A.1.3 بۆ چی ئه‌نارکیزم به‌ سۆشیالیزمی ئازادیخوازانه‌ش نێو ده‌برێت؟

و. له‌ فارسییه‌وه‌*: زۆرێك له‌ ئه‌نارکیسته‌کان به‌ له‌به‌رچاوگرتنی سروشتی نه‌رێیی پێناسه‌کردنی “ئه‌نارکیزم” له‌ ڕابوردوودا، چه‌مکگه‌لی تریان بۆ پێداگرتن له‌سه‌ر پۆزه‌تیڤبوون و سازێنه‌ربوونی به‌کار بردووه‌. چه‌مکه‌ فره‌تر به‌کاربراوه‌کان بریتن له‌ “سۆشیالیزمی ئازاد free socialism“، “کۆمونیزمی ئازاد free communism“، “سۆشیالیزمی ئازادیخواز libertarian socialism” و “کۆمونیزمی ئازادیخواز libertarian communism“. بۆ ئه‌نارکیسته‌کان، سۆشیالیزمی ئازادیخواز، کۆمونیزمی ئازادیخواز و ئه‌نارکیزم به‌ …

A.1.2 ئه‌نارکیزم چی ده‌گه‌یێنێت؟

و. له‌ فارسییه‌وه‌*: هه‌ژێن به‌ پێی ده‌ربڕینی پیته‌ر کرۆپۆتکین، ئه‌نارکیزم “سیستمێکی بێ میرایه‌تییه‌ له‌ سۆشیالیزم “ [Anarchism, p. 46] به‌ واتایه‌کی تر، “ئه‌نارکیزم به‌ واتای هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی به‌هره‌کێشی مرۆڤ له‌ لایه‌ن مرۆڤه‌وه‌، که‌ هه‌مان هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی خاوه‌ندارێتی تایبه‌تی (له‌وانه‌ سه‌رمایه‌داری) و میرایه‌تییه‌.” [Errico Malatesta, Towards Anarchism,”, p. 75] له‌به‌ر ئه‌وه‌، ئه‌نارکیزم تیئۆرییه‌کی رامیارییه‌ و ئامانجی پێكهێنانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌که‌ …

A.1.1 “ئه‌نارکی” چی ده‌گه‌یێنێت؟

و. له‌ فارسییه‌وه‌*: ڕیشه‌ی وشه‌ی ئه‌نارکی “anarchy“ بۆ زمانی یۆنانی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌. پێشگری(an) یا (a) به‌ واتای “نا”، “به‌بێ”، “نه‌بوون” له‌ته‌ك واژه‌ی archos که‌ به‌ واتای “فه‌رمانڕه‌وا”، “به‌رێوه‌به‌ر”، “سه‌رۆك”، “فه‌رمانده‌ر” یا “ده‌سه‌ڵاتدار” دێت، یا به‌و جۆره‌ی که‌ پیته‌ر کرۆپۆتکین Peter Kropotkin له‌ باره‌یه‌وه‌ ده‌ڵێت “ئه‌نارکی ڕیشه‌ی یۆنانی هه‌یه‌ و به‌ واتای “دژه‌ ده‌سه‌لات” دێت.“ [Anarchism, p. …

A.1 ئه‌نارکیزم چییه‌؟

و. له‌ فارسییه‌وه‌*: A.1 ئه‌نارکیزم چییه‌؟ ئه‌نارکیزم تیئۆرییه‌کی ڕامیارییه‌ به‌ ئامانجی پێكهێنانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی ئه‌نارکی “بێ خاوه‌ن و بێ سه‌روه‌ر. “ [P-J Proudhon, What is Property , p. 264] به‌ واتایه‌کی تر، ئه‌نارکیزم تیئۆرییه‌کی ڕامیارییه‌، که‌ ئامانجی پێکهێنانی کۆمه‌ڵگه‌یه‌که‌، که‌ تێیدا که‌سه‌کان به‌ شێوه‌یه‌کی ئازادانه‌ و یه‌کسان هاوکاری یه‌کتر ده‌که‌ن. به‌پێی ئه‌مه‌ ئه‌نارکیزم دژ به‌ هه‌موو …

پرسیارگه‌لێکی به‌رده‌وامکراوی ئه‌نارکیستی FAQ An Anarchist Frequently Asked Questions

و. له‌ فارسییه‌وه‌*: به‌شی A – ئه‌نارکیزم چییه‌؟ شارستانی هاوچه‌رخ له‌ته‌ك سێ قه‌یرانی نه‌هامه‌تباردا ڕووبه‌ڕووه‌: (1) هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ی کۆمه‌ڵ، ڕاده‌ی ڕوو له‌ زیادی هه‌ژاری، لانه‌وازی، تاوان، توندوتیژی، نامۆبوون، ئالووده‌یی به‌ به‌نگگه‌ر و ئه‌لکول، لاوازبوونی په‌یوه‌ندییه‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان، ناده‌ربه‌ستی ڕامیاری، دابه‌زینی مۆرکه‌ مرۆییه‌کان، هاتنه‌خواره‌وه‌ی پێکهاته‌ کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان و په‌یوه‌ندییه‌ دوولایه‌نییه‌کان و هیتر؛ (2) تێکدان و وێرانکردنی زه‌مین و جوانی …

