Xemi Nan & Xewni Azadi

چه‌رخی ئاوه‌ژوو

چركه‌.. چركه‌

ده‌بينه‌ بنێشت و

ڤايروس جه‌سته‌مان ده‌جوێ

په‌ڕاوی ته‌مه‌نمان، به‌ده‌م ڕه‌شه‌باوه‌

په‌ڕ .. په‌ڕ

مه‌رگ دڵی ده‌سمێ

******

چركه‌ .. چركه‌

هه‌زارانمان

ده‌بينه‌ سه‌ربازی ون و

له‌ سه‌رژمێرا ده‌مانسڕنه‌وه‌

كه‌چی گه‌مژان ..

له‌ يادێكا،

بۆ ڕێزنان له‌ مرۆڤ

یادی پادشايێ ده‌كه‌نه‌وه ‌!

Çerxî awejû

Çirke.. Çirke

debîne Bnêşt û

Vayrus Cesteman decwê

Perrawî Temenman, bedem Reşebawe

Perr .. Perr

Merg Dllî desmê

*****

Çirke .. Çirke

hezaranman

debîne Serbazî win û

le Serjimêra demansirrnewe

keçî Gemjan ..

le yadêka,

bo rêznan le Mrov

Yadî Padşayê dekenewe !

Dêmokrasîxwazîy wirdeborcwazî, banêk û dû hewa

Hejên

13î culay 2013

30î mangî cun û 03î culay em sall (2013), xorhelatî nawîn dû rûdawî desellatgorrîn û drêjkirdnewey desellatî bexoyewe bînî; yekêkyan le herêmî kurdistan û ewî dîkeyan le mîsr; yekêkyan be zorîney dengî parlemantaran wewî dîkeyan be hêrşî supayî, herçende rwalletyan cyawaz bû, bellam nêwerrokyan yek û taybetmendîyan yek; çunke le herdû barekeda narrezayetî cemawer beramber mîrayetî (înk) û (pidk) û serokayetî (mes’ud barzanî) le herêmî kurdistan û narrezayetî cemawer beramber mîrayetî îxwanekan û serokayetî mursî le mîsr le hellkişan û teqîneweda bû, le her dû barekeda amanc gollkirdin le cemawer û parastinî serwerîy dewllet û sermaye bû, be dû rêge û şêwazî cyawazî guncaw û lebar bo serwerîy çînayetî. Penabirdnî desellat bo ew şêwaze cyawazane le her dû barekeda, peywendî be astî huşyarî û xroşan û lêbrrawîy cemawerîy narrazîyewe heye. Bo nmûne le serdemî ruxanî mîrayetî (mubarek)da partekan û ramyaran û destebjêre desellatixwazekan, druşmî dêmokratî û serwerîy yasa û mîrayetî têknokrat berizdekenewe, bellam le serdemî ruxanî mîrayetî (mursî)da xoyan lejêr naw û çetrî (tmird)da kodekenewe û denasênin, wajeyek (tmird/yaxîbûn), ke leserdemî ruxanî (mubarek)da demî desûtandin!

Pêş ewey biçme ser şrovey helluyistî dû dîwî ramyaran û nûseranî kurd, lemerr ew dû rûdawe, bo ewey wek pîşey hemîşeyî ramyaraneyan nekewne, belarêdabirdin û şêwandinî boçûn û têrramanekan, bepêwîstî dezanim, ewe roşinbkemewe, min nek her djî sînaryoy drêjkirdnewey mawey (serokayetî)m, leweş wawetir djî xudî serokayetîm, ştêk ke tenanet zorbey ewaneş ke pagendey soşyalîstibûn deken, nawêrn xoyan le qerey bden û le beramber ew sînaryoyeda tenya xwazyarî serwerîy yasay xudî borcwazî û wek hatnî “mhemedî mehdî”, çawerrêy hatnî serokî başn û xoşyan be şyawtirîn kandîdî mîgelkirdnî xellk û şwaneyî xoyan dezanin! Herweha le barey kudetay serbazîy 03î culay 2013î wllatî (mîsr)ewe, le serdemî husnî mubarek û le serdemî mursî û le êstaşda, tenya layengirî berey cemawer bûm û xebatî krêkaran û (cemawer)mi be take sengerî şorrş û şorrşigêrrîy zanîwe û debînim û djî galltecarîy hellbijradin û bedesellatgeyîştinî îxwanekan bûm, le êstaşda herwa djî desellatdarî hemû kesêkim beser ewanî dîkeda; çi desellatdarîy xom bêt ya hî toy desellatixwaz û hî mes’ud barzanî û hî îxwanekan û hî xuday efsanekanîş.

Hîwadarm her kesêk le helhelekeranî kudetay serbazîy beser bzûtnewey narrezayetî cemawerîy mîsirda, rexney lem boçûnane heye, hîç pena bo dêmagogîy nebat û kaye be waje sozbizwênekan nekat. Be boçûnî min, le demî şorrşî komellayetîyda dû bere heye; berey desellatparîzan (parleman û ramyaran û supa û polîs û perestge û bank û kompanîyekan û partekan û çewsawanî xoşbawerr be beheştî dêmokrasî parlemanî, ke berey djeşorrşin) û berey şorş, ke têkoşeran û çalakanî bzûtnewey serbexoy cemawerîy çîn û twêje bindestekanin. Leberewe dû hellbijêr zyatir bûnyan nîye; ya çîney serwerîyparêzîy ya têkoşanî dje-serwerîy! Le derewey xebatî djî serwerîy çînayetî û xawendarêtî taybet û karîkrêgirte, her hewll û koşşêk, tenya be mîkyackirdnewey serwerîy çînayetî kotayî hatuwe û dêt!

Rûdawey yekem, drêjkirdnewey mawey serokayetî serokî êstay herêmî kurdistane. Le 21 sallî raburdûda bepêy bnema û mîkanîzmekanî dêmokrasî parlemanî, le herêmî kurdistanda hem desellatdaran kaye be dengî xellk deken û hem opozsyonî desellatixwaz, cemawerî narrazî kem huşyar, be razandnewe û mîkyackirdnî dîmokrasî parlemanî, xoşbawerrdeken, lem nêweşda kesanêk ke pagendey soşyalîzmixwazîy û soşyalîstibûn deken, herdem gleyyan lewe hebuwe, ke desellatdaran neyantwanîwe dêmokrasî parlemanî pyadebken û neyantwanîwe serokî baş bin û xudî dêmokrasî parlemanyan kirduwe be bellênî beheştî ayînekan û pasawî kemukurrîyekanîşyan be xrapbûnî take kese desellatdarekan dawetewe ya le beramber sîstemî parlemanîyda dîktatorîy partekey xoyan pêşnyarkirduwe û kirduwete ellternatîv!

Ewey rojî30î cunî 2013 le parlemanî herêmî kurdistanda rûyda, asayîtrîn kar û birryarîy parilmanî bû, nek leberewey ke drêjkirdnewey şwaneyî kesêk beser komellgeda asayî bêt, nexêr, leberewey bepêy mîkanîzmekanî dêmokrasî parlemanî û sîstemî çînayetî, asayîn û rewayetîyan heye. 21 salle ramyaran û partekan û nûseranî kurd, daway gerranewey hemû birryarekan bo parleman deken û xwazyarîy serwerîy mîkanîzmî dêmokrasî parlemanî û parlemantaran “nwêneranî hellbijêrdrawî gel” herêmî kurdistanin, keçî lew sateda ke parlemantaran bo take carêk bepêy yasay deng leserdanî parlemanî û yeklakereweyî zorîne û kemîney dengder, birryarêk deden, hemû layengranî dêmokrasî parlemanî be nîolîbral û xo be soşyalîstzanewe, dekewne hat û hawar û dellên, eme pêçewaney dêmokrisî parlemanîye û nabêt awabêt. Aya berrastî ewey ke le parlemanî herêmî kurdistanda rûyda, djî bnemakanî dêmokrassî parlemanî û asayîşî serwerîy çînayetî bû?

Bepêçewaney pagendeçîyanî dêmokrasî parlemanî û çawerrwanî xoşbawerran bew sîsteme, rûdawêkî awa leberdem çawî kamêra û tewawî dengderan û dewllete dyêmokratekan û dezge cîhanîyekanî wek sinduqî drawî nêwdewlletî û bankî cîhanî dra, ke sallane çend milyard bo xoşbawerrkirdnî xellkî begşitî û lawan betaybetî le wllatanî benaw cîhanî syêem be dêmokrasî parlemanî, xercdeken, nqeyan lêwe nehat, xopîşandanêkî cemawerîy dengderan berpanebû û hîç agadarkirdnewe û sza û abloqeyek beramber ew birryare negîraye ber.

Bo mnî rexnegir le dêmokrisî parlemanî û dêmagogîy nûseran û xoşbawerrîy dengderan, em pirsyarane dênepêşewe, eger dêmokrasî parlemanî ştêkî dîkey cyawaze lewey le herêmî kurdistanda heye, boçî çend milyon dengderî çwar sallî pêşû nerrjane ser şeqamekan, bo wajoyan konekirdewe, bo mangirtnî giştîyan nekrid, bo nqeyan lêwenehat? Bo spansorekanî sîstemî dêmokrasî parlemanî [dewlletekanî ewrupa û emerîka û sindûqî drawî nêwdewlletî û bankî cîhanî û îwên] le herêmî kurdistan û ‘îraqda, hîç kardaneweyekî dijyan bew birryar û pesendkirdne nîşanneda?

Bo çawdêrr û xwênerî wirya lewe beder nîye, ke dêmokrasî parlemanî her eweye, ke lewê heye; her eweye ke le brîtanya, parlemantaran parey desperrlêdanekanyan leser dahatî komellge dabîndeken; her eweye ke parlemantaranî ellmanya xzim û kesukarî xoyan be xzimixzmêne le postekanî şalyarîyda dademezrênin; her eweye ke emerîka sîxurrîy beser tewawî mrovayetî û tenanet dost û ellqelegwêkanî xoşyanewe dekat, boye dêmokrate borcwakanî cîhan kardanewe nîşannaden. Le beramberîşda bêhellwêstî dengder, selmênerî dû şte, yekem dêmokrasî parlemanî her eweye, ke rûyda û duwem, dengder hîç roll û karayî û hellbijêrêkî beramber birryarî dengipêdrawan nîye û dengder beheman şêwey sîstemî takpartîy û serbazîy, tenya mafî gwêrrayellbûnî heye û bes!

