Le pagendey (komunîst)bûnewe berew (pan- nasîwnasîwnal- fêmînîzm)
Hejên
Xwênerî hêja, em nûsîney berdesttan, rexneyeke le aydyolocyay fêmînîzmî borcwazî, ke çend sallêke jnanêk benawî rizgarî jnanewe, be şêwazî corawcor dexwazn lenêw bzûtnewey yeksanî û rizgarî hemelayeney jnan û pyawanda, berceste û cêkewtey bken. Herçende le sallanî raburdûda be wellamdanewey çend kesêk lew jnane û tenanet pyawanêkîş, ke wek hewllî frîwkarîy ya çawlêgerîy lew bareda qollyanlêhellmallîwe, boçûnî xomim derbrrîwwe, bellam leberewey ke babetekey xatû (hozan mehmûd, fobyay fêmînîzm le kurdistan ) fretir dêwcamekey tenktir û lîtey aydyolocyakey xesttirkirduwetewe, bepêwîstimzanî, wek nojenkirdnewey boçûn û rexnekanî xom û xistnerrûy ew gorrane şênîyyaney ke le bîrkirdnewey xoşimda seryanhelldawe, letek nûser û xwêneranda bkewme alluwêrî boçûn û pêgeyîştne nwêyekan.
Beşî duwem
” em core bîrkirdnewe û pirsyarkirdne buwe hoy ewey ke bîr le têkişkandinî çîn wrrêgrî û snurdarye cênderyekan bikrêtewe. “
Cêgey xoyetî bpirsîn mebest le ” têkişkandinî çîn ” çîn, çîye? Aya derhawîştinî jnane le nêw çîn û twêje komellayetî û prolîtêrîyekan û çêkirdnî qewareyey regezîye lêyyan, her ew karey ke zayonîzm le ayînî cûleke, netewey drustkird? Min natwanim lewe zyatir le têkişkandinî çîn, têbgem, eweş bnemay serekî hemû aydyolocyakane û bew core desellat bo çîn û twêj û destebjêrêk msogerdeken !
Ey mebest le ” snurdarye cênderyekan ” çîye, aya jnan wek regezêk zîndebeçalldekrên û leberdem metrisî srrênewey regezîydan? Ya em destewajane wirdeberdî nêw kellekin û rollyan tenya pirrkirdnewey boşayî ristekane?
Ba kemêk bgerrêmewe ser ezmûnî karkirdnî aydyolocyay zayonîzm, ke çon netewey drustkird û ew amancey ke bedwayewe bû, çî bû? Ewî xwêndnewey bo mêjûy bzûtnewey krêkarî û soşyalîstî cîhan le pêş cengî cîhanî yekemewe ta demî cengî cîhanî duwem, hebêt, ewe dezanêt, ke çalakanî bzûtnewey krêkarîy û soşyalîstîy cîhan begşitî û ewrupa betaybetî û rêkixrawtirîn beşî krêkaran, krêkaranêk bûn, ke le bnemalle culekekanewe hatbûn, bellam be kurtirîn mawe, behoy teşenepêdanî aydyolocyay zayonîstî û rexsandinî helî derbazbûn le kelawekanî ceng le ewrupa berew (felestîn/ îsraîl) û berêkewtinî weha koçêk, nek xoyanî le xebat û dawa rewakanyan, dûrxistewe û le komîwnîtîye taze natebakanda cêgîrî kirdin, bellku bzûtnewey krêkarî û soşyalîstî ke tenya metrisîyek bû bo serwerîy çînayetî brawe û dorawekanî ceng, tûşî têkişkanêk kird, ke hêştake lejêr barîda piştî rastnekirduwetewe!
Bellê hemû aydyolocyayekî desellatixwaz, pişt bew ezmûnane debestêt, ke serwerîy çînayetî lepşit serîyewe kellekeykirdûn û boy bûnete xezêne û samanî çînayetî. Pan-fêmînîzm ya fêmînîzmî borcwazîş, be heman aqarda derrwat û heman amancî lepêş xoy danawe, sallanî newedekan le kurdistanda xawenî bzûtneweyekî yeksanîxwazane [be hemû lawazîy û narroşnîyekanîyyewe] bûyn û pyawan zortir le jnan xerîkî çalakîkirdin bûn lepênawîda, bellam çend sallêke [herçende lawaz] ew bzûtnewe behoy djayetî pyaw û gêrranewey rîşey stem le jnan, lelayen fêmînîstanî desellatixwazewe, bo estoy pyaw, sllemîneweyek lenêw pyawanî azadîxwaz û yeksanîxwazda beramber bzûtnewey jnan drustbuwe û leweş xraptir fêmînîzmî borcwazî zemîney bo serhelldan û hêzgirtnî bzûtnewey koneperistaney regezpersitîy lenêwan pyawanda rexsanduwe. Bellê ewe ew amanceye, ke fêmînîzmî borcwazî le dûyetî û karî bodekat, ewîş lêkdabranî rîzî xebatkaraney jnan û pyawanî azadîxwaz û narrazîye û dabeşandinyane beser bzûtnewey regezperistaney pyawan û jnanda, ke dwacar desellat û destebjêre desellatixwazekan brawey debin.
