detgut meydanî ( mîn )ni û ejnoy rêbwaranî bêhêz û hengawekanyan têkellupêkell dekrid .. Xor bedllerrawkêwe çeqîbuwe, nêwerrastî asmanî şar .. Sêberekan le xema kurt

Û kurtir debûnewe û deçûneweyek, le tirsî hêrşî xudawendî qadisye, lejêr hengawe naaramekanda xoyan heşardabû .. Pol pol ebabîle jarhawêjekan, bo encamdanî qezawqeder .. Bo parastinî serwerî ” gel û nîştîman ” .. Bo ezmûnkirdnî dwa dahênanekanî sermaye .. Berew şare serkeşekey mêjû, asmanyan teykird .. Yekem bomba rojî letkird .. Zrîkey mindall û wirduxaşbûnî pencerekanî şar, letek zrînganewey pêkî şadî serok û berzibûnewey nirxî kîmyawî le bazarî çekda, gwêy mrovayetyan kerrdekrid. Xor ledaxa, letek mallawayî jyan le cestey sutaw û şêwawî hellebce, serî xoy hellgirt ..

Ay sall wergerrawe û gellarrêzane .. Mergî dar û drext .. Lêkdabrranî jin û pyaw .. Sutanî sawa û pepule .. Jakanî gull û xende .. Xinkanî dilldar û kotrebarîke .. Hêllî tabloy hunerî xudawendin û leser cestey hellebce kêşawyane .. Hewallekanî xorawabûn, raydegeênin, mange destkirdekan le rênwênî ebabîlekan û tomarkirdnî serkewtnekeda serkewtû bûn .. Xumeynî destî oxey be rdênîda dênê, serkirdekanî mallwêranî kurdîş, xerîkî jmardinî parey bank û kêşaney baznî meçekî bûke cwanemergekanin .. Dengî tasawî qurrge sûtawekanî ( ‘eneb ) , ( bamok ) , ( tuwewşik ) , ( gullan ) û ( şehîdan ) pir be qurrgî mêjû hawardeken û deprisn : kê le qesabanî komuney parîs dîmukrattre? Kê le cenerrall franko ‘îsayître? Kê le hîtler neteweperistitre? Kê le frrokewanekanî emrîka mrovdostre? Kê le serokî qadisye bexşindetre? Kê le xumeynî îslamtre? Kê le mela ‘usman û tallebanî û barzanî û mamend nîştîmanperwertre ? .. Kê ? .. Kê ? .. Kê ? .. Kê ? .. Kê ? .. Kê ? .. Kê ?