Rûdawî duwem, welananî mursî û mîrayetî îxwanekane be kudetay serbazîy. Ewey ke le wllatî mîsr, herdem narrezayetî komellayetîy beramber sîstemî dîktatorîy parlemanî hebuwe û paş ruxanî dîktator (husnî mubarek) û hatne sertextî dîktator (mursî)îş her berdeewam buwe û lemewlaş her berdewam debêt, ştêkî bellgenewîste. Bellam ewey [labirdnî mursî û îxwanekan lelayen supawe] le 03î culay 2013da rûyda drêjey narrezayetîyekan û berhemî xebatî azadîxwazan û daxwazîy pêş 03î culay 2013î cemawer nebû! Ewey rûyda kudetay serbazîy bêperde û nkollîhellnegir bû, meger tenya kesanî dîmagogîbaz bitwanin be şorrşî bnasênin û be drêjey xebatî cemawerîy narrazîyanî bzanin. Ewey rûyda rêkewtinî komelle part û kesayetîyekî desellatixwazî dorrawî hellbjardnekey parsall (2012)î wllatî mîsr bû letek supa le çwarçêwey plan û hawpiştî serbazîy emerîka bo supay mîsr, ke hem supa wek gewretrîn sermayedarî ew wllate baştir detwanêt nexşe û bernamerrêjîyekanî nîolîbralîzm pyadebkat û hem dorrawanî hellbjardinî parsall, be kursyekey (mursî) şaddebin.

Ewey ke le tunis û mîsrî raperrîwda parte îslamîyekan wek êran û cezaîr û felestîn twanîyan le astî sertaserî komellgeda bedesellat bgen û bibne ellternatîv, bo mîkanîzmekanî dîmokrasî parlemanî degerêtewe, ew mîkanîzmaney ke (hîtler) û (musolonî) û (pênoşêt) û (xumeynî)yan kirde kellega beser komellgewe! Leber ewe nakrêt berrastî û radîkallane û lêbrrawîyewe djî bedesellatgeyîştin û karekanî (hîtler) û (mursî) bît û djî sîstemêk nebêt, ke desellatî serûxellkîy part û serokekan msoger dekat û zemîne bo bedesellatgeyîştinyan sazdekat !

Wek hemûman dezanîn îxwanekan û (mursî) bepêy yasakanî dêmokrasî parilmanî hellbijêrdrawn û be desellat geyîştûn û her birryar û pesendkirdêkîş le mawey yek sallî raburduwa pêyhestabin, bepêy mafêk kirdûyane, ke yasay dengdan û nwênerayetî borcwazîy pêbexşîwn û rewayetî pêdawn. Herwek çon parlemantaranî gişt dewllete dêmokratekanî ewrupa û emerîka û ustralya û keneda bepêy heman dêmokrasî û yasa rewayetî be birryarekan lemerr nardinî supa bo ser wllatanî dîke, kemkirdnewey krêy satkar û drêjkirdnewey mawey karî krêkaran û drêjkirdnewey mawey kar ta xanenşînî û taybetîkirdnewey kerte giştî û xizmetguzarîyekan û kemkirdnewey bac leser sermaye û xawenkarekan û birryarî ceng û ablloqey abûrîy û birryarî sîxurrîy beser jyan wpeywendîye taybetîyekanî tak û zor ştî dîke deden û rewayetîyan pêdebexşin!

Aya hîç cyawazîyek lenêwan narrewayetî beramber birryarî îxwanekan le rêy parlemanewe bo berteskirdnewey azadîye kesîyekan û sepandinî bername partîyekeyan û birryar û pesendkirdnî parlemantare ewrupî û emerîkîyekan lew baraneda ke rîzimkirdûn, heye ? Ey eger le emerîka ya wllatêkî ewrupî supa hêrş bkate parleman û zincîr bkate serok û endamekanî û be teqe wellamî narrezayetîyan, bdatewe, ewaney kudetakey mîsr be şorş dezanin, her em hellwêstey êstayan debêt?

Min gumanim lewe heye, çunke le demî raperrînî 2011 cemawerî mîsr da, le wlayetî (Madison, Wisconsin)* emerîka, cemawerî xopîşanderan [nek supa] kutayane ser parleman û dagîryankird, keçî nûseranî nîolîbrall û xo be soşyalîstzanekanî kurdistan, nek be şorrş û şorrşigêrrîyan nezanî û piştîwanîyan lênekrid û helheleyan bo lêneda, bellku jêrawjêr be dyardey naşaristanîşyan çwand û qêzewnyan nîşanda !

Lêreda pirsyar eweye, le têrrwanînî xo be soşyalîstzananda [ ke kewtûnete sukayetî û galltekirdin be têrrwanînî ewaney ke dij desellatdarîy îxwanekan û kudetay serbazîyn û ewey le mîsr rûyda, be kudeta dezanin] şorrş û şorrşigêrrîyetî çîyn û çi pêwerêkyan bo destinîşankirdinyan heye ?

Min le rîzkirdnî wajekanî şorrş û şorrşigêrîyda, karîkatorî şeydayî bo dîktatorîy debînim, dîktatorîy skîwlarîste prro- ewrupîyekan, hellpey desellat û nawbang û hellkirdnî gllopî sewz bo serweranî skîwlar debînim! Min ewe debînim ke nûserî kurd, hîç griftêkî letek serwerîy mrov beser mrovewe nîye, tenya corî poşak û axawtinî serweranî, dyarîkerî hellbijêr û xwaste take kesîyekanîyetî!

Le beramber ewaney ke pagendey ewe deken, ke djayetî û be kudetazanînî rûdawekey 03î culay 2013 deçête gîrfanî hêze îslamîyekanewe, ba away dabnêyn, ke em pagende pûç û dêmagogîye raste, ey aya be şorrişzanînî ew kudeta bêperdeye û layengirîy û helhelelêdan bo supa, ke beriztrîn amrazî serkuttî cemawere, deçête gîrfanî kam berewe? Aya dekrêt bo ewey dîktatorîy îxwanekan le nêwbçêt, mil be dîktatorîy supa û roll û dîktatorîy piştperdey snudûqî drawî nêwdewlletî û bankî cîhanî bdeyn? Eme kame pêwerîy şorrşigêrrîye, weha rewayetîyek bew birryardane dedat ?

Kesî soşyalîstixwaz û azadîxwaz, kesî tak morrall, tak pêwer û yekrruwe, natwanêt birryarêkî parlemantaranî borcwazî [herêmî kurdistan] bo drêjkirdnewey mawey serokayetî borcwazîyek be kudeta û hêrşî supay borcwazî bo ser nwênerêkî borcwazî be şorrş hejmarbkat !

Le hemûy paradokistir, eweye, ke layengranî kudetay serbazîy, ewaney ke be şorrşî dezanin, wek pagende qse leser şorrşî komellayetî û gorranî komellayetî deken, hawkatîş hîç larîyekyan le dîmokrasî nwênerayetî (borcwazî) wek bnemayek bo rêkxistinî berrêweberayetî komellge nîye.

Ewey rojî 03î culay 2013 rûyda, komelêk pirsyar leberdemmanda qutdekatewe; ewey lew rojeda rûyda kudetay serbazîye û dîwî şarawey dîokrasî parlemanîye ya djî bnemakanî ew dêmokrasîyeye? Eger djî bnemakanî dêmokrasîye, çone hemû dewllete dêmokratekanî dunya û hemû îdologekanî dîokrasî parlemanî û hemû nawende pagendekerekanî dîokrasî parlemanî le beramberîda bêdengeyan hellinjarduwe? Aya weha bêdengekirdnêk, bo tebayî û wêkhatnewey kudeta û bnemakanî dîokrasî parlemanî degerrêtewe ya bo zallî berjewendî deste şarawekanî piştperdey ew kudetaye degerrêtewe? Ey sîstemêk ke ewe bnemakanî bin û ew hemuwe lwan û tebayye bo hêzî serûxellkî brrexsênêt, çi pêwîstî be dengî xellkî bêdesellat û pirse gurganey çwar sall carêk heye? Aya paş wellamdanewey gişt ew pirsyarane, hêşta dêmokrasî parlemanî baştirîn sîstemî berêwebirdin û rêkxistinî komellge û karubarekanîyetî ? Eger kudetay serbazîy kayeyekî drustî sîstemî parlemanîye, îdî çi pêwîst be mîkanîzmî hellbjardin û çawerrwanmanewey çwar sall carêk heye, aya baştir nîye, lebrî çawerrwanmanewey çwar sall carêk, hemû carêk ke xellk narrazî bû, yeksere supa bkutête ser seranî mîrayetî û lebrî xellkî taqmêkî dîke bkate kellega? Eger ew kudetaye rewa bû û nedekra, bwarbden mîrayetî îxwanekan mawey yasayî xoyan tewawbken ya cemawer be raperrîn rayanbmallêt, ey eger ewe rewaye, ey kudetay komunîstekanî rusye le hawînî 1990da beser mîrayetî yeltsin û darewdestekeyda, bo narrewabû?

Eme paradokis û galltecarîy dêmokrasîyeke, ke nûseranî kurd le beyanîyewe ta êware be ballayda helldeden û daxwazî serwerbûnî deken û le herêmekey xoşyanda serwerbûnî û peyrrewkirdnî bnema serekîyekey (rewayî pesendkirdin û birryardanî zorîne beramber kemîne), be kudeta dezanin! Ew têrrwanîn û hellsengandne banêke û dû hewa, ewe debill morralîye, ewe bîrkirdnewey wirdeborcwazyaneye lejêr dêwcamey azadîxwazîy û soşyalîstibûnda! Pagendekeranî weha têrrwanînêk ya pêwîste wellam bem pirsyar û serincane bdenewe û be bellgewe û nmûnewe layengirîy êmey djedesellat, bo îslamîyekan bselmênin, ya ba be wellamî tund û rexney radîkall le hellwêst û bîrkirdnewey şerimnokaneyan werisnebin !

Griftî gewrey be şorrişzanînî kudeta eweye, ke cyawazî û natebayî hêzekan, le cnêw û heray layengranî ya şerreçeqoy endamanî partewe bixwênrêtewe, bo nmûne kudetay 03î cunî supa û herreşey rîşdirêje debengekanî îxwan. Eger bew core rwalletîyane le ştekan birrwanîn, bedillnyayyewe bakgrawnidî çînayetîy layenekanî kêşmekêşeke nabînrêt. Mîrayetî îxwan le paş welananî mubarek û mîrayetî partekey, tenya ellternatîvêkî leberdestabûy sinduqî drawî nêwdewlletî û bankî cîhanî û dewlletî emerîka û dewlle dêmokratetanî ewrupa bû, taweku sermayeguzarîyekanyan bparêzêt û sûd û maneweyan msogerbkat. Baştirîn bellgeş hênanewey (elberadey) bû, ke kes hînî be kllawî nepêwa û hemû partekanî dîkeş be çep û nîolîbrrallewe, wek le hellbjardnekanda dîtman, bo fermanrrewayî tenya sifrî paş farîzebûn. Bellam katêk ke le yek sallî raburdûda nîşanekanî xroşanewey cemawer le 30î cunîda zeqbûn, boye be naçarîy û be sûdwergirtin le ezmûnekanî pêşûtir, sereta “berey yaxîbûn/tmird” wek dêwcameyekî sernicrrakêş, helldestin be kokirdnewey wajoy xellk û paşan zemînesazîy bo xotêhellqurtandin û rewayetîdan be kudetay serbazîy desteber deken û le kurtmaweda xoşbawerrîy û kemhuşyarîy xellk frîwdeden!

