Yadawerîyekanî rojanî 8î març
Marçî 2013
Herçende em sallêş betemabûm be wtarêkî rexneyî le şêwazî yadkirdnewey em roje cîhanîye le kurdistan û hewllekanî fêmînîzmî deselatixwaz (borcwazî), beşdarî bkem, bellam le kotayî wtarekemda em bîroke koneye [nûsîney yadawerîy û ezmûnekan]mi bîrkewtewe û birryarimda hem pêş û le (rojî 8î març)da hîç bllawnekemewe, çunke bedaxewe lem sallaney dwayîda em roje buwe be rojî pagendekirdin bo xo û part û wênebllawkirdnewe û xokirdne raber û trrohat û pûçgerayî dîkey lew core ..tid .
Bepêy yasay retkirdnewey sereta, her ştêk ke pîrozbikrêt, ya pêçewane debêtewe ya dwacar gelltecarî û pûçgerayî berhemdehênît; lêreda dû nmûney zîndû le pîrozgerayî ayînî û pîrozgerayî ‘elmanî dhênmewe, ke her yeke le ême becorêk letekyanda serukarî hebuwe û bepêy behendwergirtinyan û wirdbûnewe û derbestibûn beramberyan, têgeyîştin û tarradeyek wênayekî leyek nzîkman lela drustbuwe ya debêt .
Yekem: mezarge ya merqedekan bedyarîkrawî mezargey hesen û huseyn le kerbela , ke sereta cêgey paranewe û şîwen û şeporr bûn bo ewaneyey bûnete (şî’e)yan. Bellam bepêy yasayî retkirdnewey destipêk, henûke ya rastir bllîm demêke mezarge aynîyekan bûnete şwên juwanî dilldaran û tamezroyanî sêkis û destbazî û … Tid.
Duwem, rojî 8î març û yekî ayar, ke min lêreda fretir qse leser rojî (8î març) rojî yeksanîxwazî azadîxwazan, dekem. Zorêkman beserhatî sûtan û xinkanî krêkaranî mangirtû, ke zorîneyan jin bûn û kranî em roje le sallî 1908da be rojî cîhanî xebat û narrezayetî beramber stem û hellawardin le jnan, dezanîn û lêreda pêwîst be çendbarekirdnewe nakat. Bellê em roje be sûtanî krêkaranî mangirtûy karxaneyek wate pejare û naxoşî û paşan be sîmbulkirdnî le 1908da bo narrezayetî beramber stem û hellawardin drêjey debêt û le êstaşda krawete boneyek bo ahengî meyixwardnewe û semakirdin û pagendey partekan û wênepexşankirdnî kesanî xoberraberzan. Dîsanewe, le nmûney duwemîşda letek heman serencamî yekemda rûberrûyn û kotayyek debînîn, ke hîç peywendîyekî letek seretakeyda nîye, bellam le herdû barekeda dû xallî nêwkoyî beyekewe deyanbestêtewe, yekem pîrozkirdin û duwem, retkirdnewey sereta û dijwestanewe letek amancî seretayî.
Bem pêşekîye kurtewe, dest be keşkollî yadawerîyekanimda dekem û ewey lebîrimmabêt, hewilldedem bo êwe xwêneranî hêjay bgêrrmewe …
Sallî 1983 ke letemenî 14 sallîda bûm be pêşmergey korrek, hem letek bîrî soşyalîstî beşêwe aydyalîstîye* markisîsteyyekey aşnabûm û hem be xwêndnewey namîlke pirr zanyarîyekey (afret lemêjûda) nûsînî hevall kwêstanî têgeyîştinêkî seretayîm leser pirsî hellawardin û stemî mêjûîy le jnan, lela drustibû.**
Îdî le sallî 1984ewe, min kewtme pagende û le qawdanî cyawazî û stem le jnan û bepêy derkî seretayî û kirçukallî ewsam, kewtme aşnakirdnî kesekanî dewruberm lew barewe. Bellam hawkat aşnabûnim be radyo komelle [komelley zehmetkêşanî kurdistanî beşî êran], ke deyan fersex leçaw (korrek), ke min endam û layengirî bûm, lepêştir bû û babete rojaneyyekanî ew radyoye, roj be roj minyan radîkalltir dekirdewe û babetekan berradeyek karayyan leser min becêdehîşt, ke le kotayî heştakanî sedey raburdûda, le temenî 18 sallîda le karubarî nêwmallda beşdarîm dekrid û xom poşakekanî xom deştin û le çêştilênan û xawênkirdnewey nêwmallda beşdarî û harîkarîy xuşkekanim dekrid û hîç belamewe gring nebû, ke kurran û pyawanî wllatekem çon seyirmdeken û çî dellîn, hemû rojêkî 8î marc hawdengî radyo komelle hewllimdeda begwêy hawellan û nasyawanmî bgeyڼnim û le pirrmetrisîtrîn şwênda dengî radyokem tewaw berizdekirdewe, taweku jnanî kollan û belayenî kemewe, xuşkekanim gwêyyan lêbêt û beramber stemêk ke lêyandekrêt, hestewer bibnewe.
