Dîmane letek hunermendî nûser û karîkatêrîst ‘ klaws bêrgmayer Klaus Bergmayr
Amadekirdnî Wirya Ehmedî
w. le Farîsîyewe : Hejên
Klaws bêrgmayer, temenî (52) salle û le şarî mîwnişn’î allmanya ledaykbuwe û (35) salle le şarî kolln dejî. Klaws nûser û karîkatêrîst û destipêker û sernûserî ‘rojnamey lanewazan’î şarî kolln benawî “serkêş Querkopif” bû.
Bo ewey xwêneranî farsîzman û kurdîzmanî govarî hunerîy ‘jîlemo’ le nzîkewe em hunermende bnasn, le nûsîngey rojnamekeda em dîmaneman letekî hunermendda encamda û çend pirsyarêkman arastekrid û ewîş bem core wellamî dayewe.
Jîlemo : çon hogrî karîkatêr û wênekêşan bûyt ?
Klaws : zorbey nasrawekanim, xzim û nzîkekanim û ew kesaney ke karayyan leser jyanim hebû, karîkatêrkêş ya karîkatêrîst bûn. Sereta xom be nûsîn bo rojnamekan destbekarbûm, bellam zor car nûsînekan neyandetwanî rengdanewey boçûnekanî min bin, leberewe pêwîst bû, pena bo ştêkî dîke berm, ke babetekan û bîrkirdnewey min be baştirîn şêwe rengipêbdatewe.
Karîkatêrkêşan ew şte bû, ke lelayekewe bo xom sergermî bû, herweha lelayekî dîkeşewe zmanî nûsînekanmî rewantir û baştir mebestekanmî degeyand, hendêk carîş bo pirrkirdnewey goşekanî rojname wek rojnamey ” le xwarewe / le jêrdestanewe von unge / von unten” herwa hêlkarîy ştêkim dekêşa û le xowe çakderdeçû. Hellbete min hîç kat wek kar sûdim lem şte wernegirtuwe, bellku hemîşe wek sergermî watay bo min hebuwe.
Jîlemo : le derewey karîkatêrkêşan kar û fermant çîye ?
Klaws : min hunermendim, rojnamenûsim, karîkatêrîstim, bo rojname denûsim, be tenya rojnamey “serkêş Querkopif” derdekem, lebereme, şwêne xallîyekanî rojnameke be karîkatêr pirrdekemewe.
Jîlemo : to mollett be govarî hunerîy ‘jîlemo’ dawe, ke bebê têbînî, le hemû karîkatêrekant sûdwerbigrêt . Govarî jîlemo’şi hogrîy bo karîkatêrekanî to heye. To (30) salle wêne û karîkatêr dekêşît, bew pêyye, debêt berhemgelêkî zort hebin. Min bo xom demewêt le prosey mêjûy karîkatêrekant ştêk têbgem, aya erşîvêkt leberdestda heye ?
Klaws : sernicî govarî ‘jîlemo’mi da, tenya twanîm le karîkatêrekanî xom û ew babetaney ke be zmanî allmanî nûsrabûn, têbgem û bixwênmewe, bellê pêmbaşbû.
Lebarey erşîvewe, naçarm bllêm ke erşîvim nîye, hellbete erşîvim hebû, bellam sallî rabridû, katêk ke rêpêwanî orupa (Euromariscih) rêkixra, min le tewawî rêpêwanekanîda, ke djî bêkarî le sertaserîy ewrupada rêkixran, beşdarîmkird, wate dû mangî tewaw le mallewe nebûm, lem maweda tewawî erşîvekem û her ştêk ke le mallewe hembû, lewane kompîwter û ….tid dizran. Ew ştaney ke min hemin û êweş hetanin, yek be yek le rojnamekanî dîkewe dûbare komkirdûnetewe. Em rûdawe zor azarîdam, bellam naçarm debêt qutbdem û le beramberîda natwanrêt hîç bikrêt. Hendêk car arezûy dûbare seyirkirdnewey wêne konekanim dekem, bellam bedaxewe … .
Jîlemo : çon be çi şêwazêk bîrokekant formolle dekeyt ?
Klaws : min le şeqamekanda dejîm û le şeqamekanîşda bîrokekanim formolledekem, hendêk carîş ştî zor asayî yarmetî zor gewrem dedat.
Jîlemo : çon bîrdekeytewe ya çon dunya debînît ?
Klaws : be boçûnî min, zorbey mrovekanî ser zewî lelayen kemayetîyewe rencyan dexurêt û behrekêşîyan lêdekrêt, zorbey mrovekan mafyan nîye, ew ştaney ke le hendêk şwênda leser kaxez nûsrawn, pêyannadrên.
Komellgeyêk ke têyda dejîn, prre le nayeksanî û behrekêşîy. Le rewte komunîstekan [komunixwazekan]da destipêkî zor baş hen, ke drêjeyan pênedra, ezmûnekan nîşanyanda, ke mêjû zor çewt berewpêşewe çû.
Jîlemo : ey mêjûy komunîzmî rusî çî ?
Klaws : min le komunîzm [komunexwazî] ştêkî dîke têgeyîştibûm, ştêk ke le rusye rûyda letek ştêk ke ewey karll markis nûsîwyetî peywestnebû, markis (36) pertûkî nûsîwn, le serapay mêjûy paş şorrşî oktober, karayî pyadekirdnî hîç yek le pertûkekanî ew nabînrêt.
Hêrşî de sallî raburdû derîdexat, ke çende pêwîste ke weha sîstemêk têdabçê û komunîzm pyadebkirêt, bellam emeş herwa asan nîye.
Jîlemo : dahatû çon debînît ?
Klaws : le êstada ew grupaney ke hen, hîwabexşî sbeynê nîn, xebatî krêkarîy lebarî bergirîkirdindaye, bê raber û bê rêkixrawe, bo nmûne yekêtî yekêtîye krêkarîyekanî allmanya (DiGB) nwênerayetî krêkaran dekat. Bellam krêkarî bêkar wek endam û leber heman ho wek fermanberî komellge nanasêt.
Eger çî her êsta rêkixrawî komunîstî raber û çalak le aradanîye, bellam xebatî dewranî pêşû nîşanîda, ke rêkixrawîş dêtearawe, debêt demêkî dîke helumerc bgorrdirêt, wate krêkaran kemêkî dîke bbizwên, ew kat bexêrayî helumerceke le berjewendî êmeda debêt.
* pêştir le beşî farsî jmare (3)î govarî hunerîy ‘jîlemo’da bllawkrawetewe û dwatir wergêranekey le jmare (5) heman govarda bllawkrawetewe.
** bedaxêkî frawabewe çend sallêk lemewber, klaws le 10î oktoberî 2010da le temenî 64 sallîda ] paş nexoşkewtin û kewtinî le nexhişxaneda mird, bellam govarekey ta êstakeş her bedewame û bêserpenayan le mêtro û şeqamekanda deyifroşn.
*** lem bestereda detwanin kurte fîlmêk lemerr hunermend klaws bêrgmayer û dîmaney ew û çend lanewazêk lemerr bêserpenayan (lanewazan) bbînin, bellam bedaxewe tenya be zmanî allmanîye.
http://strassenseiten.blogspot.com/2013/01/klaus-bergmayr-uber-obdachlosigkeit.html