Lêreda bepêwîstî dezanim, amaje be dû nmûne bdem, yekem rollî jnanî krêkare le raperrînekanî cîhanda be dyarîkrawî komuney parîs û oktoberî 1917, betaybet emey dwayyan, ewe mangirtnî karxanekanî ristin û çnîn bûn, bûn be çexmaxey serkewtinî ew raperrîne. Duwem, xopîşandanekanî heştakanî sedey raburdû le herêmî kurdistan djî rjêmî be’s, ke egerçî hejmarî jnan tyayanda kem bû, bellam derkewtinî kçan le rîzî pêşeweda wre û cerbezîy be pyawan debexşî. Lebîrman neçêt, hokarî ew amadeyî û karîgerîybûne le oktoberî 1917da, ewebû ke fêmînîzmî desellatixwaz bûnî nebû. Herweha le kurdistanî heştakanî sedey raburdûşda kes nawî nebîstibû, boye jnanêkî xebatkar, şanbeşanî pyawan singyan be gulewe dena, be pêçewaney jnanêkewe, ke emrro le sayey “desellatî xomallî”da xerîkî muturbekirdnî aydyolocyay desellatixwazîy destebjêrîyn lenêw bzûtnewey yeksanîxwaz û rizgarîxwazîy jnanda. Bem core debînîn, jnan lew sate mêjûyyaneda twanîwyane wze û amadeyî şorrşigêraneyan bselmênin, ke amêtey xebatî komellayetî bûn û le bzûtnewe komellayetîyekanda çalak bûn, bellam emrro, be pêçewanewey ew satanewe, jnan bker nîn û krawnete berkar, çi be paşkoyî bo partekan û bzûtnewe ramyarîyekan û desellat, çi be paşkoyyan bo jnanî desellatixwaz!
Fêmînîzmî regezpersit (djepyaw) wek kardanewey nahuşyaraney jnanî narrazî, dyardeyekî taze nîye û herdem le têrrwanîne giştgîr û stiryotîpekanda amadebuwe û le yadawerîy hemûman û le êstaşda rojane em destewajane zor debîstînewe “pyawan, hemû her awan”, “pyawan, çakyan têda nîye”, ” pyawan, wan ” û wa û wa … Tid. Eme seretakanî fêmîzmî djepyawn, ke berhemî nahuşyarîy û têrrwanînî kurtibînaney cêkewten û zemînesazî fêmnîzmî desellatixwazn, ewey ke emrro dexwazêt, hemû ew nayeksanîyaney ke desellatî kultûrîy û ramyarîy çêker û ragiryanin, bo pyaw bgêrrêtewe û arastey xebatî jnanî azadîxwaz le dje-serwerewe bo dje-pyaw, werbigêrêt!
Be boçûnî min le barî yekemda, asayîtrîn û sruştîtrîn kardanewey nahuşyaraneye, bellam lewêda ke debête zemînesazî mîkanîzmekanî cyaxwazîy û serhelldanî tundutîjî û dwatir hellxirrandinî lelayen jnanî desellatixwazewe, îdî le kardanewey nahuşyaraney narazîyanewe degorrdirêt bo aydyolocyay cyawazîsaz, ke bêcge le xizmetkirdin be drêjbûnewey desellatî kultûrîy û desellatî ramyarîy û serwerî hendêk beser hendêkî dîkeda, hîçî dîke berhemnahênêt û jnan le sayeyda hîc yeksanî û rizgarîy û serbexoyyek msoger naken, bepêçewanewe, aw bew aşeda degen, ke regezpersitîy pyawan, çend sedeye xistûyetîye gerr, betaybet lew katewey ke ew regezpersitîye ramyarîykrawetewe û pêkhate ramyarîyekan wek amrazî parastin û drêjepêdanî, karî bo deken û brewî pêdeden!
” jnî kurd le başurî kurdistan le 22 sallî rabirdwewe twanîweyetî rêkixraw bît. Zorêk lem rêkixrawane be dest pêşkerî pyawan wtenanet prrogramekanîşyan lelayen pyawanewe bo denusra.. “
Pêştir wellamî programnûsînî rêkixrawekan lelayen xudî jnanewe, dayewe, ke natwanêt mercî serekî serbexoyî û radîkallbûnyan bêt. Bellam hezdekem le xudî nûser biprism, ey çon bû xudî (ew) 20 sall lew 22 salleda, mlî be programe amadekrawekanî pyawan da û be hemû şêweyekîş dakokî leser dekrid û tenanet eger pyawêkî huşyar û radîkall rexney le programî partekey û rêkixrawe benaw jnîyekanî bgirtaye, ewa ew be dujminî çînayetî û dujminî komunîzm xetabarî dekrid, keçî emrro her ştêk ke pyaw nûserî bêt, yekser djî jne?
Bepêçewaney têrrwanînî fêmînîzmî dje-pyawewe, le mêjûy kurdistanda yekemîn honeranêk, yekemîn çîroknûsanêk, yekemîn nûserananêk, yekemîn ekteranêk, yekemîn xebatkaranêk, ke bangewazî yeksanyan kirdbêt, ewa pyaw bûn û bepêy derk û huşyarîy û roşnibîrîy serdemekeyan û bwardanî kultûrî komellekeyan, wênay xoyan bo yeksanî jin û pyaw xistuwete rû!