8î marçî 1992, slêmanî:
Ême komellêk çalakî (pyawî) beşî aşkray rêkixrawî rewtî komunîst bûyn û be harîkarîy komellêk le çalakî (pyawî) rêkixrawe çepekanî dîke, xerîkî xoamadekirdin bûyn bo berpakirdnî merasîmî 8î març, bêcge le amadekirdnî poster û nûsîn û bllawkirdnewey bangewaz û hellwasînî posterekan, debû her êmey pyaw serdanî fêrge û fermange û rêkixrawe û komellekanî benaw jnan bkeyn. Rojîkyan le tek hawrrêyan (faruq mhemed û bîhnam mhemed) çûyne fêrgeyekî amadeyî kçan le gerrekî (mecîd beg) ya (karêze wişk) bû, be komellêk kartî bangewazewe çûyne nêw polekan û le yekêk le polekanda mamostake begermî pêşwazî lêkridîn û gutî ” kçîne hestin” bexêrhatnî kirdîn û be destirrakêşan bo min gutî ” ba bzanîn em bradere le ferinsewe çî bo hênawîn” mnîş pêkenîn girtmî û zanîm ke mebestî le smêlltaşrawîyekeme, supasimkird û destim be qsekirdin bo xwêndkarekan kird, bellam kçekan her be qsey mamostake û smîlltaşrawîyekey min pêdekenîn, wêrray eweş letaw peleqsekirdin û karayî zmanî farsî besermewe, zor le qsekanim negeyiştbin.
Rojî dwayî dîsanewe letek ew dû hawrrêyeda çûyne serdanî binkey rêkixrawekanî benaw jnan, lewane yekêtî jnanî ser be (înk) û komelley jnanî ser be (hiş’), eger nawî rêkixrawekanim bebaşî lebîrimmabêt. Dîsanewe be sersûrrmanewe seyryan dekridîn û belayanewe seyirbû, pyawan bangewaz bo yeksanî jin û pyaw bken, bêcge lewe jnanêk ke le binkey rêkixrawî jnanî (înk)da bûn, rexneyan le pagendey ême hebû, ke djî kuştinî jnanêk bûyn bebyanûy şerf û namûsewe. Herweha qseyan le “‘adat û tqalîd”î kurdewarîy dekrid û êmeş pêmangutin, ême bêcge pêdagirtneweman le djayetî reşekujî jnan benawî şerf û namûs û sîxurrîy be’sewe, witman tenya hatûyn ke bo merasîmeke mîwandarîtan bkeyn û bes, detwanin bên lewêda rexney xotan bigrin. Herwa lelay xatûnekanî binkey komellekey ser be (hiş’)îş letek pêşwazî germugurr rûberrû nebûynewe û wityan ême bexoman bew bonewe aheng degêrîn.
Rojî 5î març, wate sê roj pêş merasîmeke, hewallman bo hat, hawserî hawrrêyekman, ke birryar bû le rojî 8î marçda birrgekanî merasîmeke pêşkeşbkat, lelayen brakeyyewe, ke çekdarî bzûtnewey îslamî bû, destî beserda gîrawe û herreşey sendnewey le hawserekeyan lêkirduwe, êmeş ew kat xwêngerm û birrwa pollayîn bûyn û letek heman dû hawrrêda, be awezî ewsamanewe çûyne ser mallî kabray hereke û peyamî xomanman bo becêhêşt, bo rojanî dwatir rêgeyan rêgeyan be hawrrêkeman dabû bgerrêtewe lay hawser û mnallekanî, bemercêk beşdarî pêşkerkirdnî merasîmeke nekat.