16î azarî 1999

شه‌قامه‌ یاخییه‌كان *

مانگه‌شه‌و كز ‌و ماندوو، به‌ره‌و ده‌ریا له‌ شۆڕبوونه‌وه‌دا بوو، تاكو ڕوخساری شێواوی بشوا .. تارمایییه‌كان لەژێرپێی ڕێبوارانی شه‌قامه كۆستكه‌وتووه‌كاندا هه‌ڵده‌هاتن‌ و هه‌نگاوه‌كان خێراتر شه‌ویان ڕاو‌ده‌نا .. ڕاوچیانی كازیوه له‌پشت مۆڵگه‌كانیانه‌وه، خۆیان مه‌ڵاسدابوو .. خۆر هه‌نگاو به‌ هه‌نگاو به ده‌مكه‌لدا به‌رزده‌بووه‌وه‌ و سنووره‌كانی ده‌بڕی، تا تین و تاو بداته جه‌سته ته‌زیوه‌كانی وه‌رزی به‌سته‌ڵه‌ك .. هه‌نگاوه‌كان خێراتر و لێدانی دڵه‌كان به‌هێز‌تر .. ده‌سته‌كان گرمۆڵه ‌و سه‌ره یاخیبووه‌كان پر خەون و ئارەزوو .. شریخه‌ی تفه‌نگ .. هاوارێكی سه‌ر‌كه‌ش پڕ به‌ گه‌رووی كۆڵانه برسییه‌كانی شار، مه‌رگی شه‌وه‌یان ده‌چڕی .. هه‌نگاوه‌كان ڕێكتر و ده‌نگه‌كان هاو‌ئاوازتر .. دڵه‌كان له‌ ئەوین پاراوتر .. جه‌سته‌ی گیانبه‌ختكردووان له ئاڵای سوور، سوورتر .. مه‌رگ له‌به‌رده‌م‌ شه‌پۆلی ڕاپه‌ریندا، له‌ بیری ڕاوچیان لاوازتر .. خۆر و دڵی شار له گه‌وره‌یی‌ و میهره‌بانیدا ‌پێشبركێیان بوو .. ده‌نگی ئازادی‌ و یه‌كسانی، بڵندتر له‌ ده‌نگی نووساوی ئه‌ودیو سنووره‌كان، به‌گورتر له هه‌نگاوی هه‌لپه‌رستانه‌ی، حازرخۆرانی سفره‌دڕ .. له‌ گه‌رووی شاره‌وه، ده‌نگه‌كان شه‌پۆل شه‌پۆل، تا ئه‌ودیو سنووره‌كان دەچوون .. ئازادی له‌ چاوه به‌قوڵا‌چووه‌كانی شاره‌وه پریشكی ده‌هاویشت‌ و له نیگای ئاگراوی هه‌زاران هه‌نگاوی ڕێژه‌به‌ستوودا، لە هه‌زاران ده‌ستی گرمۆڵه‌ و پر‌چه‌كدا، لە هه‌زاران سه‌ری پڕ ئه‌ندێشدا، پڕ به‌ ئاره‌زووی مێژوو، له ئامێزی «شورا»دا یه‌كگرتوو .. بۆ چڕینه‌وه‌ی هاواره تاسێنراوه‌كانی هه‌ڵه‌بجه .. بۆ نواندنی ڕاستییه‌كانی پشتپه‌رده .. بۆ دادڕینی په‌رده‌ی ڕه‌شی تاوان .. هه‌واڵی ده‌ستله‌ملانێی خۆفرۆشە‌كانی مێژوو .. نه‌خشه‌ و پلانی بەزیوە گه‌ڕه‌كانی ئه‌ودیو سنوور و سیخوڕە به‌ڕه‌ڵاكانی نێوشار‌ و‌ چەكدارە چاوساخەكانی قادسیه‌یان ڕاگه‌یاند .. سنووره‌كان له‌ ھۆشی تاكدا سڕابوونه‌وه .. هیچ كه‌س كورد ‌و كه‌س عه‌ره‌ب نه‌بوو، هیچ كه‌س عیراقی ‌و كه‌س میسری‌ نه‌بوو، ته‌نيا سیخوڕ ‌و خۆفرۆش و بكوژە‌‌كانی سه‌رمایه نه‌بێ .. ته‌نیا ده‌سته ‌و تاقمه‌كانی (حاجی بوش) نه‌بێ، كه‌ سنووره‌كانیان ته‌لبه‌ندده‌كرده‌وه‌ .. دڵی شار لێوانلێو بوو له‌ ئەوین و ئازادی، یه‌كبوون‌ و ‌پاكی .. په‌یكه‌ره‌ی «شورا»ش پڕ‌شكۆتر .. (ده‌نگی گه‌**ل*) نوساوتر و له‌شكره‌كه‌ی “سه‌رسپی” هارتر .. سه‌رانی نه‌ته‌وه‌ش به‌ ماچی گۆنای نه‌وه‌ی پێخه‌مبه‌ر و نوێنه‌ری خودای، تاسه‌ی چه‌ند ساڵه‌ی ئه‌ودیو سنووریان ده‌شكاند .. مێشكی ژه‌نگنینیان، نه‌خشه‌ی كۆڕه‌وێكی بێئه‌ژمار و ناكۆتا .. نه‌خشه‌ی سه‌ركوتی هێزی شورایی‌ و گێرانه‌وه‌ی فەرمانی قه‌ره‌قووشی پاشای تێكشكاویان ده‌كێشا .. به‌ده‌م هه‌ڵدانی پێكی خوێنی ئه‌ویندارانی ئازادییه‌وه، سه‌رانی به‌ره‌ی سازش ‌و پاڵه‌وانی دایكی جه‌نگه‌كان ‌و حاجی بوش، بروسكه‌ی پیرۆزبایییان ده‌گۆڕییه‌وه .. جامی شار پڕ و ئاگری ڕاپه‌ڕینی دووه‌م به‌كڵپه‌تر .. دێووجامه‌ی ” گه‌ل ‌و نیشتیمان”یش كاڵ و شڕتر .. ده‌نگی كرێكارانی ڕستن و چنین، له گه‌رووی ھاوڕێ ( ئاراس )دا به‌هێزتر و خاراو‌تر .. ده‌ستی منداڵانی بۆیاخچی‌ و گه‌داكانی شار له‌سه‌ر زرێپۆشه‌كان گرمۆڵه‌ و یه‌كگرتوو‌تر .. ده‌نگه‌ نووساوه‌كان، ترس و‌ شه‌وه‌زه‌نگیان ده‌چڕی .. (دەنگی گەلۆ)ش پڕ بە قوڕگی نووساوی، له مانگه‌شه‌و ده‌وه‌ڕی و جەماوەری ڕاپەڕیوی بە تابووری پێنجەم ناودەبرد … په‌یامی ڕێكەوتنی خوێنمژان، بۆ پاراستنی یه‌كێتی ڕیزه ئه‌فسانه‌یییه‌كانی نه‌ته‌وه‌، گوێی شاری یاخیبوویان ده‌ئاخنی، تاكو بیری ئازادی، ژه‌نگاوی بكه‌نه‌وه‌ .. تا‌ كۆت و زنجیری سه‌روه‌ری له‌ ده‌ست ‌و گه‌ردنی شار بئاڵێنن و برسییه‌كان برسیتر و ده‌وڵه‌مه‌نده‌كان ده‌وڵه‌مه‌ندتر بكه‌ن .. تا ده‌زگه‌ی سه‌ركووتی پۆلیس‌ و له‌شكر ساز‌بده‌نه‌وه .. تا ڕه‌‌وایی به‌ كۆیله‌تی كرێگرته بده‌نه‌وه .. سیا‌چاڵه‌كان گه‌وره‌تر و بانكه‌كان به‌ژن به‌رزتر‌ كه‌نه‌وه .. زاری حازرخۆرانی سفرەدڕ، ژاری لێدەباری و لەسەر خوانی ڕاپەڕین بە ڕووی ئازادیخوازاندا دەڕشانەوە، تا‌كو وشه‌ی شورا و ئازادی و یەكسانی له‌ بیره‌وه‌ری شاردا بسڕنه**‌وه ..