Boewey le ezmûngîrîyekanî zilhêzekan û dewllet le raperrînekanî wllatanî bakûrî eferîka têbgeyn, pêwîste bgerrêynewe ser rûdawekanî dû sallî raburdû. Katêk ke le tunis, dewllet û pallpişte xorawayyekanî xaflligîrdebin, supa natwanêt rolêkî rizgarkeraney dewllet bgêrêt, naçar îslamîyekan behêzdekrên. Katêk le mîsr kuştubrrî polîs û “belltecî”yekan be kuştin û girtin û brrînîş le serkutî raperrînda natwana û nakam demênêtewe, supa wek nawbijîker û aramkerewey xellk derkewêt, bellam dîsanewe leber bêtwanayî le rastewxo rizgarkirdnî dewlletda û lanekirdnewey xelk ne (elberadey), naçar pena bo zaqkirdnewey îslamîyekan le hellbjardinda deben. Le lîbya, be sûdwegirtin le ezmûnekanî tunis û mîsr, narrezayetîyekan degorrn be cengî mîlîşyayî û le behreyn û s’udye û yemen û urdin û cezaîr raperrîn serkutdekrên û le surye xraptir le lîbya û … Tid, her boye le mîsr supa le pîlanêkî pêştir amadekrawda, herwek çon sîxurran û pyawanî dezgey zanyarîy le sallyadî “17î şubat”da bexodekewn, le mîsrîş supa û “berey yaxîbûn/ tmird” druşmekanî xellk berizdekenewe, taweku bitwanin kontrollî narrezayetî xellk bken. Eme krrok û hokarî şorreswarîy supaye.

Bedaxewe, layengranî kudetay serbazî û be şorrşiçwêneranî, tewaw dêmagogyane rexnegirtin lew kudetaye dexene rîzî layengirîy le îslamîyekan, eme heman pagendeye, ke dezge sîxurrîyekan û cenerrallekanî supay mîsr û dezge û nawende cîhanluşekan û dewlletanî kendawî ‘erebî, le djî denge narrazayye azadîxwazekan bekarîdeben, eme heman lêkdanewe û pagendeye, ke îxwanekan le dêsemberî 2012 û eprrîlî 2013da azadîxwazanî mîsr be layengirî le îsraîl, tawanbardeken!

Carêkî dîke, be kurtî û bepuxtî, be boçûnî min, ewey le 03î culay 2013 le mîsr rûyda, kudetay serbazîy bêperde bû, hem bepêy bnema û pagendekanî dêmokrasî parlemanî, ke pagendey svîlîybûnî desellatekey dekat û hem wek hewllêk bo swarbûnî şepolî narrezayetîye radîkallekan û sendnewey birryardan le şeqam. Bellam bedaxewe herçende kesanî dje yasay cenrrallekan “bllên nêre”, keçî layengranî kudetaçîyanî şorrşigê, “dellîn bîdoşe”!

***********************

* eger xwêneranî hêja xwazyarbin, detwanin le rêgey em besteraney xwarewe, bgerênewe ser ew raperrîne cemawerîyey ke parilmanî herêmîy herêmêkî dewlletî emerîkay dagîrkird û nûseran û mîdyay herêmî kurdistan wek ne’ame le astîda seryan benawgellyanda kird û xerîkî çîney berjewendîye partîy û destebjêrîyekanyan bûn ….

http://www.youtube.com/watch?v=xrmhe5JuuNc

https://www.commondreams.org/view/2011/02/21-11

http://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcT94bd06vuBFd59Hi7PXbEQtpIE9eioIzMuydXo2C8wXTdyN5QL

http://www.youtube.com/watch?v=0XlUsoM4ruQ

http://www.youtube.com/watch?v=HFRadCGY_ao

دێمۆكراسیخوازیی وردەبۆرجوازی، بانێك و دوو ھەوا

ھەژێن

١٣ی جولای ٢٠١٣

٣٠ی مانگی جون و ٠٣ی جولای ئەم ساڵ (٢٠١٣)، خۆرھەلاتی ناوین دوو ڕووداوی دەسەڵاتگۆڕین و درێژكردنەوەی دەسەڵاتی بەخۆیەوە بینی؛ یەكێكیان لە ھەرێمی كوردستان و ئەوی دیكەیان لە میسر؛ یەكێكیان بە زۆرینەی دەنگی پارلەمانتاران وئەوی دیكەیان بە ھێرشی سوپایی، ھەرچەندە ڕواڵەتیان جیاواز بوو، بەڵام نێوەڕۆكیان یەك و تایبەتمەندییان یەك؛ چونكە لە ھەردوو بارەكەدا ناڕەزایەتی جەماوەر بەرامبەر میرایەتی (ینك) و (پدك) و سەرۆكایەتی (مەسعود بارزانی) لە ھەرێمی كوردستان و ناڕەزایەتی جەماوەر بەرامبەر میرایەتی ئیخوانەكان و سەرۆكایەتی مورسی لە میسر لە ھەڵكشان و تەقینەوەدا بوو، لە ھەر دوو بارەكەدا ئامانج گۆڵكردن لە جەماوەر و پاراستنی سەروەریی دەوڵەت و سەرمایە بوو، بە دوو ڕێگە و شێوازی جیاوازی گونجاو و لەبار بۆ سەروەریی چینایەتی. پەنابردنی دەسەڵات بۆ ئەو شێوازە جیاوازانە لە ھەر دوو بارەكەدا، پەیوەندی بە ئاستی ھوشیاری و خرۆشان و لێبڕاویی جەماوەریی ناڕازییەوە ھەیە. بۆ نموونە لە سەردەمی ڕوخانی میرایەتی (موبارەك)دا پارتەكان و ڕامیاران و دەستەبژێرە دەسەڵاتخوازەكان، دروشمی دێمۆكراتی و سەروەریی یاسا و میرایەتی تێكنۆكرات بەرزدەكەنەوە، بەڵام لە سەردەمی ڕوخانی میرایەتی (مورسی)دا خۆیان لەژێر ناو و چەتری (تمرد)دا كۆدەكەنەوە و دەناسێنن، واژەیەك (تمرد/یاخیبوون)، كە لەسەردەمی ڕوخانی (موبارەك)دا دەمی دەسووتاندن!

پێش ئەوەی بچمە سەر شرۆڤەی ھەڵویستی دوو دیوی ڕامیاران و نووسەرانی كورد، لەمەڕ ئەو دوو ڕووداوە، بۆ ئەوەی وەك پیشەی ھەمیشەیی ڕامیارانەیان نەكەونە، بەلارێدابردن و شێواندنی بۆچوون و تێڕامانەكان، بەپێویستی دەزانم، ئەوە ڕۆشنبكەمەوە، من نەك ھەر دژی سیناریۆی درێژكردنەوەی ماوەی (سەرۆكایەتی)م، لەوەش واوەتر دژی خودی سەرۆكایەتیم، شتێك كە تەنانەت زۆربەی ئەوانەش كە پاگەندەی سۆشیالیستبوون دەكەن، ناوێرن خۆیان لە قەرەی بدەن و لە بەرامبەر ئەو سیناریۆیەدا تەنیا خوازیاری سەروەریی یاسای خودی بۆرجوازی و وەك ھاتنی “محەمەدی مەھدی”، چاوەڕێی ھاتنی سەرۆكی باشن و خۆشیان بە شیاوترین كاندیدی میگەلكردنی خەڵك و شوانەیی خۆیان دەزانن! ھەروەھا لە بارەی كودەتای سەربازیی ٠٣ی جولای ٢٠١٣ی وڵاتی (میسر)ەوە، لە سەردەمی حوسنی موبارەك و لە سەردەمی مورسی و لە ئێستاشدا، تەنیا لایەنگری بەرەی جەماوەر بووم و خەباتی كرێكاران و (جەماوەر)م بە تاكە سەنگەری شۆڕش و شۆڕشگێڕیی زانیوە و دەبینم و دژی گاڵتەجاریی ھەڵبژرادن و بەدەسەڵاتگەییشتنی ئیخوانەكان بووم، لە ئێستاشدا ھەروا دژی دەسەڵاتداری ھەموو كەسێكم بەسەر ئەوانی دیكەدا؛ چ دەسەڵاتداریی خۆم بێت یا ھی تۆی دەسەڵاتخواز و ھی مەسعود بارزانی و ھی ئیخوانەكان و ھی خودای ئەفسانەكانیش.

ھیوادارم ھەر كەسێك لە ھەلھەلەكەرانی كودەتای سەربازیی بەسەر بزووتنەوەی ناڕەزایەتی جەماوەریی میسردا، ڕەخنەی لەم بۆچوونانە ھەیە، ھیچ پەنا بۆ دێماگۆگیی نەبات و كایە بە واژە سۆزبزوێنەكان نەكات. بە بۆچوونی من، لە دەمی شۆڕشی كۆمەڵایەتییدا دوو بەرە ھەیە؛ بەرەی دەسەڵاتپاریزان (پارلەمان و ڕامیاران و سوپا و پۆلیس و پەرەستگە و بانك و كۆمپانییەكان و پارتەكان و چەوساوانی خۆشباوەڕ بە بەھەشتی دێمۆكراسی پارلەمانی، كە بەرەی دژەشۆڕشن) و بەرەی شۆرش، كە تێكۆشەران و چالاكانی بزووتنەوەی سەربەخۆی جەماوەریی چین و توێژە بندەستەكانن. لەبەرئەوە دوو ھەڵبژێر زیاتر بوونیان نییە؛ یا چینەی سەروەرییپارێزیی یا تێكۆشانی دژە-سەروەریی! لە دەرەوەی خەباتی دژی سەروەریی چینایەتی و خاوەندارێتی تایبەت و كاریكرێگرتە، ھەر ھەوڵ و كۆششێك، تەنیا بە میكیاجكردنەوەی سەروەریی چینایەتی كۆتایی ھاتووە و دێت!

ڕووداوەی یەكەم، درێژكردنەوەی ماوەی سەرۆكایەتی سەرۆكی ئێستای ھەرێمی كوردستانە. لە ٢١ ساڵی ڕابوردوودا بەپێی بنەما و میكانیزمەكانی دێمۆكراسی پارلەمانی، لە ھەرێمی كوردستاندا ھەم دەسەڵاتداران كایە بە دەنگی خەڵك دەكەن و ھەم ئۆپۆزسیۆنی دەسەڵاتخواز، جەماوەری ناڕازی كەم ھوشیار، بە ڕازاندنەوە و میكیاجكردنی دیمۆكراسی پارلەمانی، خۆشباوەڕدەكەن، لەم نێوەشدا كەسانێك كە پاگەندەی سۆشیالیزمخوازیی و سۆشیالیستبوون دەكەن، ھەردەم گلەییان لەوە ھەبووە، كە دەسەڵاتداران نەیانتوانیوە دێمۆكراسی پارلەمانی پیادەبكەن و نەیانتوانیوە سەرۆكی باش بن و خودی دێمۆكراسی پارلەمانیان كردووە بە بەڵێنی بەھەشتی ئایینەكان و پاساوی كەموكوڕییەكانیشیان بە خراپبوونی تاكە كەسە دەسەڵاتدارەكان داوەتەوە یا لە بەرامبەر سیستەمی پارلەمانییدا دیكتاتۆریی پارتەكەی خۆیان پێشنیاركردووە و كردووەتە ئەڵتەرناتیڤ!