Rojî dwayîtir, letek dû hawrrêy dîkey ( awarey kerkûk)da ke beyekewe le (hutêl somer) le eshabespî dejyayn, çûyn bo posterhellwasîn û demew êware ke xerîkbû le tewawkirdnî hellwastînî posterekanda bbînewe, le serewe berew berderkî sera dehatînexwar, le nzîkî ballaxaney asayîş xerîkî hellwasînî poster bûyn, dîtman xawenî hutêleke be poşakî polsîy û komelêk estêre û nîşanewe berew serewe dêt û êmey bînî û ême hendêk xoman xerîkkird û bemla û bewlada rûman wergêra, taweku bebaşî nemanbînêt, berrastî xemman lênîşt, xem nek tris, çunke ême be aşkra çalakîmandekrid û komellgeş hêşta wrey serdemî raperrîn berînedabû, tenya xemî derkirdinman le hutêleke hebû, çunke kesman mallman le slêmanîda nebû, rastîyekey herçende zorbey poster û cyakirdnewe û deqkirdnî kopîyekanman le jûrî hutêlekeda dekrid, wek dwatir boman derkewt, lewe deçû êmey nenasîbêtewe. Metrisîyekeş ewebû, ême benawî awarey kerkûkewe lewê dejyayn û le rastîşda bêcge le min, hemuwan awarey kerkûk bûn û hawrrêyekman lewê karêkî destkewtibû, xemekeşman ewebû, ke hem hemûman lanewaz debûyn û hem ew hawrrêyeman, ke bêcge le yarmetîyekî kem lelayen rêkxistnewe, tenya serçawey darayîman bû.
Rojî pêş, 8î març wate 7î març, dîsanewe letek dû hawrrêyekî rojî yekem (faruq mhemed û bîhnam mhemed)da xerîkî bllakirdnewe û hellwasînî bangewazî merasîmeke bûyn, geyiştîne ew kollaney ke meydanî daresûtaweke û şeqamî berdem dadgey slêmanî beyekewe debestêt, gwêman le dengî çend teqeyek bû, ta ême geyiştîne ewê, bû be qereballxî û wityan çend çekdarêk teqeyan le dû jin kirduwe û bêcge le pêwebûnî jnekan, mnallêkî ştifroş lewêda brîndarbuwe. [Dwatir sallî 1997 em beserhatem kird be çîrokêk benawî (xermaney merg) le govarî pajêy hunerîy (jîlemo)da bllawimkirdewe].
Rojî 8î març, eger baş lebîrimmabêt, merasîmeke le hollî hunermendan bû, leser şanoke serqallî razandnewey dîwarekan û rêkxistinî kareba û pêdawîstîyekanî dîkebûn û bepêçewaney rojanî postehellwasîn û bangewazewe, komelêk le hawrrêyanî jin çalakane serqallî harîkarî û xorrêkxistin bûn, lew kateda xatûnêk ke pêştir nawm bîstû û le demî raperrînda yekêk bûbû le çalakanî (rêkixrawî jnanî şorşigêrr), becorêk narrezayetî le bûnî ême leser şanoke derbrrî. Hokarekeşî tenya xoşnehatin û siktarîzmî rêkixraweyî bû, çunke ew ser be grupêkî dîkey çep bû ya rastir bllêm yekêk bû le endame ballakanî rêkixrawekey, lew kateda kîjolleyekî hejar ke krasêkî kurdî sewzî poşîbû û kewşêkî corî kaley spî lepêda bû û wek xoy wtî, krasekeşî be qerz le hawellekanî wergirtbû, letek minda xerîkî çakkirdnî ştêk bûyn, eger baş lebîrimmabêt, pêmwabêt nawî (lîmo) bû, wek sersûmanêk seyrêkî mnî kird û mnîş lam le xatûne xobe raberzaneke kirdewe û wtim, ca berrêzm, dwênê û pêrê û hefteyek lemewber le kwê bûyt, bo nehatî lekatî poster hellwasîn û bllawkirdnewey kartî bangewaz û serdanî layenekanda beşdarîy bkeyt, bo nehatî û pêmanbilêyt “ewe çî deken lem nawe, bo narron” û bexot karekant encambdayêyn? Hestimkird, qurrgî pirr bû le giryan û neytwanî wellambdatewe, herçende mebestim brîndarkirdnî nebû û tenya mebestim wellamdanewey siktarîzmî rêkixrawekey bû, ke lew kateda û lew şwêڼeda way lîkirdbû, ke awa berxurd be ême bkat, letek eweşda peşîmanbûm lewey ke wellamimdawetewe û be pirsyarekanim tengetawimkirduwe.