٦ی ئازاری ١٩٩٩

Şeqame yaxîyekan*

Mangeşew Mangeşew kiz û mandû, berew derya le şorrbûneweda bû, taku ruxsarî şêwawî bişwa .. Tarmayîyekan lejêrpêy rêbwaranî şeqame kostkewtuwekanda helldehatin û hengawekan xêratir şewyan rawdena .. Rawçyanî kazîwe lepşit mollgekanyanewe, xoyan mellasdabû .. Xor hengaw be hengaw be demkelda berizdebuwewe û snûrekanî debrrî, ta tîn û taw bdate ceste tezîwekanî werzî bestellek .. Hengawekan xêratir û lêdanî dllekan behêztir .. Destekan girmolle û sere yaxîbuwekan pir xewn û arezû .. Şrîxey tfeng .. Hawarêkî serkeş pirr be gerûy kollane birsîyekanî şar, mergî şeweyan deçrrî .. Hengawekan rêktir û dengekan hawawaztir .. Dllekan le ewîn parawtir .. Cestey gyanbextkirduwan le allay sûr, sûrtir .. Merg leberdem şepolî raperînda, le bîrî rawçyan lawaztir .. Xor û dllî şar le gewreyî û mîhrebanîda pêşbirkêyan bû .. Dengî azadî û yeksanî, bllindtir le dengî nûsawî ewdîw snûrekan, begurtir le hengawî helperistaney, hazirxoranî sifredirr .. Le gerûy şarewe, dengekan şepol şepol, ta ewdîw snûrekan deçûn .. Azadî le çawe bequllaçuwekanî şarewe prîşkî dehawîşt û le nîgay agrawî hezaran hengawî rêjebestûda, le hezaran destî girmolle û pirçekda, le hezaran serî pirr endêşda, pirr be arezûy mêjû, le amêzî “şura”da yekgirtû .. Bo çrrînewey haware tasênrawekanî hellebce .. Bo nwandinî rastîyekanî piştperde .. Bo dadrrînî perdey reşî tawan .. Hewallî destlemlanêy xofroşekanî mêjû .. Nexşe û planî bezîwe gerrekanî ewdîw snûr û sîxurre berrellakanî nêwşar û çekdare çawsaxekanî qadisyeyan rageyand .. Snûrekan le hoşî takda srrabûnewe .. Hîç kes kurd û kes ‘ereb nebû, hîç kes ‘îraqî û kes mîsrî nebû, tenya sîxurr û xofroş û bkujekanî sermaye nebê .. Tenya deste û taqmekanî (hacî buş) nebê, ke snûrekanyan telbenddekirdewe .. Dllî şar lêwanlêw bû le ewîn û azadî, yekbûn û pakî .. Peykerey “şura”şi prrişkotir .. (Dengî gel*) nusawtir û leşkrekey “sersipî” hartir .. Seranî neteweş be maçî gonay newey pêxember û nwênerî xuday, tasey çend salley ewdîw snûryan deşkand .. Mêşkî jenginînyan, nexşey korrewêkî bêejmar û nakota .. Nexşey serkutî hêzî şurayî û gêranewey fermanî qereqûşî paşay têkişkawyan dekêşa .. Bedem helldanî pêkî xwênî ewîndaranî azadîyewe, seranî berey sazş û pallewanî daykî cengekan û hacî buş, bruskey pîrozbayîyan degorrîyewe .. Camî şar pirr û agrî raperrînî duwem bekillpetir .. Dêwucamey ” gel û nîştîman”îş kall û şirrtir .. Dengî krêkaranî ristin û çnîn, le gerûy hawrrê ( aras )da behêztir û xarawtir .. Destî mindallanî boyaxçî û gedakanî şar leser zrêpoşekan girmolle û yekgirtûtir .. Denge nûsawekan, tris û şewezengyan deçrrî .. (Dengî gelo)şi pirr be qurrgî nûsawî, le mangeşew dewerrî û cemawerî raperrîwî be tabûrî pêncem nawdebrid … Peyamî rêkewtinî xwênimjan, bo parastinî yekêtî rîze efsaneyîyekanî netewe, gwêy şarî yaxîbûyan deaxnî, taku bîrî azadî, jengawî bkenewe .. Ta kot û zincîrî serwerî le dest û gerdinî şar ballênin û birsîyekan birsîtir û dewllemendekan dewllemendtir bken .. Ta dezgey serkûtî polîs û leşkir sazbdenewe .. Ta rewayî be koyletî krêgirte bdenewe .. Syaçallekan gewretir û bankekan bejn beriztir kenewe .. Zarî hazirxoranî sifredirr, jarî lêdebarî û leser xwanî raperrîn be rûy azadîxwazanda derrşanewe, taku wşey şura û azadî û yeksanî le bîrewerî şarda bsirrnewe ..