ئەوەی ڕۆژی٣٠ی جونی ٢٠١٣ لە پارلەمانی ھەرێمی كوردستاندا ڕوویدا، ئاساییترین كار و بڕیاریی پارلمانی بوو، نەك لەبەرئەوەی كە درێژكردنەوەی شوانەیی كەسێك بەسەر كۆمەڵگەدا ئاسایی بێت، نەخێر، لەبەرئەوەی بەپێی میكانیزمەكانی دێمۆكراسی پارلەمانی و سیستەمی چینایەتی، ئاسایین و ڕەوایەتییان ھەیە. ٢١ ساڵە ڕامیاران و پارتەكان و نووسەرانی كورد، داوای گەڕانەوەی ھەموو بڕیارەكان بۆ پارلەمان دەكەن و خوازیاریی سەروەریی میكانیزمی دێمۆكراسی پارلەمانی و پارلەمانتاران “نوێنەرانی ھەڵبژێردراوی گەل” ھەرێمی كوردستانن، كەچی لەو ساتەدا كە پارلەمانتاران بۆ تاكە جارێك بەپێی یاسای دەنگ لەسەردانی پارلەمانی و یەكلاكەرەوەیی زۆرینە و كەمینەی دەنگدەر، بڕیارێك دەدەن، ھەموو لایەنگرانی دێمۆكراسی پارلەمانی بە نیئۆلیبرال و خۆ بە سۆشیالیستزانەوە، دەكەونە ھات و ھاوار و دەڵێن، ئەمە پێچەوانەی دێمۆكرسی پارلەمانییە و نابێت ئاوابێت. ئایا بەڕاستی ئەوەی كە لە پارلەمانی ھەرێمی كوردستاندا ڕوویدا، دژی بنەماكانی دێمۆكراسسی پارلەمانی و ئاساییشی سەروەریی چینایەتی بوو؟

بەپێچەوانەی پاگەندەچییانی دێمۆكراسی پارلەمانی و چاوەڕوانی خۆشباوەڕان بەو سیستەمە، ڕووداوێكی ئاوا لەبەردەم چاوی كامێرا و تەواوی دەنگدەران و دەوڵەتە دیێمۆكراتەكان و دەزگە جیھانییەكانی وەك سندوقی دراوی نێودەوڵەتی و بانكی جیھانی درا، كە ساڵانە چەند ملیارد بۆ خۆشباوەڕكردنی خەڵكی بەگشتی و لاوان بەتایبەتی لە وڵاتانی بەناو جیھانی سیێەم بە دێمۆكراسی پارلەمانی، خەرجدەكەن، نقەیان لێوە نەھات، خۆپیشاندانێكی جەماوەریی دەنگدەران بەرپانەبوو و ھیچ ئاگاداركردنەوە و سزا و ئابلۆقەیەك بەرامبەر ئەو بڕیارە نەگیرایە بەر.

بۆ منی ڕەخنەگر لە دێمۆكرسی پارلەمانی و دێماگۆگیی نووسەران و خۆشباوەڕیی دەنگدەران، ئەم پرسیارانە دێنەپێشەوە، ئەگەر دێمۆكراسی پارلەمانی شتێكی دیكەی جیاوازە لەوەی لە ھەرێمی كوردستاندا ھەیە، بۆچی چەند ملیۆن دەنگدەری چوار ساڵی پێشوو نەڕژانە سەر شەقامەكان، بۆ واژۆیان كۆنەكردەوە، بۆ مانگرتنی گشتییان نەكرد، بۆ نقەیان لێوەنەھات؟ بۆ سپانسۆرەكانی سیستەمی دێمۆكراسی پارلەمانی [دەوڵەتەكانی ئەوروپا و ئەمەریكا و سندووقی دراوی نێودەوڵەتی و بانكی جیھانی و یوئێن] لە ھەرێمی كوردستان و عیراقدا، ھیچ كاردانەوەیەكی دژیان بەو بڕیار و پەسەندكردنە نیشاننەدا؟

بۆ چاودێڕ و خوێنەری وریا لەوە بەدەر نییە، كە دێمۆكراسی پارلەمانی ھەر ئەوەیە، كە لەوێ ھەیە؛ ھەر ئەوەیە كە لە بریتانیا، پارلەمانتاران پارەی دەسپەڕلێدانەكانیان لەسەر داھاتی كۆمەڵگە دابیندەكەن؛ ھەر ئەوەیە كە پارلەمانتارانی ئەڵمانیا خزم و كەسوكاری خۆیان بە خزمخزمێنە لە پۆستەكانی شالیارییدا دادەمەزرێنن؛ ھەر ئەوەیە كە ئەمەریكا سیخوڕیی بەسەر تەواوی مرۆڤایەتی و تەنانەت دۆست و ئەڵقەلەگوێكانی خۆشیانەوە دەكات، بۆیە دێمۆكراتە بۆرجواكانی جیھان كاردانەوە نیشاننادەن. لە بەرامبەریشدا بێھەڵوێستی دەنگدەر، سەلمێنەری دوو شتە، یەكەم دێمۆكراسی پارلەمانی ھەر ئەوەیە، كە ڕوویدا و دووەم، دەنگدەر ھیچ ڕۆڵ و كارایی و ھەڵبژێرێكی بەرامبەر بڕیاری دەنگپێدراوان نییە و دەنگدەر بەھەمان شێوەی سیستەمی تاكپارتیی و سەربازیی، تەنیا مافی گوێڕایەڵبوونی ھەیە و بەس!

ڕووداوی دووەم، وەلانانی مورسی و میرایەتی ئیخوانەكانە بە كودەتای سەربازیی. ئەوەی كە لە وڵاتی میسر، ھەردەم ناڕەزایەتی كۆمەڵایەتیی بەرامبەر سیستەمی دیكتاتۆریی پارلەمانی ھەبووە و پاش ڕوخانی دیكتاتۆر (حوسنی موبارەك) و ھاتنە سەرتەختی دیكتاتۆر (مورسی)یش ھەر بەردەەوام بووە و لەمەولاش ھەر بەردەوام دەبێت، شتێكی بەڵگەنەویستە. بەڵام ئەوەی [لابردنی مورسی و ئیخوانەكان لەلایەن سوپاوە] لە ٠٣ی جولای ٢٠١٣دا ڕوویدا درێژەی ناڕەزایەتییەكان و بەرھەمی خەباتی ئازادیخوازان و داخوازیی پێش ٠٣ی جولای ٢٠١٣ی جەماوەر نەبوو! ئەوەی ڕوویدا كودەتای سەربازیی بێپەردە و نكۆڵیھەڵنەگر بوو، مەگەر تەنیا كەسانی دیماگۆگیباز بتوانن بە شۆڕشی بناسێنن و بە درێژەی خەباتی جەماوەریی ناڕازییانی بزانن. ئەوەی ڕوویدا ڕێكەوتنی كۆمەڵە پارت و كەسایەتییەكی دەسەڵاتخوازی دۆڕاوی ھەڵبژاردنەكەی پارساڵ (٢٠١٢)ی وڵاتی میسر بوو لەتەك سوپا لە چوارچێوەی پلان و ھاوپشتی سەربازیی ئەمەریكا بۆ سوپای میسر، كە ھەم سوپا وەك گەورەترین سەرمایەداری ئەو وڵاتە باشتر دەتوانێت نەخشە و بەرنامەڕێژییەكانی نیئۆلیبرالیزم پیادەبكات و ھەم دۆڕاوانی ھەڵبژاردنی پارساڵ، بە كورسیەكەی (مورسی) شاددەبن.

ئەوەی كە لە تونس و میسری ڕاپەڕیودا پارتە ئیسلامییەكان وەك ئێران و جەزائیر و فەلەستین توانییان لە ئاستی سەرتاسەری كۆمەڵگەدا بەدەسەڵات بگەن و ببنە ئەڵتەرناتیڤ، بۆ میكانیزمەكانی دیمۆكراسی پارلەمانی دەگەرێتەوە، ئەو میكانیزمانەی كە (ھیتلەر) و (موسۆلۆنی) و (پێنۆشێت) و (خومەینی)یان كردە كەڵەگا بەسەر كۆمەڵگەوە! لەبەر ئەوە ناكرێت بەڕاستی و ڕادیكاڵانە و لێبڕاوییەوە دژی بەدەسەڵاتگەییشتن و كارەكانی (ھیتلەر) و (مورسی) بیت و دژی سیستەمێك نەبێت، كە دەسەڵاتی سەرووخەڵكیی پارت و سەرۆكەكان مسۆگەر دەكات و زەمینە بۆ بەدەسەڵاتگەییشتنیان سازدەكات !

وەك ھەموومان دەزانین ئیخوانەكان و (مورسی) بەپێی یاساكانی دێمۆكراسی پارلمانی ھەڵبژێردراون و بە دەسەڵات گەییشتوون و ھەر بڕیار و پەسەندكردێكیش لە ماوەی یەك ساڵی ڕابوردووا پێیھەستابن، بەپێی مافێك كردوویانە، كە یاسای دەنگدان و نوێنەرایەتی بۆرجوازیی پێبەخشیون و ڕەوایەتی پێداون. ھەروەك چۆن پارلەمانتارانی گشت دەوڵەتە دێمۆكراتەكانی ئەوروپا و ئەمەریكا و ئوسترالیا و كەنەدا بەپێی ھەمان دێمۆكراسی و یاسا ڕەوایەتی بە بڕیارەكان لەمەڕ ناردنی سوپا بۆ سەر وڵاتانی دیكە، كەمكردنەوەی كرێی ساتكار و درێژكردنەوەی ماوەی كاری كرێكاران و درێژكردنەوەی ماوەی كار تا خانەنشینی و تایبەتیكردنەوەی كەرتە گشتی و خزمەتگوزارییەكان و كەمكردنەوەی باج لەسەر سەرمایە و خاوەنكارەكان و بڕیاری جەنگ و ئابڵۆقەی ئابووریی و بڕیاری سیخوڕیی بەسەر ژیان وپەیوەندییە تایبەتییەكانی تاك و زۆر شتی دیكە دەدەن و ڕەوایەتییان پێدەبەخشن!