” Bellam debînîn pirsî jnî kurd hêşta le nebûnî fîkir û tyorî fêmînîstî û hoşyarî yekî jnane denallênê. We corêk le çeq bestuîy fîkrî û syasî hest pê dekrê “
Herçende pêştir wek seretayek wellamim bew narroşnîye lemerr xebat û çonyetî serhelldanî xohuşyarîy tak û cvak, dayewe, bellam dîsanewe naçarm, kodî şarawey pişt ew peyamey serewe, bixwênmewe, ke dellêt ” bzûtnewey rizgarî jnan pêwîstî be tîorîy fêmînîstî heye, ke ewîş zadey ewrupaye”. Bepêy tyorîyekanî komîwnîkeyişn, kodî şarawey nêw em peyame, le barey xoderxistinî kesî qsekerewe, eweye ke nûser deyewêt be jnanî xwêner bllêt “min, hem bepêy şarezayî zman û hem bepêy jyanim le ewrupa, detwanim ew peyambere bim, ke firyatan bkewm, min tîorîyekanî fêmînîzm aşnam, dway min bkewn, rizgarbûntan msogere !”.
Eme bedbextîyeke bo xoy. Lew lawe jnanî jêrdest be gyan û ceste û bîr, rojane dergîrî xebat û berengarbûnewey serkutgerîye xêzanî û kultûrî û abûrî û ramyarîyekanin, keçî jnanêkî lexobayîbû, le ewrupawe, pêyanwaye, rizgarî jnan be ramyarîy û wergêrranî çend tîorîyekî derixkraw, meyser debêt û jnan bexoyan bebê raberanî ramyarbaz, twananî bîrkirdnewe û xebat û dozînewey amrazekanî xebatî xoyan nîye! Her weha pûçgerayyek bû, ke parsall way le jnêkî xoberaberzan kird, ke pêş ewey le wllatî (swêd)ewe bgerrêtewe kurdistan, peyamêkî lem çeşne bllawbkatewe “ewa min degerêmewe kurdistan, eme jmare telefonekeme, ewî qsedekat û deyewêt xebat bkat, ba peywendîm pêwebkat ! “. Eme pûçgerayî ramyarîy û bîrkirdnewey destebjêrî serwerîyixwaz û xellk begêlzane, eme derdêkî kuşindeye, ke jnanî azadîxwazî dehey newedî sedey raburdû, behoy vayrosî aydyolocyay fêmînîzmî desellatixwazewe, tûşî bûn. Be boçûnî min yekem kesanêk, ke pêwîstyan be harîkarî û firyakewtin hebêt, ewa xudî kesanî destebjêr û desellatixwaz û xoberraberzanin, kesanêk ke tûşî nexoşî xoşeydayî (narsîzm – Narcissism) û soperimrovî bûn!
Bellê mnîş hest be çeqbestûîy hizrîy dekem, bellam hokarekey aşnanebûnî jnan be tîorîye ewrupîyekanî pan-fêmînîzm nîye, bellku naserbexoyî jnanî narrazî û rizgarîxwaz û yeksanîxwaze wek tak, milkeçîyane bo pêkhatey quçkeyî raber û raberîkraw, ke hîç cyawazîyekî letek xêll û xêzanî kurdda nîye, kuştinî mitmaney jin wek tak bexoy; hem le prosêsêkî mêjûyda û hem lelayen destebjêrî desellatixwazî nêw rêkixrawe benaw jnîyekanewe, serbarî ewaneş çawerrwanrragirtnî jnan, bewey peyambere taze pan-fêmînîstekan, le ewrupawe tîorî û huşyarîyan bo dehênin ! A emeye, bedbextî û rêgir û hokarî çeqbestinî hizrîy bzûtneweke!
Wek wtim, xohuşyarîy berencamî ezmûngîrî berdewamî korrî xebate û le derewey xebatî cemawerîy xudî jnan ya krêkaran bûnî nîye û eger heşbêt, ewa dje û amancî destemokirdnî le piştewe westawe ! Hîç kes hênde nanewayek le nankirdin nazanêt, hîç kes hêndey cutyarêk le kişt nazanêt, hîç kes, hêndey xudî krêkaraêk, ya jnêk le stem tênagat û derkî şêwazî xebat û çeke karakanî nakat!
Min detwanim, lewe têbgem û derkî ewe bkem, ke bo endamanî goşkrawî pagendey naketwarîyaney partekan, katêk ke degerrênewe kurdistan, yekser tûşî şok debin û şepolî desellatixwazîy rapêçyandekat. Daway lêburd le xwêner dekem û hîwadarm nûserîş eme be hêrş û fşarêkî kesîy lêwernegrêt.
Katêk ke partekey nûser, le nawerrastî newedekanî sedey raburdûda, leser bnemay raportêkî helle ke be raberekeyan drabû, xoyan lêbûbuwe hêzî sêyemî serdemî cengî nêwxoyî înk û pidk, bellam katêk ke beşdarî hellbjardinî şarewanîyekanî parêzgey slêmanyan kird, tenanet endamanî xêzanekanî xoşyan dengyan pênedabûn. Weha serencamêk tûşî şokêkî kirdin, ke bo hêzgirtnewe, naçar destîyan be piştêwnekey (diktor mehmûd ‘usman)ewe girtbû û heftane wek henguynyan le kunedarda dozîbêtewe, korryan bo degêrra.