Paş kemêk hollî merasîmeke le hatnî jnan û pyawan bedem bangewazekewe, cmey dehat û cêge nedebuwewe û kesanêk lebere nebûnî cêge, naçar le derewey holleke westabûn, merasîmeke destîpêkrid û wêrray ewey ke zorbey karekan û amadekarîyekan û lêprisrawetîyekan endamanî beşî aşkray rêkixrawekey ême le estoy girtbûn, bellam le komîtey merasîm û le destey pêşkeşkirdnî merasîmekeda, rêkixrawe hawxetekanî dîkeman beşdarkirdbûn, keçî sereray eweş yekêk le endamanî rêkixrawekey dîke (hawrrêkixrawî ew xatûney ke pirrtubolley beser êmeda dekrid) helî qostewe û be raweşandinî bangewazî merasîmeke, ke kartêkî nîwelaperreyî bû û nawî rêkixrawekey êmey leser bû, wtî ” mîwane berrêzekan eme debîn, eme hî komîtey merasîm nîye û ew rêkixrawe nawî xoy leser danawe”***
Lem sateda hellwêstêkî zor cwan û nasktarîstane û lêprisrawanem le hawrrêyanî xoman dît û wêrray em hewlle siktarîstî û şêwênerane, hawrrêyanî ême be wtar û çalakîyekanyan hestan û hîç bargirjîyekyan drustnekrid. Hellbete mebestim ewe nîye, ke bllêm rêkixrawekey ew katî ême siktarîst nebû, na tenya mebestim satekanî amadekarî û bangewaz û pexişkirdnî plakart û karekanî dîkey merasîmekeye, ke zorbey le estoy ême bû, ewkat rêkixrawekanî dîke, herçende bo dezge sîxurrîyekanî partekanî berey kurdistanî û rjêmî be’si şarawenebûn, bellam leberamber êmeda xoyan be nhênî dezanî û awa xoyan nîşandeda.
8î marçî 1993, baxçey gillkend, yekem kobûnewey pêkhênanî komîtey merasîmî rojî cîhanî jnan
Her wek sallî pêşû lenêwnidî rêkixrawe çepekan û çalakanî ew rojgareda, kewtînewe xo bo amadekarîy û hellixrandinî cemawerîy bo merasîmî 8î marçî 1993. Yekem kobûneweman le baxçey gillkend le pêşnîwerroy yekêk le rojekanî kotayî werzî zistanda bû, komelêk kobûynewe. Lêreda bepêy lebîrman û nawekanî ew katyan ke min demnasîn, em kesane beşdarbûn ; hawrrêyan nezmye, şanaz, ‘ezîme, memexan, exter hesen, çnar hesen, kawe hesen, sîrwan ‘elî, d. Emîn, cemal krêkar, şapûr ‘ebdulqadir, qabîl ‘adil, hîwa mhemed, aram ‘elî, îwsif (ce’fer ‘elî), bextyar (honer), bextyar (krêkarî kareba), hîwa kerîm, soran kerîm, rêbwar midhet, goran ‘ebdulllla, aku mhemed ‘elî û ….. Bedaxewe min her em hawrrêyanem lebîrn, hîwadarm hawrrêyanêkî dîke be sernic û peyam nawî hawrrêyanêkî dîke, ke min lebîrimçûn, bnûsin, taweku le tazekirdnewey em yadawerîyeda nawekanyan zyadbkem, herweha daway lêburdin dekem, ke nawekanim bew core nûsîwn, ke ew kat pêy nasrawn, nek bew corey ke bexoyan le rastîda nawyan çîbuwe û êsta çi nawêkyan heye]
Paş ewey miştumirr leser çonyetî dabeşkar û druşm û beşekanî bernamey merasîmeke û lepêş û paş dananî wtarî rêkixrawe ramyarîyekanî ew kat ( rewtî komunîst, xebatî komunîzmî krêkarî, hestey krêkar), kra, destekanî (lêjnekanî) karkirdin û amadekarî dyarîkran û min wek hawrrêyanî dîkey (şiqqe), hem le destey pagende û hem le destey hunerîyda bûyn. Hellbete ew salle birryardra jnanî amade le komîtekeda bexoyan be bllawkirdnewey poster û kartî mîwandarî merasîmeke hestin û ême hawrrêyanî şiqqe (mame kerîm, rêbaz kerîm, rêbwar mîdhet, soran kerîm, hîwa kerîm û ako mhemed) û hawrrê sîrwan ‘elî û hawrrî fayq se’îd, dûrawdûr çawdêrî û agadarîyan bkeyn, neka rûberrûy tundutîjî pyawanî desellat û grupe îslamîyekan bibnewe.