ئایا ھیچ جیاوازییەك لەنێوان ناڕەوایەتی بەرامبەر بڕیاری ئیخوانەكان لە ڕێی پارلەمانەوە بۆ بەرتەسكردنەوەی ئازادییە كەسییەكان و سەپاندنی بەرنامە پارتییەكەیان و بڕیار و پەسەندكردنی پارلەمانتارە ئەوروپی و ئەمەریكییەكان لەو بارانەدا كە ڕیزمكردوون، ھەیە ؟ ئەی ئەگەر لە ئەمەریكا یا وڵاتێكی ئەوروپی سوپا ھێرش بكاتە پارلەمان و زنجیر بكاتە سەرۆك و ئەندامەكانی و بە تەقە وەڵامی ناڕەزایەتییان، بداتەوە، ئەوانەی كودەتاكەی میسر بە شۆرش دەزانن، ھەر ئەم ھەڵوێستەی ئێستایان دەبێت؟

من گومانم لەوە ھەیە، چونكە لە دەمی ڕاپەڕینی ٢٠١١ جەماوەری میسر دا، لە ولایەتی (Madison, Wisconsin)* ئەمەریكا، جەماوەری خۆپیشاندەران [نەك سوپا] كوتایانە سەر پارلەمان و داگیریانكرد، كەچی نووسەرانی نیئۆلیبراڵ و خۆ بە سۆشیالیستزانەكانی كوردستان، نەك بە شۆڕش و شۆڕشگێڕییان نەزانی و پشتیوانییان لێنەكرد و ھەلھەلەیان بۆ لێنەدا، بەڵكو ژێراوژێر بە دیاردەی ناشارستانیشیان چواند و قێزەونیان نیشاندا !

لێرەدا پرسیار ئەوەیە، لە تێڕوانینی خۆ بە سۆشیالیستزاناندا [ كە كەوتوونەتە سوكایەتی و گاڵتەكردن بە تێڕوانینی ئەوانەی كە دژ دەسەڵاتداریی ئیخوانەكان و كودەتای سەربازیین و ئەوەی لە میسر ڕوویدا، بە كودەتا دەزانن] شۆڕش و شۆڕشگێڕییەتی چیین و چ پێوەرێكیان بۆ دەستنیشانكردنیان ھەیە ؟

من لە ڕیزكردنی واژەكانی شۆڕش و شۆڕشگێرییدا، كاریكاتۆری شەیدایی بۆ دیكتاتۆریی دەبینم، دیكتاتۆریی سكیولاریستە پڕۆ- ئەوروپییەكان، ھەڵپەی دەسەڵات و ناوبانگ و ھەڵكردنی گڵۆپی سەوز بۆ سەروەرانی سكیولار دەبینم! من ئەوە دەبینم كە نووسەری كورد، ھیچ گرفتێكی لەتەك سەروەریی مرۆڤ بەسەر مرۆڤەوە نییە، تەنیا جۆری پۆشاك و ئاخاوتنی سەروەرانی، دیاریكەری ھەڵبژێر و خواستە تاكە كەسییەكانییەتی!

لە بەرامبەر ئەوانەی كە پاگەندەی ئەوە دەكەن، كە دژایەتی و بە كودەتازانینی ڕووداوەكەی ٠٣ی جولای ٢٠١٣ دەچێتە گیرفانی ھێزە ئیسلامییەكانەوە، با ئاوای دابنێین، كە ئەم پاگەندە پووچ و دێماگۆگییە ڕاستە، ئەی ئایا بە شۆڕشزانینی ئەو كودەتا بێپەردەیە و لایەنگریی و ھەلھەلەلێدان بۆ سوپا، كە بەرزترین ئامرازی سەركوتتی جەماوەرە، دەچێتە گیرفانی كام بەرەوە؟ ئایا دەكرێت بۆ ئەوەی دیكتاتۆریی ئیخوانەكان لە نێوبچێت، مل بە دیكتاتۆریی سوپا و ڕۆڵ و دیكتاتۆریی پشتپەردەی سنودووقی دراوی نێودەوڵەتی و بانكی جیھانی بدەین؟ ئەمە كامە پێوەریی شۆڕشگێڕییە، وەھا ڕەوایەتییەك بەو بڕیاردانە دەدات ؟

كەسی سۆشیالیستخواز و ئازادیخواز، كەسی تاك مۆڕاڵ، تاك پێوەر و یەكڕووە، ناتوانێت بڕیارێكی پارلەمانتارانی بۆرجوازی [ھەرێمی كوردستان] بۆ درێژكردنەوەی ماوەی سەرۆكایەتی بۆرجوازییەك بە كودەتا و ھێرشی سوپای بۆرجوازی بۆ سەر نوێنەرێكی بۆرجوازی بە شۆڕش ھەژماربكات !

لە ھەمووی پارادۆكستر، ئەوەیە، كە لایەنگرانی كودەتای سەربازیی، ئەوانەی كە بە شۆڕشی دەزانن، وەك پاگەندە قسە لەسەر شۆڕشی كۆمەڵایەتی و گۆڕانی كۆمەڵایەتی دەكەن، ھاوكاتیش ھیچ لارییەكیان لە دیمۆكراسی نوێنەرایەتی (بۆرجوازی) وەك بنەمایەك بۆ ڕێكخستنی بەڕێوەبەرایەتی كۆمەڵگە نییە.

ئەوەی ڕۆژی ٠٣ی جولای ٢٠١٣ ڕوویدا، كۆمەلێك پرسیار لەبەردەمماندا قوتدەكاتەوە؛ ئەوەی لەو ڕۆژەدا ڕوویدا كودەتای سەربازییە و دیوی شاراوەی دیـۆكراسی پارلەمانییە یا دژی بنەماكانی ئەو دێمۆكراسییەیە؟ ئەگەر دژی بنەماكانی دێمۆكراسییە، چۆنە ھەموو دەوڵەتە دێمۆكراتەكانی دونیا و ھەموو ئیدئۆلۆگەكانی دیـۆكراسی پارلەمانی و ھەموو ناوەندە پاگەندەكەرەكانی دیـۆكراسی پارلەمانی لە بەرامبەریدا بێدەنگەیان ھەڵنژاردووە؟ ئایا وەھا بێدەنگەكردنێك، بۆ تەبایی و وێكھاتنەوەی كودەتا و بنەماكانی دیـۆكراسی پارلەمانی دەگەڕێتەوە یا بۆ زاڵی بەرژەوەندی دەستە شاراوەكانی پشتپەردەی ئەو كودەتایە دەگەڕێتەوە؟ ئەی سیستەمێك كە ئەوە بنەماكانی بن و ئەو ھەمووە لوان و تەباییە بۆ ھێزی سەرووخەڵكی بڕەخسێنێت، چ پێویستی بە دەنگی خەڵكی بێدەسەڵات و پرسە گورگانەی چوار ساڵ جارێك ھەیە؟ ئایا پاش وەڵامدانەوەی گشت ئەو پرسیارانە، ھێشتا دێمۆكراسی پارلەمانی باشترین سیستەمی بەرێوەبردن و ڕێكخستنی كۆمەڵگە و كاروبارەكانییەتی ؟ ئەگەر كودەتای سەربازیی كایەیەكی دروستی سیستەمی پارلەمانییە، ئیدی چ پێویست بە میكانیزمی ھەڵبژاردن و چاوەڕوانمانەوەی چوار ساڵ جارێك ھەیە، ئایا باشتر نییە، لەبری چاوەڕوانمانەوەی چوار ساڵ جارێك، ھەموو جارێك كە خەڵك ناڕازی بوو، یەكسەرە سوپا بكوتێتە سەر سەرانی میرایەتی و لەبری خەڵكی تاقمێكی دیكە بكاتە كەڵەگا؟ ئەگەر ئەو كودەتایە ڕەوا بوو و نەدەكرا، بواربدەن میرایەتی ئیخوانەكان ماوەی یاسایی خۆیان تەواوبكەن یا جەماوەر بە ڕاپەڕین ڕایانبماڵێت، ئەی ئەگەر ئەوە ڕەوایە، ئەی كودەتای كۆمونیستەكانی ڕوسیە لە ھاوینی ١٩٩٠دا بەسەر میرایەتی یەلتسن و دارەودەستەكەیدا، بۆ ناڕەوابوو؟

ئەمە پارادۆكس و گاڵتەجاریی دێمۆكراسییەكە، كە نووسەرانی كورد لە بەیانییەوە تا ئێوارە بە باڵایدا ھەڵدەدەن و داخوازی سەروەربوونی دەكەن و لە ھەرێمەكەی خۆشیاندا سەروەربوونی و پەیڕەوكردنی بنەما سەرەكییەكەی (ڕەوایی پەسەندكردن و بڕیاردانی زۆرینە بەرامبەر كەمینە)، بە كودەتا دەزانن! ئەو تێڕوانین و ھەڵسەنگاندنە بانێكە و دوو ھەوا، ئەوە دەبڵ مۆڕالییە، ئەوە بیركردنەوەی وردەبۆرجوازیانەیە لەژێر دێوجامەی ئازادیخوازیی و سۆشیالیستبووندا! پاگەندەكەرانی وەھا تێڕوانینێك یا پێویستە وەڵام بەم پرسیار و سەرنجانە بدەنەوە و بە بەڵگەوە و نموونەوە لایەنگریی ئێمەی دژەدەسەڵات، بۆ ئیسلامییەكان بسەلمێنن، یا با بە وەڵامی توند و ڕەخنەی ڕادیكاڵ لە ھەڵوێست و بیركردنەوەی شەرمنۆكانەیان وەرسنەبن !

گرفتی گەورەی بە شۆڕشزانینی كودەتا ئەوەیە، كە جیاوازی و ناتەبایی ھێزەكان، لە جنێو و ھەرای لایەنگرانی یا شەڕەچەقۆی ئەندامانی پارتەوە بخوێنرێتەوە، بۆ نموونە كودەتای ٠٣ی جونی سوپا و ھەڕەشەی ڕیشدرێژە دەبەنگەكانی ئیخوان. ئەگەر بەو جۆرە ڕواڵەتییانە لە شتەكان بڕوانین، بەدڵنیاییەوە باكگراوندی چینایەتیی لایەنەكانی كێشمەكێشەكە نابینرێت. میرایەتی ئیخوان لە پاش وەلانانی موبارەك و میرایەتی پارتەكەی، تەنیا ئەڵتەرناتیڤێكی لەبەردەستابووی سندوقی دراوی نێودەوڵەتی و بانكی جیھانی و دەوڵەتی ئەمەریكا و دەوڵە دێمۆكراتەتانی ئەوروپا بوو، تاوەكو سەرمایەگوزارییەكانیان بپارێزێت و سوود و مانەوەیان مسۆگەربكات. باشترین بەڵگەش ھێنانەوەی (ئەلبەرادەی) بوو، كە كەس ھینی بە كڵاوی نەپێوا و ھەموو پارتەكانی دیكەش بە چەپ و نیئۆلیبڕاڵەوە، وەك لە ھەڵبژاردنەكاندا دیتمان، بۆ فەرمانڕەوایی تەنیا سفری پاش فاریزەبوون. بەڵام كاتێك كە لە یەك ساڵی ڕابوردوودا نیشانەكانی خرۆشانەوەی جەماوەر لە ٣٠ی جونیدا زەقبوون، بۆیە بە ناچاریی و بە سوودوەرگرتن لە ئەزموونەكانی پێشووتر، سەرەتا “بەرەی یاخیبوون/تمرد” وەك دێوجامەیەكی سەرنجڕاكێش، ھەڵدەستن بە كۆكردنەوەی واژۆی خەڵك و پاشان زەمینەسازیی بۆ خۆتێھەڵقورتاندن و ڕەوایەتیدان بە كودەتای سەربازیی دەستەبەر دەكەن و لە كورتماوەدا خۆشباوەڕیی و كەمھوشیاریی خەڵك فریودەدەن!