Herwa katêk ke desellatî be’si kotayîhat, rayangeyand, ke stemî neteweyî kotayîhatuwe û yekser rûyan le xwarûy ‘îraq na û kewtne pagende bo sikyolarîstibûnî komellgey ‘îraq û milnedanî xellkî ‘îraq be îslamîyekan û mezheb, bellam katêk şeqî rojgar boy selmandin, ke dunya be pagendesazî nagorrêt, endamanî bedbext dîsanewe tûşî şok bûnewe û naçar gerranewwe ser qewane konekey caranyan (rîfrandom) û partêkî dîkeyan benawî kurdistanewe, qutkirdewe! Dîsanewe em careş bo rakêşanî xellk û frîwdanyan be partayetî, kewtnewe lêdanewey qewanî skîwlarîstibûnî komellgey kurdistan û ewey cêgey mela û mezhebî têdanabêtewe. Bellê lem baredaye, ke nûser benyazî berpakirdnî şorrşêk lenêw jnan letek komellêkî dîke, degerrêtewe kurdistan, bellam rûbewubûnewey letek ketwar û barî huşyarîy tak û komellgey kurdistan, tûşî şokêkî away dekat, ke desellatî borcwazî kurd be “desellatî xomallî” bnasêt û pişt le komunîzmekey bkat. Çunke beheman têrrwanînewe, ke pêywabû, komunîzm dahênrawî markis û englis û lênîn û (mensûrî hîkmet)e, xerîke serçeşmey rizgarîy jnan bo ewrupa degêrrêtewe û azadîxwazîy jnanîş be aydyolocyay pan-fêmînîzmî ewrupîyekan, wabestedekat.
” yekem : jnanêk ke pirsî jin dekene beşêk le projey netewayetî û rizgarî netewe têrrwanînêkî êcgar pyawaneyan heye bo pirsî jin. Emane pêyan wehaye maf û azadî jnan desteber nakrê û mehalle, taweku netewey kurd nebête xawenî dewllet. “
Mnîş pêmwanîye, ke pirsî rizgarî jnan û yeksanî hemelayeney jnan û pyawan, wabestey pirsî rizgarî neteweyî bêt, herçende hebûnî rizgarî her yekeyan karayî leser ewî dîkeyan dadenêt, betaybet rizgarî jnan le rûy kultûrî û xohuşyarîy takewe, karayyekî zor leser amadenebûnî takî komellgey jêrdeste bo mildan be dagîrkar, dadenêt. Bem core, leberewey ke pirseke degerêtewe ser wîst û amadeyî tak bo rizgarbûn û hemû rizgarbûnêk le tak û le derûnî tak û le xwarewey komellgewe, ke tak kolleke û bçûktirîn yekeyetî, destipêdekat, kewate mercî rizgarbûnî tak, azadî xudîy tak û amadeyî û şorrşigêrraney take bo rizgarbûn, nek pêçewanekey; îdî ew rizgabûne rizgarî jnêk bêt ya rizgarî krêkar û cutyar û xwêndkar û mindall û kemendam û xanenşînêk bêt le nayeksanî abûrîy û pledûîy pêgey komellayetî û koyletî sîstemî rêkxistin û sîstemî perwerde û xwêndin û berêweberayetî.
Bepêçewaney boçûnî nûserewe, ew têrrwanîne pyawanî nîye. Çunke yekem, giştgîrkirdnî têrrwanêk beser gişt pyawanda, le bîrtengî regezperistaney fêmînîzmî desellatixwazewe serçawdegrêt, duwem, ewe tenya pirsî rizgarî jnan û tenya kotayî stem le jnan nîye, ke partekan û ramyaran û desellatdaran û opozsyonî desellatixwaz bekotayîhatnî stemî neteweyîyewe deybestnewe, bellku hemû pris û daxwazîyekî komellayetîy û abûrîy dîkey takî çewsawey narrazî, be dahatû despêrn, lewane pirsî jnan, krêkaran, cutyaran, xwêndkaran, mindallan, fermanberan, bêkaran, xanenîşnan û ..tid partekan û ramyaran çi le serdemî şax û çi le êstaşda, çareserî pirsekan be dahatûyekî nadyar despêrn. Emeş baştirîn bellgey “xomallî” nebûnî desellat û neteweyînebûnî dewllete ! Îdî nûser dexwazêt le pişt dêwcamey “desellatî xomallî” û “dewlletî neteweyî”da çi peyamêk be gwêy jnanda bdat? Amancî le pyawanîkirdnî têrrwanînî desellatdaran, çîye?
” sêhem: jnanî komonîstîş ke pêyan waye fêmînîzm dij be berjewendî çînayetî û xebatî krêkarane. Jin û pyaw nabêt lem xebateda cyabin, xo eger çînî krêkar şorrşê kird ewa mafekanî jnan be şêweyekî utomatîk hel debin le komellgada. We mafî jin tenha le komellgayekî soşyalîstîda desteber dekrê. “
Kes natwanêt nkollî le çewtî ew boçûne bkat, bellam dû şit hen, nabêt lebîrman bçin, yekem fêmînîzm wek xêwetî giştîy regezî jnan na û duwem, hemû komunîstekan awa bîrnakenewe, min bexom herçende komunîst nîm, bellam hawrrêyanêkî komunîstim hen, ke djî ew boçûnen, herweha lebîrmanneçêt fêmînîzmî desellatixwaz (bedyarîkrawî balle borcwazîyekey) dujminî xebatî soşyalîstîye û bedujminkirdnî pyawanîş, her lepênaw ew amanceye û wek zayonîzm tenya rollî cyakirdnewe û dujminsazî degêrrêt!