6î azarî 1999

داستان

پێشكه‌شه‌ به‌ بێسه‌رپه‌رشتانی هه‌ڵه‌بجه‌

هه‌بوو نه‌بوو

شارێ هه‌بوو

پشت شاره‌زوور

خوار هۆرامان

ئه‌م‌ لا مه‌گر

ئه‌و لا شرام

ھەڵەبجە بوو

* * * * *

هه‌بوون نه‌بوون

چواران هه‌بوون

پارتی گه‌وره،

گچكه‌ش هه‌بوون

( ی . ن . ك ) و

( پ . د . ك ) و

حسك ‌و پاسۆك،

حه‌ره‌كه بوون

* * * * *

هه‌ڵۆی شاخ ‌و

يه‌كانه‌ی ده‌شت

چه‌ندين‌ مانگ بوو

بۆ به‌رله‌شكری

به‌ حه‌وت ‌و هه‌شت

له‌ قۆڵی كه‌ره‌ژال

به‌ره‌و خورماڵ

بۆ پێشوازی

گه‌ڕه‌ك گه‌‌ڕه‌ك

گشت ماڵه‌ و ماڵ

ديدار خۆش

ئه‌ی پارتيزان

ڕێبواری ڕێی

كه‌ره‌ج و تاران

* * * * *

كا‌كه حه‌مه‌ی

حاجی مه‌حمود

” ئه‌رز ئه‌دڕێ

هه‌روه‌ك گا‌جووت”*

لە قۆڵی سورێن

هه‌تا سيروان

به‌ پياده‌ڕێ

ھاتەخوار

ده‌ست به گۆچان

* * * * *

مه‌لا عه‌لی

فريشته‌و وه‌لی

ته‌شريفی هێنا

له قۆڵی نه‌وڕۆڵی

به‌ره‌و گوڵان

بۆ باره‌گای

ئاغای د‌يهقان

فه‌رما‌نیدا و

‌چوونه لای

وه‌كيلی خودای

بۆ مۆڵه‌تی

چوونه به‌هه‌شت

* * * * *

شه‌وكەت مشير

لێزان ‌و ژير

لە قۆڵی ڕێشاو

هێرشی هێنا‌و

به‌ده‌ست‌وبرد

داگيریكرد

پشتی سه‌راو

به‌ر باخی مير

* * * * *

حه‌ميده فه‌‌نی

پارتییەمه‌نی

سه‌ر‌‌لكی سێ ‌و‌چوار

واهاته خوار

به‌له‌نجه ‌و لار

* * * * *

به‌نده‌ی خودا

نه‌جيمی نامار

لەتەك پاسدار

تا چۆم سيروان

به‌بێ و‌چان

له‌نێوبه‌رن

“كۆمه‌ڵه‌ی گاور”