بۆئەوەی لە ئەزموونگیرییەكانی زلھێزەكان و دەوڵەت لە ڕاپەڕینەكانی وڵاتانی باكووری ئەفەریكا تێبگەین، پێویستە بگەڕێینەوە سەر ڕووداوەكانی دوو ساڵی ڕابوردوو. كاتێك كە لە تونس، دەوڵەت و پاڵپشتە خۆراواییەكانی خافڵگیردەبن، سوپا ناتوانێت ڕۆلێكی ڕزگاركەرانەی دەوڵەت بگێرێت، ناچار ئیسلامییەكان بەھێزدەكرێن. كاتێك لە میسر كوشتوبڕی پۆلیس و “بەڵتەجی”یەكان بە كوشتن و گرتن و بڕینیش لە سەركوتی ڕاپەڕیندا ناتوانا و ناكام دەمێنێتەوە، سوپا وەك ناوبژیكەر و ئارامكەرەوەی خەڵك دەركەوێت، بەڵام دیسانەوە لەبەر بێتوانایی لە ڕاستەوخۆ ڕزگاركردنی دەوڵەتدا و لانەكردنەوەی خەلك نە (ئەلبەرادەی)، ناچار پەنا بۆ زاقكردنەوەی ئیسلامییەكان لە ھەڵبژاردندا دەبەن. لە لیبیا، بە سوودوەگرتن لە ئەزموونەكانی تونس و میسر، ناڕەزایەتییەكان دەگۆڕن بە جەنگی میلیشیایی و لە بەحرەین و سعودیە و یەمەن و ئوردن و جەزائیر ڕاپەڕین سەركوتدەكرێن و لە سوریە خراپتر لە لیبیا و … تد، ھەر بۆیە لە میسر سوپا لە پیلانێكی پێشتر ئامادەكراودا، ھەروەك چۆن سیخوڕان و پیاوانی دەزگەی زانیاریی لە ساڵیادی “١٧ی شوبات”دا بەخۆدەكەون، لە میسریش سوپا و “بەرەی یاخیبوون/ تمرد” دروشمەكانی خەڵك بەرزدەكەنەوە، تاوەكو بتوانن كۆنترۆڵی ناڕەزایەتی خەڵك بكەن. ئەمە كڕۆك و ھۆكاری شۆڕەسواریی سوپایە.

بەداخەوە، لایەنگرانی كودەتای سەربازی و بە شۆڕشچوێنەرانی، تەواو دێماگۆگیانە ڕەخنەگرتن لەو كودەتایە دەخەنە ڕیزی لایەنگریی لە ئیسلامییەكان، ئەمە ھەمان پاگەندەیە، كە دەزگە سیخوڕییەكان و جەنەڕاڵەكانی سوپای میسر و دەزگە و ناوەندە جیھانلوشەكان و دەوڵەتانی كەنداوی عەرەبی، لە دژی دەنگە ناڕازاییە ئازادیخوازەكان بەكاریدەبەن، ئەمە ھەمان لێكدانەوە و پاگەندەیە، كە ئیخوانەكان لە دێسەمبەری ٢٠١٢ و ئەپڕیلی ٢٠١٣دا ئازادیخوازانی میسر بە لایەنگری لە ئیسرائیل، تاوانباردەكەن!

جارێكی دیكە، بە كورتی و بەپوختی، بە بۆچوونی من، ئەوەی لە ٠٣ی جولای ٢٠١٣ لە میسر ڕوویدا، كودەتای سەربازیی بێپەردە بوو، ھەم بەپێی بنەما و پاگەندەكانی دێمۆكراسی پارلەمانی، كە پاگەندەی سڤیلییبوونی دەسەڵاتەكەی دەكات و ھەم وەك ھەوڵێك بۆ سواربوونی شەپۆلی ناڕەزایەتییە ڕادیكاڵەكان و سەندنەوەی بڕیاردان لە شەقام. بەڵام بەداخەوە ھەرچەندە كەسانی دژە یاسای جەنڕاڵەكان “بڵێن نێرە”، كەچی لایەنگرانی كودەتاچییانی شۆڕشگێ، “دەڵین بیدۆشە”!

***********************

* ئەگەر خوێنەرانی ھێژا خوازیاربن، دەتوانن لە ڕێگەی ئەم بەستەرانەی خوارەوە، بگەرێنەوە سەر ئەو ڕاپەڕینە جەماوەرییەی كە پارلمانی ھەرێمیی ھەرێمێكی دەوڵەتی ئەمەریكای داگیركرد و نووسەران و میدیای ھەرێمی كوردستان وەك نەعامە لە ئاستیدا سەریان بەناوگەڵیاندا كرد و خەریكی چینەی بەرژەوەندییە پارتیی و دەستەبژێرییەكانیان بوون ….

http://www.youtube.com/watch?v=xrmhe5JuuNc

https://www.commondreams.org/view/2011/02/21-11

http://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcT94bd06vuBFd59Hi7PXbEQtpIE9eioIzMuydXo2C8wXTdyN5QL

http://www.youtube.com/watch?v=0XlUsoM4ruQ

http://www.youtube.com/watch?v=HFRadCGY_ao

مۆته‌كه‌ی په‌شیمانی

بێزارم؛

له‌ خۆم

له‌ تۆ

له‌وان

له‌ مرۆڤه‌ ده‌سته‌مۆكان

من بۆ پیاوه‌تی

تۆ بۆ ژنایه‌تی

ئه‌و و ئه‌وان بۆ خێڵایه‌تی

*****

كاتێك كه‌ ئەو، له‌ خانه‌دانیی ده‌دوێ

من بێز له‌ خۆم ده‌كه‌مه‌وه‌

بێز له‌ تۆش

له‌وێك، كه‌ هاوڕوخساری تۆیه‌

بریا ئه‌و شه‌وه‌ی بۆ تۆ كۆیله‌كرام

بابم له‌ گه‌شتێكی بیابانی بووایه‌

تا باڵنده‌ كۆچه‌ره‌كان به‌ره‌و هه‌واری ئێوه‌،

ڕاپێچمنه‌كه‌ن

*****

په‌شیمانم له‌ له‌دایكبوونی خۆم

له‌ هاتنه‌میوانی تۆ

له‌ ناسینی ئه‌و و له‌ دیتنه‌وه‌ی ئه‌وان

له‌ ناسینی ئێوه‌ مرۆڤه‌ ژه‌نگنینه‌كان

خۆزگه‌ گێژه‌لووكێك ئه‌و ڕۆژانه‌ی لووشده‌دام

گه‌رده‌لوولێك به‌ره‌و ئاسمان لوولی ده‌دام

بوركانێك یاداوه‌رییه‌كانمی ده‌سووتان

*****

من ڕكم له‌ ئێوه‌ ده‌بێته‌وه‌

له‌وه‌‌ی دڵم بۆ تۆ كرده‌ سفره‌ و

تۆ مشتێ گه‌نمی ژه‌هراویت له‌سه‌ر دانا

ئاخ له‌و ڕۆژه‌ی چه‌نده‌ گێلبووم

نێوله‌پم بۆ تۆ كرده‌ گوڵدان و

تۆ و ئه‌و و ئه‌وان

به‌ شووڵه‌توتڕك، ده‌ستانبه‌ستم

من نه‌فره‌ت له‌و ڕوخسارانه‌ ده‌كه‌م

پێستیان سوور سوور …

خوێنی لێده‌تكێ و

له‌ موولووله‌كانی گۆنایانا

هه‌و و كیم ھورژمده‌كا

*****

من ڕكم له‌ مرۆڤه‌ ژه‌نگنینه‌كانه‌

له‌وه‌ته‌ی تۆ و ئەو و ئه‌وان ده‌ناسم

په‌رده‌ی گوێم ته‌نیا به‌ درۆ ده‌له‌رێته‌وه‌

چاوه‌كانم ته‌نیا ناشیرینی ده‌بینن و

په‌نجه‌كانم ته‌نیا ناخونه‌ك ده‌زانن

جاران دڵم ئه‌ویندانێ بوو؛

بۆ هاوسێیانم

بۆ هاوڕێیانم

بۆ هاوپیشانم

بۆ گمه‌گمی كۆتره‌باریكه‌

بۆ سه‌مای گه‌ڵای داران

بۆ هه‌رچی هه‌یه‌ و نییه‌ له‌ جوانی

*****

بەڵام ئه‌وڕۆ، كاتێ كه‌ به‌ نیازی سڵاو

ده‌ست هه‌ڵده‌بڕم

له‌ ناخه‌وه‌ جنێوده‌ده‌م

كاتێ پێڵوه‌كانم لێكده‌نێم

به‌ درۆوه‌ خۆم ماتده‌كه‌م و

پلانی میوانداری ڕك داده‌ڕێژم

من ڕكم له‌ مرۆڤه‌ ژه‌نگنینه‌كان ده‌بێته‌وه‌

مه‌رج نییه‌ هه‌موویان درۆزن بن

مه‌ج نییه‌ هه‌موویان قینله‌دڵ بن

مه‌رج نییه‌ هه‌موویان چاوچنۆك بن

مه‌رج نییه‌ هه‌موویان دووڕوو بن

له‌وانه‌شه‌ زۆریان باش بن و من نه‌یانناسم

به‌ڵام من ڕكم له‌ مرۆڤه‌ ژه‌نگنینه‌كان ده‌بێته‌وه‌

*****

من ته‌نیا تۆ و ئه‌و ده‌ناسم

له‌وه‌ته‌ی هه‌م، ته‌نیا ئه‌و جارانه‌ له‌خشته‌براوم

كه‌ گوێم له‌ خۆم ڕانه‌گرتبێ و

ڕه‌شمه‌كه‌ی خۆم به‌ وان سپاردبێ

پێش به‌ڕێكردنم،

پێش ئه‌وه‌ی وێنه‌ی لاپاڵه‌ سه‌رسه‌وزه‌كان

له‌ ئه‌لبومی یاداوه‌رییه‌كانما بۆ سیروان

بۆ شاره‌زوور هه‌ڵگرم

ئه‌و بۆمبایه‌كی خسته‌ كۆڵه‌پشتەكه‌مه‌وه‌

یاداوه‌رییه‌كانی مناڵه‌كه‌می،

پارچه‌ پارچه،‌ كرده‌ قه‌قنه‌س

بۆنسووتی دڵخۆشییه‌كانم، شه‌مه‌نده‌فه‌ره‌كه‌ی داگرت

خه‌ونه‌كانم فڕێنران

نازانم به‌ره‌و كوێ

به‌ره‌و ئیمارات یا به‌ره‌و كوردستان

له‌وانه‌شه‌ خه‌وندزه‌كان فڕێیان دابنه‌ سه‌ر هێڵه‌ ئاسنینه‌كه‌

له‌وانه‌شه‌ له‌ زبڵدانێكدا لێی پاڵكه‌وتبن

*****

ئه‌و له‌بری نووشته‌ی به‌ڕێكردن

بۆمبایه‌كی له‌ كۆڵەپشتە‌كه‌مدا دانا و

تۆش وتت “چۆن كۆڵەپشت له‌بیرده‌كرێ”