Herweha ne komellgey soşyalîstî le şew û rojêkî kudetay partî pêşrrewda serhelldeat û ne soşyalîzmî partîy û dewlletîy letek azadî û serbexoyî takda dênewe! Bellam dîsanewe, seyre nûser awa qsandekat, herwek wek bêjî bexoy le derewey ew têrranînewe hatbêt! Bellam rastîyekey xudî nûser dû deheye, hellgirî ew boçûneye û eger betewawetîş letekîda kok nebûbêt, ewa becorêk bêdengey hellbjarduwe û çawpoşî lêkirduwe. Aya dekrêt bzanîn, ew hokarane çîn, awa le nûser deken, ke wek şorrşekey partî pêşrrew, le şew û rojêkda dunyakey xoy bgorrêt û xoy nenasêtewe û bbête rexnegir û retgerey bêbezîy ktuprrî komunîzmekey?
Hellbete ewey lay min cêgey rexneye le nûser, ewe nîye, ke wazî le part ya paşkoyî part hênabêt, ya retkirdnewey fîmînîzmî markisîstî bêt, bepêçewanewe min bo wazhênan le part û kotayîhênan be paşkoyî aydyolocyay part, destxoşî lêdekem, bellam, hêndey serdemî fêmînîzme partîyekey, pan-fêmînîzmekeşî cêgey rexneye, çunke herdû fêmînîzmeke dû fargonî şemendeferêkin, ke yek hêllî hatûçoyan heye, ewîş pêkhatey quçkeyî û serwerîy destebjêrî abûrîy û ramyarîye!
” em sê rewte syasyey ke le komellgay êmeda kardeken behêz yan lawaz, û jnanêk keser bew rewtanen le karu çalakî û gutaryanda ew xewne pyawaneye rengdadetewe. Ke toy jin debît çawerrê bît ta degeyne em amance, ca dewlletî netewey kurd bît, yan xelafetî îslamî yan soşyalîzm ewa jnan êweş azad dekrên. Wate êmey pyawan azadtan dekeyn û padaşttan dedeynewe! Bellam jnan êwe supasguzarî êmey pyaw bin ke ledunyay syasetî pyawaney xomanda cêman kirdunetewe. “
Bellam aya pan-fêmînîzmekey nûser, peyamêkî dîkey pêye, ke lewaney serewe cyawazbêt? Ewe nîye, ke xudî nûser, le derewey bzûtnewey rizgarîxwazaney jnan û le derewey xohuşyarîy tak û le dewerey mêjû bo tîorî degerrêt û wergêrranî serçawekanî aydyolocyay pan-fêmînîzm, dexate serûîy lîstî karî xoy ya hawbîranîyewe û wek take çareser û rêgeçare pêşnyarî dekat ?!
Bo min, xallî nêwkoyî ew sê rewtey serewe, tenya çonyetî têrrwanînyan bo çareserî stemî jnan nîye, bellku xallî nêwkoyyan, pêkhatey quçkeyî rêkxistin, paşkokirdnî tak bo raber û serkirdayetî, srrînewey rollî tak le kogerayî quçkeyîdaye, herweha bellênî serxermane, ke rizgarîy û azadî û yeksanî hemuwan be bedesellatgeyîştinî xoyan debestnewe ! Aya nûser û hawbîranî le kurdistanda ştêkî cyawaz lewey partekan û desellatyan xistuweterrû? Tkaye cyawazîyekan kamanen?
Be boçûnî min, yekêk le grifte serekîyekanî takî çepgera, eweye, katêk ke le koyletî xoy lenêw rêkxistinî quçkeyî (hîrarşî) û wabesteyî û milkeçî xoy bo kesanêk benawî raber û awezî part, dadeçlekêt, yekem şit lecyatî ewey bêt û rexne le raburdûy xoy bigrêt û le rêgey rexneyekî radîkall û awezpesendewe be xohuşyarîyekî mitmanedar û cêgîr bgat, dekewête hewllî şardnewe û srrînewe û nkollîkirdin lew raburdûy xoy. Emeş herdem rûberrûy metrisî xohawîştnewe nêw qewareyekî dîkey quçkeyî ya ewey bexoy dekewête hewllî domînetkirdnî kesanî dîke û bew core ew rêçke nalocîkîyey, ke le hereshênanî împratorî bolşevîkekanewe destîpêkirdwe, newe le dway newe, çepekan be yektirî debexşin û desellat û hêze dje-şorrşekan hêzî komellayetîy lêwerdegrin!
” ewey gringer lêreda amajey pêbdem eweye, kejnî kurdîş bê sitratîj nîn lem hîzbaneda, ewanîş hezbe çêjî ple û payew beşdar bûn lew desellatey pyawanda deken. Tenanet eger rolyan sîmbolîş bêt çêj werdegrin. We hendêk car her em jnane hoşyarane yan na hoşyarane zor gurzî kuşinde deden le xebatî jnan. Le rûy fîkrî û tyorî yewe lawazn, komellêk kllêşey syasî dellên whendêk karu çalakî rotîn dûbare dekenewe. Emane neyan twanîwe hoşyaryekî qûll lelay takî kurd be jin û pyawewe drustibken. “
Nûser lem peregrafeda çend peyam be êmey xwêner dedat; peyamî yekem, ” jnî kurd bê sitratîj nîn ” û sitratîjêk ke bo nûser serincrakêş û pêşnyare, hezkirdnî jnanî kurde le plew paye û desellatdarî û becorêk erênî denrixênêt, emeş bo sitratîjî fêmînîzmêk degerrêtewe, ke nûser buwete allahellgirî.