Her le kotayî ew kobûneweda bû, ke min letek hawrrêyanî jnanî nêw komîtekeda pêşnyarî ewem kird, em merasîme wek helêk bqoznewe û komîtey amadekar û rêkxerî rêkixrawî serbexoy jnan, rabgeyênin, bellam bedaxewe em pêşnyarey min wek zorbey pêşnyar û destipêşxerîyekanî dîkey min le mawey nêwan ogustî 1992 û culay 1993da, lelayen serperşitîkarî beşî aşkray hewlêrî (rêkixrawî rewtî komunîst)ewe wek djayetîyekî kesîy beramber be amadebûnî min le hewlêr, retkrayewe.
Serlebeyanî rojî 8î març, hollî roşnibîrî le hewlêr, komellêk le hawrrêyan xerîkî prrovey srûdekan bûyn, yekêk lew hawrrê jnaney ke birryar bû, pêşkeşgerî birrgekanî merasîme bêt, bangî kirdim û wtî hawrrê min natwanim ew kare bkem. Zor perêşan bû û gurrgî pirr bû le giryan. Brakanî fşaryan xistbuweserî û herreşeyan lêkirdbû, ke nabêt ew kare bkat. Zor perêşan û dillteng bû. Bo min dûbarebûnewey heman ezmûunî parsallî merasîmî 8î marçî slêmanî bû, hawrrêyanêkî awa xobexiş û fîdakar û çalak lelayen bawk û brakanîyanewe fşarêkî derûnî zoryan dexrayeser . Herçon bû, griftekeman çareserkird û hawrrê şlêr reşîd, ew erkey le estogrit, herçende xemî ew hawrrêyeman ballî beser zorêkmanda kêşabû, bellam be twana û amadeyî hawrrê şlêr birrgekanî merasîmeke be serkewtûîy pêşkeşkran.
Wek hemû merasîmêk, ke ême lew bwareda wek kesêkî şareza û pîşeyîman lêhatbû, bexoşîyewe le hewşey hollekeda letek komelêk xwêndakarî zanko û peymangakan qsewbasman dekrid û letek hawrrê (‘ezîme) qseman leser peywendî rêkixraweyî û çonyetî pêşkarîy û amadekarîyman bo rêkixrawî jnan dekrid, ke be boçûnî min matiryallî weha rêkixraweyek le aradabû, tenya leser birryardan û lêbrrawîy xudî hawrrêyanî jin westabû, hellbete min yekêk bûm lewaney ke djî wabesteyî rêkixrawe cemawerîyekan be rêkixrawe ramyarîyekanewe bûm, çi ewsa û çi êstaş.