چ به كوشتن

چ به خنكان‎

* * * * *

هاتن پۆل پۆل

ئه‌بابيلان

به‎ بوردو‌مان‎‎‎‎‎‎

‎‎‎به‌‎ ناپاڵم‌ و

كيمياباران

ھەڵەبجە‌يان‎

كرد بوردمان

بوو به‌ عيبره‌ت

بۆ ياخیبوون

له فه‌رمانی

به‌عس ‌و يه‌زدان

* * * * ** * * * ** * * * ** * * * *

* ئەمە قسەیە لە ساڵانی سەرەتای دەھەی ھەشتای سەدەی ڕابوردوودا شانازی و پێداھەڵدانی لایەنگرانی (حسك) خۆی بوو لە بەرامبەر لایەنەكانی دیكەدا.

Dastan

pêşkeşe be Bêserperiştanî Hellebce

Hebû nebû

Şarê hebû

Pişt şarezûr

Xwar horaman

Em la megir

Ew la şram

Hellebce bû

* * * * *‎‎‎‎

Hebûn nebûn

Çwaran hebûn

Partî gewre,

Giçkeş hebûn

( Y . N . K ) û

(P . D . K ) û

Hisk û pasok,

Hereke bûn

* * * * *‎‎‎‎

Helloy şax û

Yekaney deşt

Çendîn Mang bû

Bo berleşkirî

Be hewt û heşt

Le qollî kerejal

Berew xurMall

Bo pêşwazî

Gerrek gerrek

Gişt Malle û Mall

Dîdar xoş

Ey Partîzan

Rêbwarî rêy

Kerec û taran

* * * * *

‎‎‎‎

Kake hemey

Hacî mehmud

“Erz edrrê

herwek Gacût” *

Le qollî surên

Heta sîrwan

Be pyaderrê

HateXwaz

Dest be goçan

* * * * *

‎‎‎‎

Mela ‘elî

Frîştew welî

Teşrîfî hêna

Le qollî newrrollî

Berew Gullan

Bo baregay

Axay dîhqan

Fermanîda

Çûne lay

Wekîlî xuday

Bo molletî

Çûne Beheşt

* * * * *‎‎‎‎

Şewket mşîr

Lêzan û jîr

Le qollî rêşaw

Hêrşî hênaû

Bedestiwbird

Dagîrîkrid

Piştî seraw

Ber baxî mîr

* * * * *

‎‎‎‎

Hemîde fenî

Partîywmenî

Serlikî sê ûçwar

Wahate Xwar

Belencew lar

Bendey xuda

Necîmî namar

Legel Pasdar

Ta çom sîrwan

Bebê ûçan

Lenêwbern

Kommelley gawr

Çi be kuştin

Çi be xinkan‎

* * * * *

‎‎‎‎

Hatin pol pol

EBabîlan

Be‎ burduman‎‎‎‎‎‎

‎‎‎be‎ napallm û

Kîmyabaran

Hellebceyan‎

Kird burdman

Bû be ‘îbret

Bo yaxîbûn

Le fermanî

Be’s û yezdan

* * * * ‎‎‎‎ * * * ‎‎‎‎ * * * ‎‎‎‎ * * * *‎‎‎‎

* eme qseye le Sallanî seretay dehey heştay sedey raburdûda şanazî û pêdahelldanî layengranî (hisk) xoy bû le beramber layenekanî dîkeda.

همان درد و همان فرياد

برای آن دختر أفغانی، كە جلادھای

طالبان، جواب شعرھایش را

با رگبار اسلحەھایشان دادند !

اينجا ..