Peyamî duwem, ” rollî ew jnane sîmbulîye ” û emeyan nerênî denrixênêt û min wek xwênerêk awa le peyameke têdegem, ke eger rollî jnanî nêw partekan, sîmbulî nebuwaye û rolêkî karayan hebuwaye, ewa nûser rollekeyanî berz denirxand, emeş dekate retnekirdnewey partayetî, herçende nûser çend dêrr pêştir berrwallet wabesteyî rêkixrawekan bo partekan retdekatewe. Bo mnî xwênerî be sernic, eme banêke û dû hewa. Çunke katêk ke çalakanî jnan le partekanda, endam bin, zor asayî bepêy peyrrewî partayetî le çepewe bo rast, debêt milkeçî peyrrewuprogramî partekeyan bin, emeş bewatay milkeçî hemû çalakî û kirdarekan ke emindamî part le jyanî rojane û komellayetîyda encamyandedat, debêt le xizmetî ramyarîyekanî partda bin, ke dwacar dekatewe paşkoyî jnan û rêkixrawekanî jnan bo partî pêşrrew û qumande !
Peyamî sêyyem, ” hendêk car ew jnane huşyarane ya nahuşyarane gurzî kuşinde le xebatî jnan deden …. ” Dîsanewe, leberewey ke nûser partayetî retnakatewe û nayhewêt le regewe hokarekanî sazş û paşkoyî rêkixrawekan û jnan bibrêtewe, tenya hendêk car rexneyan arastedekat û nayhewêt perde lerrûy ew rastîye labdat, ke hemû partekan û jnanêk ke endam û wabestey partekan û rêkixraw paşkokanî partekanin, hemû katêk û le hemû goşeyekî em cîhaneda, ewe ewanin, ke gurzî kuşindey yekem le bzûtnewe komellayetîyekan deden, wek xwênerêk pêmxoşe nûser nmûneyekman bdatê, ke part û jnanî endamî part û rêkixrawe paşkokanî part, guzryan le bzûtnewey jnan nedabêt û bo taqe carêk le berjewendî û serkewtinî xebatî azadîxwazaney jnan, kar û çalakîyan kirdbêt ?!
Be boçûnî min her kat çalakanî bzûtnewey komellayetî û cemawerîy bûne endamî her partêk çi çep û çi rast, bixwazn ya na, be neçarî debêt le berjewendî partekeyan ew gurze le bzûtnewekan bden, çunke çalakî naserbexo [endam û layengirî part û dewllet], serbexoyî ewey nîye, wek her takêkî azad le derewey bazney peyrrewpirrogramî partekey, bîrbkatewe û birryarbdat û xebatbkat!
Peyamî çwarem, “ le rûy tîorîyewe lawazn û komelêk klîşey ramyarîy dellênewe û hendêk çalakî rotîn dûbare dekenewe … Ewane neyantwanîwe huşyarîyekî qull lelay takî kurd be jin û pyawewe drustibken …. ” Serincgelî lem çeşne hem le rwangey ballabûnî destebjêrîyewe û hem le rwangey ramyarîyewe hellsengandin bo twanay kesekan deken û hem wirdeglîy û rexney rwalletîyn le dyardekan! Wek dezanîn, rexne le rwallet, hîç le krrok nagorrêt, bellku rîformî dekat, wate eger biştwanêt bbête fşarêkî naçarker, ewa le baştirîn barda, desendkaran naçar be gorrînî rwallet (form) dekat. Eger lemaneş bguzerên, ewa komellêk griftî dîke lew wirdeglîyaneda debînîn, ke tîorî wate hoş be bnema dadenêt û nebûnî tîorî be hokarî djexebatyan dezanêt. Emeş bo gîrodeyî û wabesteyî xudî nûser le dûlawe be tîorîyewe degeyênêt, ke lelayek xebat û narrezayetî be berhemî hebûnî tîorîyewe debestêtewe, ke hawkat rêxoşkere bo handere kesîyeke, wate hokarî duwem, ke xoy wek tîorîkar ya tîorîdar debînêt û xoy wek serçaweyek pêşnyardekat!
Herweha rwalletîyane le hokarî kêşecuynewey endamanî part û çalakî rotînaneyan derrwanêt! Ew xoy lewe ladedat, ke hokarekey bo hebûnî xudî part wek pêşrew degerrêtewe, ke endamanî debengdekat û klêşeyyane perwerdeyandekat û rolle mêjûyyekanyan wek tak, ta astî komelêk çalakî rotînî ahengêrran beboney ledaykbûn û mirdnî raber, damezrandinî part û drustkirdnî rêkixrawe benaw cemawerîy û jnîyekan, şerredendûk letek layengran û endamanî partekanî dîke û pagendekirdin le serdemî hellbjardnekanda bo partekanyan û çûne nêw bzûtnewe cemawerîyekan be amancî destemokirdin û sîxurrîkirdin beseryanewe û ..tid. Hokarî gişt emane, serbexonebûnî take, endambûnî take le partekan û paşrrewîy destebjêranda, awejû dîdtinî hawkêşekane, lingawquç seyirkirdin û dananî hawkêşey xebat û têorîye, gerraneweye bo xwa wek serçawey awez çi le şêwey raber û çi le şêwey part û dewlletda !