Lew sateda lêprisrawî beşî aşkray rêkixrawekeman hestî bew nzîkayetîyey min û ew desteye le jnan kirdbû û yekser yekêk lew hawrrêyaney bangkird û pêyutbû, eger detewêt peywendey be rêkxistinî rewtî komunsîtewe bkeyt, ewa ew (lîprisraw/xoy) kesî dyarîkrawî ew karaneye û min (nûserî em dêrrane) ew erkem le esto nîye. Hellbete, [herçende şteke awa nebû û rêkixrawekeman, awa nebû û tenanet xudî lêprisrawanî rêkixrawekeş hîç wênayekî drust û hêll û serxetî rêkxistinî rêkixraweyyan nebû û (xudawekîlî) karyandekrid û karekan berew pîşewe deçûn [le şwênêkî dîkeda be wirdî be bellgewe lem barewe dedwêm] min bew hawrrêyem wit, ew şte wanîye, bellam bexot çît pêxoşe awabke .. Û letek komelêk xwênkar , ke xellkî koye û dukan û slêmanî û hellebce û horaman bûn; lewane pexşan horamî, cwan heme’arf horamî, ‘elî hellebceyî, tuba, yek dû hawrrêy dîke û hawrrê ‘ebdulqadir dukanî [eger nawekeym be drustî lebîrimmabêt], leser qsewbas lemerr rêkixrawî serbexoy xwêndkaran, ke pêştir min letek komellêk xwêndkarî ser be partî komunsîtî ‘îraq û kurdistan (hiş’ û hişk), ke dwatir hendîkyan bûn be partî karî serbexo, lew barewe xerîkî boçûngorrînewe û peyudnidî tengawteng bûyn, lew kateda hawrrê hîwa kerîm (kerkûkî) hat û wtî “cema’et le piştewey holleke xerîkî wênegirtin û tomarkirdnî vîdyon, were ba êmeş brroyn”, min wtim bimbûre, xerîkî qsewbasîn û emeyanim pê gringitre.
Ew rojane, ştêk bûbuwe modêl û le kotayî hemû merasîmêkda komellêk lewaney ke rollî “hazirxorî sifredirr”yan debînî û le encamdanî karubarekanî wek postehellwasîn û bangewazkirdin û amadekarî hunerîy û peywendîgirtinda hîç rolêkyan nebû û tenanet mallekanîşyan le êmey hawrryanyan deşardewe û tenya rojanî kobbûnewe û merasîmekan be qat û boybaxe granbehakanyanewe derdekewtin, le kotayî fîlmî merasîmekanda, xeykî wênegirtin û tomarkirdnî vêdyo debûn. Ême ke zorbey karekanman leserşan bûn û zorbey kat rûberrûy herreşe û metrisî grupe îslamîyekan û asayîş û mîlîşyay partekan debûynewe, agaman le hokarî hellpey ew wênegirtnane û xoxzandne rîzî pêşewey hollekan nebû û nemandezanî boçî ewende gringî bew ştane deden. Bellam çend mangî nexayand û nhênî hellpey wêne û vîdyogirtnî pişt hollî merasîmekanman bo derkewt… .
Oktoberî 1993 katêk ke berew turkye serî xom hellgirt û letek hawrrêyekî xellkî slêmanî geyîştîne ankara, beboney ew hawrrêyewe, ke hêşta ew endamî partî taze drustikrawbû, endamanî (hikk’) bedyarîkrawî lêprisrawî peywendîyekanî ew parte, ke pêştirîş lêprisrawî peywendî rêkixrawî rewtî komunsit û komîsaryay ballay penaberanî îwên bû le ankara, pezîrayyekî zorgermîyan lêkridîn, ke dellêm leber endambûnî ew hawrrêye û hawrrêyetî pêşûy min û lêprisraweke le serdemî rewtî komunîstda, mebestim eweye, ke min pêş pêkhatnî ew parte hem le wellamî namekey mensûrî hîkmet da û hem le raportêkî 18 laperreyîda cyawazîy xom letek ew parte çêkrawe lew sê rêkixrawey pêşû, rageyandibû, [ lem bareyeşewe le şwênî dîkeda deçme ser cyawazîyekan û hokarî wazhênanim û neçûnenaw rêzekanî ew parte dexemerrû].