منیش له‌داخا خه‌ریكبوو شه‌قبه‌رم

له‌ كه‌ناری ڕاین

له‌وێ كه‌ من بۆ وێنه‌ سووتاوه‌كان

بۆ خه‌ونه‌ دزراوه‌كان

بۆ وێنای دارستانه‌ ده‌مبه‌خه‌نده‌كان

ده‌گریام و ئه‌شكه‌كانم لافاویان هه‌ڵده‌ستان

هه‌ر له‌وێ له‌ كه‌ناری ڕاین

باسی ده‌نگدانه‌وه‌ی خه‌مه‌كانم

ئه‌وانه‌ی پاش هه‌راكه‌

گه‌یشتنه‌ گوێی مرۆڤه‌ ژه‌نگنینه‌كان

تۆ نیشانه‌ی بێبڕواییت له‌ كۆتایی قسه‌كانا دانابوو

گه‌وره‌تر له‌و ملپه‌ڕێنه‌ی

هه‌زاران ساڵ ملی فه‌ره‌نسه‌ی په‌ڕان

*****

من ڕكم له‌ مرۆڤه‌ ژه‌نگنینه‌كان ده‌بێته‌وه‌

به‌ڵام سوورپێستەكان

ئه‌وانه‌ی كریستۆس په‌رتووكێكی پڕ درۆی بۆ بردن و

له‌ تۆڵه‌ی كریست، پیره‌كانی كه‌وڵكردن

كیژۆڵه‌كانی به‌دیاری بۆ هه‌وه‌سبازه‌كانی ئۆروپا هێنان

من سوورپێستەكانم خۆشده‌وێن

ئه‌وان له‌وه‌ته‌ی وه‌چه‌بڕكراون

منیش له‌و ساته‌وه‌ی سپێرمی بابم و

هێلكه‌ی دایكم به‌ شه‌قی خوا یه‌كانگیربوون

له‌و كاته‌وه‌ی تۆ و ئه‌و و ئه‌وان ده‌ناسم

من ڕكم له‌ درۆزنه‌كان ده‌بێته‌وه‌

من بێزم له‌ مرۆڤه‌ ژه‌نگنینه‌كان ده‌بێته‌وه‌

من پێكه‌نینم له‌بیرچووه‌ته‌وه‌

*****

سوورپێستەكان بڕوایان به‌ پیاوی سپیپێست نەماوه‌

منیش به‌ تۆ و به‌ ئه‌و و ئه‌وان

به‌ مرۆڤه‌ پێستژه‌نگنینه‌كان

ئه‌وانه‌ی ماوه‌ی نێوان،

چرپه‌ی ناخ و وشه‌ی سه‌ر زاریان،

دووری زه‌مین و ئاسمانه‌.

**********

١٤ی ئه‌پڕیڵی ٢٠٠٩

Motekey Peşîmanî

‏ ‏

bêzarm;

le xom

le to

lewan

le Mrove destemokan

min bo pyawetî

to bo jnayetî

ew û ewan bo Xêllayetî

*****

katêk ke ew, le xanedanîy dedwê

min bêz le xom dekemewe

bêz le toş

lewêk, ke Hawrruxsarî toye

birya ew Şewey bo to koylekram

Babim le Geştêkî Byabanî buwaye

ta Ballinde koçerekan berew Hewarî êwe,

rapêçim neken

peşîmanim le ledaykbûnî xom

le hatnemîwanî to

le nasînî ew û le dîtnewey ewan

le nasînî êwe Mrove jenginînekan

xozge Gêjelûkêk ew Rojaney lûşdedam

Gerdelûlêk berew Asman lûlî dedam

Burkanêk Yadawerîyekanmî desûtan

*****

min rkim le êwe debêtewe

lewey Dllim bo to kirde Sifre û

to miştê Genmî jehrawît leser dana

ax lew Rojey çende gêlbûm

Nêwlepim bot kirde Gulldan û

to û ew û ewan

be Şûlletutrrik, destan bestim

min nefret lew Ruxsarane dekem

Pêstyan sûr sûr …

Xwênî lêdetkê û

le Mûlûlekanî Gonayana

Hewukîm hurjimdeka

*****

min rkim le Mrove jenginînekane

lewetey to û ew û ewan denasm

Perdey Gwêm tenya be Dro delerêtewe

Çawekanim tenya Naşîrînî debînin û

Pencekanim tenya Naxunek dezanin

caran Dllim Ewîndanê bû;

bo Hawsêyanim

bo Hawrrêyanim

bo Hawpîşanim

bo gmegmî Kotrebarîke

bo Semay Gellay Daran

bo herçî heye û nîye le Cwanî

*****

bellam ewrro, katê ke be nyazî Sllaw

Dest helldebrrim

le Naxewe cnêwdedem

katê Pêllwekanim lêkdenêm

be drowe xom matdekem û

Planî Mîwandarî Rik daderrêjm

min rkim le Mrove jenginînekan debêtewe

merc nîye hemûyan drozn bin

mec nîye hemûyan qînledill bin

merc nîye hemûyan çawçnok bin

merc nîye hemûyan dûrrû bin

lewaneşe zoryan baş bin û min neyannasm

bellam min rkim le Mrove jenginînekan debêtewe

*****

min tenya to û ew denasm

lewetey hem, tenya ew carane lexiştebrawm

ke gwêm le xom ranegirtbê û

Reşmekey xom be wan spardibê

pêş berrêkirdnim,

pêş ewey Wêney Lapalle sersewzekan

le Elbumî Yadawerîyekanma bo Sîrwan

bo Şarezûr hellgrim

ew Bombayekî xiste Kollepiştekemewe

Yadawerîyekanî Mnallekemî,

Parçe Parçe, kirde Qeqnes

Bonsûtî dillxoşîyekanim, Şemendeferekey dagrit

Xewnekanim frrênran

nazanim berew kwê

berew Îmarat ya berew Kurdistan

lewaneşe Xewindzekan frrêyan dabne ser Hêlle asnîneke

lewaneşe le Zbilldanêkda lêy pallkewtbin

*****

ew lebrî Nûştey berrêkirdin

Bombayekî le Kollepiştekemda dana û

toş witt ‘’çon kollepşit lebîrdekrê’’

mnîş ledaxa xerîkbû şeqberm

le Kenarî Rhein

lewê ke min bo Wêne sûtawekan

bo Xewne dizrawekan

bo Wênay Daristane dembexendekan

degiryam û Eşkekanim Lafawyan helldestan

her lewê le Kenarî Rhein

basî dengdanewey Xemekanim

ewaney paş Herake

geyiştne Gwêy Mrove jenginînekan

to Nîşaney bêbirrwayît le kotayî Qsekana danabû

gewretir lew Milperrêney

hezaran Sall Mlî Ferensey perran

*****

min rkim le Mrove jenginînekan debêtewe

bellam Sûrpêstekan

ewaney Krîstos Pertûkêkî pirr Droy bo birdin û

le tolley Krîst, Pîrekanî kewillkirdin

Kîjollekanî bedyarî bo Hewesbazekanî Orupa hênan

min Sûrpêstekanim xoşdewên

ewan lewetey weçebirrkrawn

mnîş lew Satewey Spêrmî Babim û

Hêlkey Daykim be Şeqî Xwa yekangîrbûn

lew katewey to û ew û ewan denasm

min rkim le Droznekan debêtewe

min bêzm le Mrove jenginînekan debêtewe

min pêkenînim lebîrçuwetewe

*****

Sûrpêstekan birrwayan be Pyawî spîpêst nemwe

mnîş be to û be ew û ewan

be Mrove Pêstjenginînekan

ewaney mawey nêwan,

Çirpey Nax û Wşey ser Zartan,

Dûrî Zemîn û Asmane.

*************************

‏14î Eprrîllî 2009

له‌ قه‌سابخانه‌وه‌ بۆ باره‌گا

تۆ هاتی و دڵم كرده‌ سفره‌ بۆت

تۆ ناوه‌خت هاتی و سفره‌م خاڵی بوو

له‌به‌رده‌مت ڕاكشام و وتم “ها سه‌رمببڕه‌”

تۆ ناوه‌خت هاتی و ئه‌لبومێكی ته‌مه‌ندرێژم بۆتكرده‌وه‌

نه‌مزانی ناوه‌خت ده‌ڕۆی و وێنه‌كانت گشت ڕه‌شده‌كه‌یته‌وه‌

تۆ ناوه‌خت له‌ په‌نجه‌ره‌وه‌ هاتی,

به‌ڵام كچه‌دراوسێكه‌مان له‌ ده‌رگه‌وه‌ ماچی بۆ هه‌ڵدام

بیست و هه‌شت ساڵ له‌مه‌وبه‌ر

به‌ر له‌ كۆچی ناخواسته‌ی خۆی

ساڵێ به‌ر له‌ پێشمه‌رگكه‌وتنم

لێیپرسیم “ تۆ چیت ؟ ”

كه‌چی تۆ دوو ڕۆژ له‌مه‌وبه‌ر

بۆتنووسیم “ تۆ سه‌گیت ! ”

پێمسه‌یر بوو، تازه‌ زانیوه‌ته‌ من به‌ڕه‌ڵام وه‌ك سه‌گ

ئه‌و به ‌گوێیدا چرپاندم “شه‌یدای به‌ڕه‌ڵاییتم ! ”

تۆ به‌گوێمدا ده‌ده‌ی “خه‌ساره‌ له‌ قه‌سابخانه‌دا نه‌مری ! ”

ئه‌و له‌ ده‌رگه‌وه‌ ڕۆیشت و ماڵئاوایی كرد

تۆ كه‌ ڕۆیشتی به‌ردت گرته‌ په‌نجه‌ره‌كه‌م و

یاداوه‌رییه‌كه‌ت له‌توپه‌تكرد

ئه‌و پێش ڕۆیشتن، دڵمی كرده‌ گوڵدان

بەڵام تۆ به‌ر له‌ ڕۆیشتن، گوڵه‌كانت شیلان

جیاوازی نێوان ئه‌و و تۆ، ئاسمانه‌ و ڕێسمان

تۆ ده‌ته‌وێت بێهۆشم كه‌ی و

ئه‌و هانیدام،

بگه‌ڕێمه‌وه‌ ناخی خۆم و بكه‌ومه‌ به‌راوردی:

به‌رده‌رگه‌ی قه‌سابخانه‌ و باره‌گای پارت

به‌ڕه‌ڵایی سه‌گ و گوێله‌مستی ئه‌ندامی لات

به‌ڕه‌ڵایی له‌ پانتایی هۆشی تۆدا و

گوێڕایه‌ڵی كوێڕانه‌ له‌ لای ئه‌و

*****

دونیایه‌ك له‌ ناكۆكی، خه‌روارێك وێنه‌ی ناجۆر

كچه‌ هاوسێكه‌م به‌ كوته‌ك به‌ شوو درا

به‌ڵام تۆ خۆخواستانه‌ گه‌ڕایته‌وه‌ ڕیزی پاشڕه‌وان،

گوێڕایه‌ڵی پۆڵایین و

بیركردنه‌وه‌ له‌ بێتاوانی كوژراو، پاش گوله‌باران

ئه‌و ڕۆیشت و وێنه‌كانی له‌سه‌ر دڵم هه‌ڵكۆڵێن

تۆ ڕۆیشتی و ژه‌هرت به‌ شوێنه‌واریانا ڕشت و هه‌مووت سڕین

ئه‌و ڕۆیشت و ئێستاش له‌دووی ده‌گه‌رێم

تۆ ڕۆیشتیته‌وه‌ باره‌گا و ده‌مه‌وێت له‌ هۆشمت ده‌ركه‌م

ئه‌و تائێستاش له‌ته‌ك چاره‌نووسی سه‌پاویا ده‌جه‌نگێ

تۆ مه‌ستی،

ناخت خه‌ریكی گریانه‌ و ڕوخسارت قاقاپێده‌كه‌نێ

*****

ماڵئاوا ناوه‌خته‌ هاوڕێ، وا به‌ره‌و قه‌سابخانه‌ ده‌ڕۆم،

خه‌ریكم ئازادانه‌ له‌ خواكان ده‌وه‌ڕێم

سه‌رمه‌ستانه‌ له‌ كچه‌ دراوسێكه‌مان ده‌گه‌رێم

ماڵمان نزیك قه‌سابخانه‌ بوو

كیمیایی دارگوێزه‌كه‌ی ئێمه‌ و

گوڵه‌باخه‌كه‌ی حه‌وشه‌ی ئه‌وانی په‌ژمورده‌كرد

ئه‌و كات تۆ یاخیبووی، به‌ڕه‌ڵا وه‌ك ئێستای من

*****

بڕۆ ده‌زانم و دڵنیام

تۆ بڕیارت داوه‌ بێ ئاوڕدانه‌وه‌ بڕۆی بۆ خانه‌قا

تاكو خوا له‌ تاوانی ڕۆژانی به‌ڕه‌ڵاییت ببوورێت

به‌ڵام من بڕیارم داوه‌ له‌ خواكان نه‌بوورێم

تۆ له‌بیرتچووه‌، من كێم

من سه‌گێكی گۆشنه‌خۆڕم، به‌ڵام ئازاد

سه‌ر به‌ هه‌موو كۆڵانێكدا ده‌كه‌م،

هه‌موو كه‌لاوه‌یه‌ك ده‌كه‌مه‌ سه‌رپه‌نام

ده‌زانی بۆ به‌رده‌رگه‌ی قه‌سابخانه‌كانم گرتووه‌

چونكه‌ چاوم له‌ قوڕقوراگه‌ی قه‌سابه‌كان بڕیوه‌

هه‌رگیز سه‌ر به‌ خانه‌قا و مه‌یخانه‌ و باره‌گای پارتدا ناكه‌م

حه‌زم له‌ بیستنی قیژه‌ و هاتوهاواری له‌شفرۆشخانه‌كان نییه‌

من به‌ڕه‌ڵام و بێسه‌روه‌رم

من دوژمنی بۆینباخله‌مل و تاج له‌سه‌رم

بێزم له‌ به‌رماوه‌ی خوانی میران ده‌بێته‌وه‌

بۆنی ڕشانه‌وه‌ی ڕامیاران و بنهه‌نگڵی خزمه‌تكارانی لێدێت

بۆنی نێوگه‌ڵی مه‌لا و قه‌شه‌ و پێخه‌مبه‌ران

بڕۆ ماڵئاوا، ماری تۆپیو ناخه‌مه‌ به‌رپێت

با هه‌ركه‌سه‌ و ڕێی شاری خه‌ونه‌كانی بگرێت

گرنگ كچه‌ درواسێكه‌مه‌ ببیستێت، ئه‌هریمه‌ن چی ده‌بێژێت

“ژیان خۆشه‌ویستییه‌ و خۆشه‌ویستیش به‌بێ ئازادی ده‌موده‌ست ده‌مرێت”

*******************

٠٣ی ئەپڕیڵی ٢٠٠٩

le Qesabxanewe bo Barega

to hatî û Dllim kirde Sifre bot

to nawext hatî û Sifrem xallî bû

leberdemt rakşam û wtim “ha serimbibrre”

to nawext hatî û Elbumêkî Temendirêjm botkirdewe

nemzanî nawext derroy û Wênekant gişt reşdekeytewe

to nawext le Pencerewe hatî,

bellam Kçedrawsêkeman le Dergewe Maçî bo helldam

bîst û heşt Sall lemewber

ber le Koçî naXwastey xoy

Sallê ber le Pêşmergkewtnim

lêypirsîm “ to çît ? ”

keçî to dû Roj lemewber

botnûsîm “ to segît ! ”

pêmseyir bû, taze zanîwete min berrellam wek Seg

ew be Gwêyda çirpandim “şeydayî berrellayîtim ! ”

to begwêmda dedey “xesare le Qesabxaneda nemrî ! ”

ew le Dergewe royişt û Mallawayî krid

to ke royiştî Berdit girte Pencerekem û

Yadawerîyeket letupetkird

ew pêş royiştin, Dillmî kirde Gulldan

bellam to ber le royiştin, Gullekant şîlan

cyawazî nêwan ew û to, Asmane û Rêsman

to detewêt bêhoşm key û

ew hanîdam,

bgerrêmewe Naxî xom û bkewme berawridî:

Berdergey Qesabxane û Baregay Part

berrellayî Seg û gwêlemsitî Endamî lat

berrellayî le pantayî Hoşî toda û

Gwêrrayellî kwêrrane le lay ew

*****

Dunyayek le nakokî, Xerwarêk Wêney nacor

Kçe Hawsêkem be kutek be Şû dra

bellam to Xoxwastane gerraytewe Rîzî Paşrrewan,

Gwêrrayellî pollayîn û

bîrkirdnewe le bêtawanî Kujraw, paş gulebaran

ew royişt û Wênekanî leser Dllim hellkollên

to royiştî û Jehrit be Şwênewaryana rişt û hemût srrîn

ew royişt û êstaş ledûy degerêm

to royiştîtewe Barega û demewêt le Hoşimt derkem

ew taêstaş letek Çarenûsî sepawya decengê

to mestî,

Naxt xerîkî giryane û Ruxsart qaqapêdekenê

*****

mallawa nawexte Hawrrê, wa berew Qesabxane derrom,

xerîkim azadane le Xwakan dewerrêm

Sermestane le Kçe drawsêkeman degerêm

Mallman nzîk Qesabxane bû

Kîmyayî Dargiwêzekey ême û

Gullebaxekey Hewşey ewanî pejmurdekrid

ew kat to yaxîbûy, berrella wek êstay min

*****

brro dezanim û dillnyam

to birryart dawe bê awirrdanewe brroy bo Xaneqa

taku Xwa le Tawanî Rojanî berrellayît bbûrêt

bellam min birryarm dawe le Xwakan nebûrêm

to lebîrtçuwe, min kêm

min Segêkî goşnexorrm, bellam azad

Ser be hemû Kollanêkda dekem,

hemû Kelaweyek dekeme Serpenam

dezanî bo Berdergey Qesabxanekanim girtuwe

çunke Çawm le Qurrquragey Qesabekan brrîwe

hergîz Ser be Xaneqa û Meyxane û Baregay Partda nakem

hezm le bîstinî qîje û hatuhawarî Leşifroşxanekan nîye

min berrellam û Bêserwerm

min Dujminî Boyinbaxlemil û Tac leserm

bêzm le Bermawey Xwanî Mîran debêtewe

Bonî Rşanewey Ramyaran û Binhengllî Xizmetkaranî lêdêt

Bonî Newgellî Mela û Qeşe û Pêxemberan

brro Mallawa, Marî topîw naxeme Berpêt

ba her Kese û Rêy Şarî Xewnekanî bigrêt

gring Kçe Dirwasêkeme bbîstêt, Ehrîmen çî debêjêt

“Jyan Xoşewîstîye û Xoşewîstîş bebê Azadî demudest demrêt”

****************

03î Eprrîllî 2009

كۆیلەكچانی خێڵ

كۆیلەكچانی خێڵ !

ئەی ئەوانەی دەواری ماڵمان،

چنراوی پرچی ئێوەیە ..

ئەی ئەوانەی

كە خەون و خۆزگەتان،

له‌چاو ئێمه‌، چاره‌ك و نیوەیە

*****

ڕۆژگارێك بوو، پێموابوو

گەر سەگەكانی حەسار بكوژێن

له‌ خۆشیانا، وا هەڵدێن ..

لە جەنگەڵەكانی ئامازۆن نەبێ،

ناوەستنەوە

ھەر ده‌ڕۆن و

به‌ده‌م ‌حه‌ز و

شه‌پۆل و

باوه‌

تا لوتكه‌ی ئازادی

به‌رناكه‌نه‌ دواوه‌

هەرگیز رێگەنادەن، لە پرچتان

پەتی هەڵواسینی من بڕێسن

هه‌رگیز ڕێگه‌ناده‌ن، لەنێو‌ مناڵدانتان

تۆوی كۆیله‌كردنه‌وه‌تان بچێنن

نه‌مزانی، گه‌ر چرای ئازادی

له‌ چاوی خودی كۆیلاندا هه‌ڵنه‌بێ

قه‌د بسته‌ڕێیه‌ك،

به‌رپێیان ڕۆشنناكاته‌وه‌

*****

شەوانێكی درێژ،

لە ئازاری ئێوه‌دا تلامەوە

ڕۆژانێكی زۆرم، لە چاوەڕوانییدا بردنەسەر

نەمدەزانی ئێوه ماڵین و

په‌له‌تانه ‌بۆ ژێر،

ده‌واری خێڵ وه‌رگه‌ڕێنه‌وه‌

*****

ڕۆژگارێك بوو،

له‌تاو هۆگریم بۆ ئازادیتان

به‌حه‌ز كه‌توارم ده‌‌پێوا ..

خه‌ونم به‌فڕینی بیرتانه‌وه ‌‌ده‌بینی ..

ڕۆژگارێك،

كه‌ ئاڵۆشی هه‌رزه‌كارانه‌ی ئێوه‌ و

حه‌زپێوه‌ریی من،

كه‌تواریان لێمشێواندبوو،

نه‌مده‌زانی لەتەك دامركانه‌وه‌ی ئاڵۆشتان،

پێوه‌ری حه‌زیی منیش ..

له ‌كه‌تواردا بستێك باڵاناكا

نه‌مزانی تا كۆیله‌كه‌ی ناختان نه‌كوژرێ،

جه‌سته‌ی ئازادتان له‌دایكنابێته‌وه‌

نه‌مزانی مرۆڤی كۆیله‌ گه‌ر خۆی ڕانه‌په‌ڕێ،