Katêk ke eme erk û rollî endamanî part [lem babeteda jnan] bêt, îdî çawerêkirdnî ewey bitwanin huşyarî qull lelay takî kurd be jin û pyawewe drustibken, çawerrwanîyekî naketwarîye !
” Bîst û dûsall lem core karkirdin û gutare katî beserçuwe, ewey hestî pêdekrêt, boşayyeke bo drustkirdnî hoşyaryekî jnane. Dekrê eme weku şepolêk le karu çalakî jnane polênbikrêt û îtir seretay destipêkirdnî şepolêkî tir debînim. Em care be karu tyor û têrrwanînî jnan bo şîkarî û tyorîze kirdnî çewsanewew pledûy xoyan le komellgeda. Dûr le mew’îze û amojgarî pyawanî naw parte syasyekan. Herboyeş ew fobyayey ke heye beramber be pirsî azadî jin û fêmînîzm û tenanet cênderîş lewewe serçawey girtwe ke, seretayekî taze heye û kulture cyakan karî têdadeken. “
Pêş hemû şit, hezdekem le nûser biprism, katêkle kurdistan ew tîorîyey, ke ew deykate goçanekey musî, bûnî nebêt û bzûtneweyek ke ew xwazyarîyetî bûnî nebêt, îdî tris (fobya) lelay pyawan çon serhelldedat û çon detwanêt bûnî hebêt? Tris lew satewe drustdebêt, ke namoyek le komellge [bazney kultûrîyda]da peydabûbêt, bo nmûne tirsî takî reysîst le kesanî koçer, lew satewe destipênakat, ke koçerekan le wllatî xoyanda, bo resîstekan namon, bellku lew satewe destipêdekat, ke rû le wllatî reysîstekan denên, betaybet katêk ke xerîke hejmaryan rû le zyadbûn debêt! Leser em bnemaye, sereta û kotayî derbrrînekanî nûser bo yekdî paradoksin !
Min ewey nûser be fobya nawî denêt, be kardanewey dezanim, kardanewe beramber aydyolocyayekî dje-pyaw, emeş ştêkî nahuşyaraney sruştî û asayye, çunke hemû bûnewerêk ke hest bewe bkat, ke rûberrûy djayetî debêtewe, sereta koendamekanî dekewne xoamadekirdin bo bergirî û paşan bîrî lêdekatewe û dje-aydyolocyay bo sazdekat, lem barewe debînîn, ke le beramber jnanî dje-pyawda, dengî pyawanî dje-jin le serhelldandaye û emeş senêrgeyek bo serderhênanî kargî jehrawî çêdekat !
Katêk detwanîn, ewe be fobya nawbinêyn, ew aydyolocyey ke nûser be rizgarkerî jnan nawîdebat, qse le afrandinî zemîney xohuşyarîy yeksanî hemelayeney mrovekan bkat, ew kat detwanrêt kardanewey mrove konepersit û dje yeksanîxwazekan, be fobya nawbibrêt. Bellam katêk ke lelay pyawêkî nahuşyar, le beramber pagendey [huşyarane û nahuşyaraney] djepyawda, tris le hellweşandnewey peywendîye komellayetîyekan û tris le drustibûnî cyayî û hellweşandnewey peywendîye nahawrregezîyekan,drustdebêt, natwanîn be fobya beramber rizgarîy jin nawbibrêt!
Pan-fêmînîzm, le cyatî pagendekirdnî rizgarî hemû takekan le lîtey konepersitîy û demargirîy regezîy, xwazyare kutek le destî pyawan bsênêtewe û bîdate destî jnan, eme ew denge tenkendêşeye, ke pêywaye, eger le komellgeda jnan le cêy pyawan serwerbin wate lecyatî komellgey patiryakî, komellge matiryakî hebêt, ewa serkut û nayeksanî û nadawerî namênêt û tundutîjî beserdeçêt, eme heman denge ke pêywaye, eger le komellgeda lecêy partêkî nasîwnalîst ya ayînî, partêkî komunîst serwerbêt ya lecyatî çînî borcwa, çînî krêkar serwerbêt, îdî kotayî be mêjûy çewsanewe dêt. Eme bedbextîye, eme rwalletgerîye, eme doşdamane leberdem ketwarda, eme qufilldane le bîrkirdnewe ! Çunke tênegeyîştne le hokarî serhelldanî serwerî û payekanî manewe û hêze parêzerekanî ! Le barêkî awada, zor asayye, ke pyawanî nahuşyar û tênegeyîştû le bnema aydyolocîyekanî pan-fêmînîzm, wek sruştîtrîn kardanewey dûr le têrraman û ezmûngîrî, bkewne xo û pêkhatey dij leser heman kêş û serwa bo bergirî le xoyan drustibken û bew kareş bazarî komellêk desellatixwazî dîke gerimbken, herwek çon nasîwnalîzmî kurd le beramber hêrşî nasîwnalîzmî dagîrkerda, dest bo heman aydyolocya debat û bazarî komellêk desellatixwaz gerimdekat, wek ewey emrroke desellatixwazanêk, ke be qostnewey xoşbawerrîy be nasîwnalîzm û be riştnî xwênî hezaran lawî krêkar û zehmetkêşî nahuşyar, leser textî desellat danîştûn ! Qsekeranî (pan-fêmînîzm)îş bew arasteye û leser bnemay ezmûngîrîy le raburdûy desellatixwazanî pêşxoyan, deyanewêt be desellatbgen !