Bellê hawrrêy lêprisraw [bedawî lêburdnewe lêreda nawî nawhênim, neka xoy pêyxoşnebêt] wtî “aya wêne û vîdyoy beşdarî merasîmekantan letek xotanda hênawn?” mnîş yekser pirsîm, boçî? Le wellamda wtî ” lêre zor bekellkin, ew hawrrêyaney ke ta îsta hatûn, ew ştaneyan dawn û sûdyan lêwergirtûn, meger be êweyan newtuwe, xo fllanekes (… Lêreda nawekan nanûsim, çunke namewêt ştekan ta astî kêşey kesîy dabezên) ewe dezanêt?”, mnîş wtim ewe hîç ême agadarî ew ştane nîn û qed gringîşman bew ştane nedawe, bellam bexot nazanît, fllanekes beramber min, hemû nakokîyekî boçûnîy û hizrîy ta astî kêşey kesîy dabezanuwe!
Îdî lew sateda min wek ekterî fîlmêkî hîndî, hemû ştekanim hatnewe yad û bom derkewt qaremananî pişt holl, boçî hênde hellbey wêne û vîdêgirtin û derxistinî hawser û xizmekanyan bûn û zoryan belawe mebestibû! [Lêreda mebestim le gêrranewey ew ştane, tenya demamkladan bû, le rûy hewllî kesanêk, ke hem rêgribûn û hem sermayeguzarîy kesîyan leser pirsekan dekrid.
Êsta paş nzîkey dû dehe ezmûngîrî û wirdbûnewe, le ezmûnekanî xom le merasîmekanî 8î març û merasîmekanî dîke û berawridî hellwêst û derbirîn û karkird û bîrkirdnewe û hewllî çalakekanî ew serdeme betaybet hawrrêyanî jin dedem, em ştanem lela gellalle debin :
– hawrrêyanêkî jin, ke ew kat çalak û derkewte bûn, bêcge le yek dû kesyan, ke le paş drustibûnî rêkixrawî serbexoy jnan kewtne hewllî xosepandin û gêrranî rolî lêprisraw û pêgexwazîy, ewanî dîke, betaybet ewaney ke wek endamî komîtey merasîmî 8î marçî 1993 le hewlêr nawmihênawn, kesanî lexoburde û xobexiş û dillsoz bûn û hîç belayanewe gring nebû, nawyan hebêt ya na.
– gyanî harîkarî û hawxebatî û hawrrêyetî û ballî beser hemuwanda kêşabû û zorêk tenanet xoyan lebîrkirdbû, herçende wek wtim em xolebîrkirdne û twaneweye le bzûtnewekeda lelayen kesanî pêge û nawbangixwazewe qostrabuwewe û sermayeguzarî kesîy û ramyarîy leser dekra.
– bellam daxekem, herçende derbirînî azardere, bellam xistnerrûy naçarîye û erkî mêjûîy her yekemane beramber be newekanî dahatû, ke pêyanrrabgeyênîn, lem rojgareda sallyadî 8î març bo jnanêkî tuşbûy nexoşî ramyarîybûn û fêmînîzmî desellatixwaz, buwete rojêk bo xonuwandin û bllawkirdnewey wêne û vîdyo û xistnerrûy plewpaye û arezûyan bo desellat û sermayeguzarîy ramyarîy leser xebatî reway jnanî azadîxwaz. Le rastîda nûsînewey em yadawerîyaney mnîş her bew amanceye, jnanêkî çalak, ke lew rojgareda be xwên û wze û rojekanî lawêtî û serdeme pirr metrisîyekan û nebûnî û hezar û yek derdîserî û fşar û herreşe û sûkayetî xêzanekanyan, dengyan berrûy nayeksanî komellayetî û abûrîy û yasayîda derdebrrî û lew pênaweda amadey gyanbexşîn bûn, byanhinme qse, taku be jnanêkî desellatixwazî redukewtûy fêmînîzmî borcwazî bllên ” şêwandinî mêjû bese, demtan daxen û brron xerîkî ramyarkirdin û bedestihênanî plewpaye û xoşguzranî kesîy xotan bin, berokî bzûtnewey azadîxwazaney jnan lepênaw komellge û cîhanêkî yeksan û dadpewer, berden!”