در اين سرزمين گرسنگی

با أميد همتايی

در رؤيای آزادی

صدای رژه‌ شما را ميشنوم

أی زنان رنج و بردگی

*****

اينجا .. هم

در شهرهای غم زده‌

در كوچه‌های تنگ دهكده‌

جسد تكه‌ شده‌ی زنان

برميدارد نقاب

از روی نظم نوين بردگی

*****

اينجا .. هم

فرمان شلاق و شمشير

جای زبان را گرفته‌

اينجا .. هم

خدايان توھم و خيال

حجاب و بردگی را

بە بالای زنان دوخته‌

*****

اينجا .. و آنجا ..

در هر گوشەی دنيا

بر سر سفره‌ی بی رونق ما

همان نظم نوین بردگی

حكم فرماست

در طول تاريخ

برای رهايی ما بردگان

تنها و تنها ..

آزادی تمام بشريت

قبله نماست

٢٨ /٢٠٠١/٠٧

أمید

دوستم داری

دوستت داشتم

اما اینقدر … كافی نیست

میان ما ھنوز … راھی است دور،

باید خار سیم ھا

در سرزمین

گوشت استخوان

سبز شوند

تا مرزھا را طی كنیم

*****

دوستت دارم

دوستم داشتی

وقتی در خانەای …

بی پنجرە

آرزوی دویدن …

در شعرھایت شنیدم

*****

دوستت داشتم

دوستم داشتی

زمانی كە …

دستھایت را

در دستھای من گذاشتی

تا از تشنگی …

در دنیای سراب

گم نشویم

*****

دوستم داری

دوستت دارم

اگر راە دراز و دور

روزگار كوتاه بود

در رخسار ماه

آرزوھا را بنگار

پیگیرانە با من دیگر

در سرزمین ستارھا

آدمھا را بکار

٠٦/٠٦/١٩٩٧

پارچیله‌‌كانی ته‌مه‌نم

– پارچەی یه‌كه‌م –

له‌ بێده‌نگییه‌كی ترساودا

لەتەك داخورپانی دڵم

گوله‌تۆپی خواكان

گۆشت و ئێسكی نه‌ریمان و نازیمه‌

ده‌په‌ڕێته‌ مه‌نچه‌ڵی هه‌ژاری

په‌ڵه‌ هه‌ورێكی مات

خه‌می دڵی مناڵان

له‌ خۆرنشیندا ده‌نووسێته‌وه‌،

له‌بیرمه‌ په‌له‌ هه‌وره‌كه‌

وه‌ك مس سوورهه‌ڵگه‌ڕابوو

نه‌نكم ده‌یوت “نیشانه‌ی نیگبه‌تییه‌” !

*****

–پارچەی دووه‌م –

به‌ دزی یاساوڵانی خواوه‌

هه‌ڵهاتین و یاداوه‌رییه‌كانم

بوون به‌ژێر دار و پەردووی خانووه‌كه‌مانه‌وه‌‌

تا پرسگه‌كه‌ی خوارئاوایی

هه‌ر ئاوڕم له‌ دوا ده‌دایه‌وه‌ ..

*****

– پارچەی سێیه‌م –

له‌ ترسی شریخه‌ی تۆپه‌كان

له‌ پانتایی شاره‌زووردا

سەرپەنامان بۆ مانه‌وه‌ به‌دینه‌كرد

فریا نه‌كه‌وتم

یاداوه‌رییه‌كانی سێچه‌مان و شاره‌زوور

لەیەك گرێده‌م

كه‌شكۆڵی ئاواره‌ییم به‌ شاندا دایه‌وه‌ و

تا ده‌ڤه‌ری خاكی ڕه‌ش نه‌وه‌ستام و

له‌ ترسانا ئاوڕمنه‌دایه‌وه‌

له‌وێش چه‌ند كارتیله‌یه‌كم لێ به‌جێمان

ئه‌م جاره‌ بۆ ئه‌وه‌ی براكه‌م نه‌كوژرێ

گه‌ڕاینه‌وه‌ هه‌واری بابان

*****

– پارچەی چواره‌م –

له‌ ئازادبوونی بابمان نائومێد بووین

ده‌مانگوت هه‌ر ئه‌م جاره‌ ئازاد بێ

قه‌یناكا

ده‌چینه‌وه‌ ژێر به‌زه‌یی تۆپخانه‌كان

به‌ كڕنووشه‌وه‌ گه‌ڕاینه‌وه‌ ژێرخانه‌كان

*****

– پارچەی پێنجه‌م –

هێشتاكه‌ ده‌ستبه‌رداری خه‌ونه‌كانی مناڵیم

نه‌بووبووم

هێشتاكه‌ له‌بیری سێبه‌ری دارگوێزه‌كاندا ده‌ژیام و