پارت و چینی کرێکار

Paul Mattick ئۆگوست – سێپته‌مبه‌ری 1941 و. له‌ فارسییه‌وه: سونه‌تی ئێمه‌ له‌مه‌ڕ لابردنی ناو بووه‌ته‌ هۆی سه‌ر لێتێكچوون. وتاری “پارت و چینی کرێکار ” كه‌ پاش بڵاوبوونه‌وه‌ی له‌ بڵاوكراوه‌ی “نامه‌ سۆڤیه‌تییه‌كان*” له‌ ڕێگه‌ی APDF** سه‌رله‌نوێ چاپكرایه‌وه‌ و له‌لایه‌ن فرانك میتلاند«Frank Maitland»وه‌ له‌ بڵاوكراوه‌ی “هاوپشتی” ( ژماره 34 – 36) درایه‌ به‌ر باس، که‌ له‌لایه‌ن ئانتۆن …

پارت و چینی کرێکار

Anton Pannekoek 15ی مارچی 1936 و. له‌ فارسییه‌وه‌: كاراییه‌ سه‌ره‌تاییه‌كانی بزووتنه‌وه‌ی کرێکاریی نوێ له‌ ده‌ركه‌وتندان. بزووتنه‌وه‌ کلاسیکه‌كه‌ له‌ پارته‌كاندا ڕێكخراوه‌. باوه‌ڕ به‌ پارت هۆی سه‌ره‌كی نه‌زۆكی چینی کرێکاره‌؛ له‌م ڕووه‌وه‌ ئێمه ‌خۆمان له‌ پێكهێنانی پارت نوێ لاده‌ده‌ین، نه‌ك له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه‌ ژماره‌مان كه‌مه‌، به‌ڵكو به‌هۆی ئه‌وه‌ی كه‌ پارت ڕێكخستنێكه‌ كه‌ ڕابه‌ری و كۆنتڕۆڵكردنی چینی کرێکار …

کار (خه‌بات)ی ڕاسته‌وخۆ (*Direct Action)

نووسینی: Emile Pouget و. له‌ فارسییه‌وه‌: به‌شی هه‌شته‌م ئارامگه‌ره‌ناکه‌تواری (وهمی)یه‌کان ڕاسته‌ که‌ نابێت ته‌نیا بۆ دامرکاندنه‌وه‌ی ئالۆش و چێژوه‌رگرتنپرناببردرێته‌ به‌ر توندوتیژی، به‌ڵام له‌و لایه‌نه‌وه‌ که‌ سوودوه‌رتن لێی له‌ کاتی پێویستدا، ملی پێ نه‌ده‌ین و بمانه‌وێت هه‌موو جه‌نگه‌که‌ به‌ به‌رده‌وامی به‌ هۆی به‌کاربردنی ئارامگه‌ره‌وه‌ و له‌ڕێگه‌ی پارله‌مان و ئامرازه‌ دێمۆکراتیکه‌کانی تره‌وه‌ به‌ره‌وپیش به‌رین، زۆر پڕمه‌ترسییه‌. نه‌خێر! …

کار (خه‌بات*)ی ڕاسته‌وخۆ (Direct Action)

نووسینی: Emile Pouget و. له‌ فارسییه‌وه‌: هه‌ژێن به‌شی حه‌وته‌م که‌مینه‌ له‌ به‌رامبه‌ر زۆرینه‌ جه‌ماوه‌ری کرێکاران، هه‌میشه‌ له‌لایه‌ن که‌مایه‌تییه‌کی دیاریکراوه‌وه‌ به‌هره‌کێشی لێ کراوه و چه‌وساوه‌ته‌وه‌. ئه‌گه‌ر ئه‌و که‌مایه‌تییه‌ ته‌نیا پشتی به‌ تواناییه‌کانی خۆی ببه‌ستایه‌، هه‌رگیز نه‌یده‌توانی ته‌نانه‌ت بۆ ته‌نیا ڕۆژێکیش پارێزگاری له‌جێوڕێی خۆی بکات! ئه‌و که‌مایه‌تییه‌، ده‌سه‌ڵاتی خۆی له‌ملکه‌چی مه‌ڕئاسای قوربانییه‌کانییه‌وه‌ به‌ده‌ست ده‌هێنێت. چینی کرێکار سه‌رچاوه‌ی …

کار (خه‌بات)ی ڕاسته‌وخۆ *(Direct Action)

نووسینی: Emile Pouget و. له‌ فارسییه‌وه‌: به‌شی شه‌شه‌م ** تاوسەندنی نەهامەتی هانده‌ری شۆڕش نییە ئەنجامگیری سەیر و سەمەرە لە « یاسای ئاسنینی کرێکان» وەرگیراوە. زۆربەی ئەو ئەنجامگیرییانە سەریان لەوێوە دەردەچێ کە ڕوودانی شۆڕش، لە گرەوی ئاڵۆزتربوون و قەیرانیتربوونی ئاسایی بارودۆخەکەیە، کە پێویستی بە هیچ کۆمەكێك یا ئامادەکارییەك لە لایەن خودی کرێکارانیشەوە نییە و بێ گەڕانەوەیە. …