” jnan xoyan lem kêşme kêşeda debêt bzanin qazancî giştî yan le kwêdaye û kam fîkir û kam kamp hellbijêrn. Em şepole tazeye erkêtî tyorîzey hemû layenekanî jyanî jin bkat. We destipêşxer bêt bo drust kirdnî hoşyarî yekî fêmînîstî û sitratîcî xebatêk leberamber bê mafî jnanda. “
Nûser le kotayî peyamekeyda qse le “qazancî giştî jnan” dekat, ke be wata û derbirênêkî drusttir dekate “berjewendî giştî” . Aya jnan çînêkî komellayetî ya twêjî çînêkî komellayetîn ya regezêk, ke takekanî endamî çîn û twêje komellayetîyekanin? Le seretay sallî dû hezarda bem arasteye wtarêkim le jmare yekemînekanî (govarî dalyan)da bllawkirdewetewe, leberewe lêreda zor leser em pirsyare nawestim, bellam beboçûnî min, bebê wellamdanewe bem pirsyare, natwanîn qse leser rêgeçarey kotayîhênan be hellawardinî jnan bkeyn, çunke katêk ême nezanîn ewe dyarîbkeyn, ke aya jnan çîn û twêjî komellayetîn ya na, hergîz natwanîn bîr le çonyetî şêwey rêkxistin û şêwazî xebat û mîkanîzmekanî çonyetî berewpêşbirdnî xebatekeyan bkeynewe û naştwanîn radîkallane senger le stemkaran bigrîn !
Eger jnan çînêkî serbexoy nakomellayetî bin, ewkat detwanîn be arastey têrwanînî dje-pyawaney pan-fêmînîstekan bçîn, ke dexwazn le hemû meydanekanî xebatî komellayetîyda jnan be hestewerîyyekî tirsekîyane (fobyane) le pyawan dabbirrin, taweku leser zemînekanî xoşbawerrîy jnanî narrazî bew aydyolocyaye, serwerîy û desellat û pêgey abûrîy bo xoyan msogerbken. Bellam wek debînîn, jin le komellgeda dayke, xuşke, hawsere, nenke, kçe, krêkare, cutyare, mamostaye, fermanbere, bêkare, kemendam û xanenşîne, berêwebere, sermayedare, desellatdare, kewate jin wek takî her yek lew çîn û twêje komellayetîyane, xebatî bo azadî û yeksanî û dadpewerîy le çwarçêwey xebatî komellayetî û cemawerîy ew çîn û twêje komellayetîyaneda û be grêdanewey be xebate sertaserîye dje serwerîyeke bo komellgey azad, meyser debêt, wate jin le rêkixrawî serbexoy xwêndkaranda baştir detwanêt daxwazîyekanî lepênaw yeksanî û rizgarîda komellayetî bkatewe, taweku le derewey ew meydane, çunke be amadebûnî lew meydaneda detwanêt rizgarî jnan û yeksanî jnan û pyawan wek endamî rêkixraweke beser endame pyawekanda bsepênêt û daxwazîyekan le daxwazî balêkî komellgewe bkate daxwazî komelayetî komellge, bellam be pêçewanewe her rêkixrawbûnêkî regezperistane û her yekgirtêk leser bnemay regezîy, yekgirtin û regezpestîyyekî dîke berhemdehêڼît û debête hoy çollbûn û qellişbirdnî meydanekanî xebatî komellayetî û dwacar têkişkanî xebatî çîn û twêje komellayetîyekan djî serwerîy û serkut û nayeksanî û nadapwerwerîy komellayetî û emeş tenya be qazancî desellatdaran û serwerîy çînayetî tewawdebêt û jnanî azadîxwaz û narrazî nek hîç qazancêk lew dabrrane naken, bellku gewretrîn bacî bo deden û tenya desteyek le jnan ke fêmînîste desellatixwazekanin wek hawberjewendî pyawanî desellatdar, lêy behremenddebin û wek destebjêrêk le danîştin û korr û sîmînarekanda twanayî xoyan le destemokirdnî bzûtnewey jnan bo desellat nîşandeden û le beramberda desellatîş dekewête sîmbulkirdin û karêzmapêbexşîn û berizkirdnewe û berterîpêdanyan ta astî super-jin. Lem barewe le paş ruxanî rjêmî be’sewe, hemûman bînerî sewda û mamelle û namenardin û ple û desellatixwazîy û mûçey mşexoraney komelêk lew jnane bûyn, ke hemû twanay xoyan xistbuwe pênaw gorrînîy krrokî xebatî rizgarîxwazaney jnan djî serwerîy, be dananî pyaw wek dujmin û hokarî çewsanewey jin.
Le kotayîda hîwadarm xwênerî hêja, betaybet jnanî narrazî û azadîxwaz, xoyan be wellamdanewey em pirsyarewe xerîkbken, bo ewey le pawangerîy serwerêkewe nekewne dawî pawangerîy serwerêkî dîke;
Aya berrastî pyaw wek tak lew xêzan û rêkixraw û part û damudezgeyaneda, ke fêmînîstanî desellatixwaz dexwazn wek birryarder û serkutger nîşanbden, bûnewerêkî serbexo û azade û lew stem û nayeksanî û nadadirweyye kultûrîy û ramyarîy û abûrîyaney ke jnanyan koyle ragirtuwe, rizgarbuwe?