Dwarriste, dawa le hawrrêyanî ew serdeme çi jnan û çi pyawan, betaybet ewaney ke nawmihênawn, eger helleyek le nawekanyanda heye, eger helleyekim le gêrranewey rûdawekan û eger kesêk pêywaye, min wîstûme mêjû bşêwênim, ba derbestane û be lêprisrawetî mêjûyyewe xamekey bigrêtedest û narrastî ya helle û lebîrçûnewekanî min rasîbkatewe. Çonke bo min, yek şit bnemay kar û handerme, eger ême çalakanî ew rojgare û emrro, be nûsînewey ew laperre lebîrkraw û tarradeyek şêwênrawaney dehey newed, ke bnemay hemû serhelldanekanî emrro û dahatûşin, hellnestîn, ewa leberdem mêjûda berpirsyar debîn, çunke kem nîn ewaney ke xerîkin sermayeguzarî ramyarîy leser bêdengekirdnî ême deken! Herweha be boçûnî min, rizgarîy jnîş wek rizgarîy her takêkî dîke, le grewî xobîrkirdnewe û xorêkxistin û xohuşyarîy û xohewilldan bo sepandinî yeksanî komellayetî û abûrîy û mafîy xoy le rêrrewî bzûtnewe komellatîyekanî djî nayeksanî û nadawerîy û serkutdaye, her bew şêwey, ke rizgarî her mrovêk le grewî xebat û derbestîy xoydaye bo azadî!
********
Perawêz:
* mebestim le aydyalîstibûnî markisîzm, eweye, ke zorîney soşyalîstixwazekanî ew kat û komunîstekanî êstay herêmî kurdistan, bew core le komunîzm dedwên û derrwanin, ke bîrdozîy (karl markis)e û paşrewanî ew pereyanpêdawe û debêt komellge leser bnemay ew bîrdozane berew komunîzm birrwat, herwek çon le ayînekanda sereta hoş (xwa) amadeye û paşan beheşt deafrênêt, wate le hoşewe made û kirdar û gorran destipêdeken. Rêk be pêçewaney ewewe, ke mêjûy nîşanîdedat, hizrî komunîstîy le hemû serdemekanda hebuwe û xebat û endîşey tak û komelle yeksanîxwazekan mamanî ledaykbûnîyetî, qsekeranî ew bzûtneweye, tenya rollyan têrraman buwe le mêjuwekey û pêdaçûnewey ezmûnekanî.
** dezanim letek xwêndnewey yekem dêrî yadawerîyekanimda, ew pirsyare lelay xwêner drustdebêt, meger toş xerîknît, xot bnasênêt? Lewellamda tenya detwanim bllîm, nexêr, çunke; yekem wek kesayetî xom be super-mrov nenasanduwe û demewêt djayetî bîrokey raberayetî bkem, duwem, dû şit bûnehanderî em babetem, ewey ke jnan û pyawanêk peydabûn, xerîkin tawanî komellêk jinkuj ke birwanakem le astî komellgeda rêjeyan bkate le seda/yekî hejmarî pyawan, beser şanî zorbey pyawanda deden, ke min bo xom bepêy nasînî nzîkim le zorêk lew jnane, kesanîkin, ke bexoyan ezmûnêkî tall ya şkistixwardûy hawserîyan heye û pyawekanîş kesanêkin, ke hemû amancyan xonwandin û frîwdanî jnane û deyanewêt lew rêgewe rawejn bken. Lêreda ne mebestim jnanî azadîxwaze û ne pyawanî yeksanîxwaz, bellku ewanen, ke yekem tawanî kemîneyekî here kemî pyawan beser şanî hemû paywanda deden û duwem, deyanewêt stem û hellardinî jnan le stem û hellawardinî kultûrî û ramyarîyewe, bken be stemî pyawan leser jnan, ke bemeş deyanewêt laqî kultûrî bogenkirdûy netewekeyan û rollî yasa û serwerî borcwazî netewekeyan lew lîtaweda derbikêsn, ke bo jnanî kurdistanyan girtuwetewe.
*** mebest le gêrranewe û dwan leser reftarî ew endamey rêkixrawekey dîke, tenya bo nîşandanî amancî rêkixrawe ramyarîyekane le merasîmî 8î març, ke deyanewêt bîkene rojî pagende boxoyan, bellam ême endamanî xwarewe, zor naagabûyn lewe û wek serbazêkî naaga “fî sbîl alle” xizmetman be raberbûn û heze kesîyekanî endamanî serewe dekrid.